Ươm loại hạt lạ mắt này thành cây giống, dân xã này ở Hà Tĩnh nhà nào cũng khá giả

Không chỉ góp phần nâng cao thu nhập cho gia đình mà còn hỗ trợ, từng bước cải thiện sinh kế bền vững cho bà con nông dân.

Trồng cây dó trầm từ thời ông, cha để lại

Gia đình chị Nguyễn Thị Phương Thảo, trú ở thôn Tân Trung, xã Phúc Trạch (trước sáp nhập là xã Phúc Trạch, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh) có truyền thống trồng dó trầm từ thời ông, cha để lại.

Thời gian đầu, gia đình chỉ trông chờ vào thu hoạch gỗ và khai thác trầm để cung cấp nguyên liệu cho các cơ sở chế tác trầm hương.

Nhận thấy giá trị cây dó trầm đem lại giá trị kinh tế cao, hàng năm chị Thảo tự học hỏi để ươm cây giống mở rộng diện tích.

Với sự nhạy bén trong tư duy làm ăn, nắm bắt thị trường, cùng sự chịu khó tìm tòi, học hỏi, gia đình chị Thảo không chỉ chủ động được cây giống cho gia đình mà còn cung cấp cho các hộ có nhu cầu tại địa phương.

“Năm 2021, nhận thấy nhu cầu trồng cây dó trầm của bà con nông dân địa phương tăng cao, tôi mày mò học nghề ươm cây giống. Ban đầu chỉ nghĩ đây là nghề làm thêm để mưu sinh nhưng càng làm càng thấy đam mê. Quy mô sản xuất mùa đầu tiên chỉ hơn 5 nghìn cây.

Thời điểm đó, dù chưa có kinh nghiệm nhiều nhưng việc bán cây giống vẫn cho thu nhập khá. Nhận thấy nghề này có triển vọng, đặc biệt là ở địa phương miền núi, nhu cầu trồng cây rất lớn nên sau mỗi mùa sản xuất, tôi lại mở rộng quy mô”, chị Thảo kể lại.

Với diện tích hơn 1ha ngay tại vườn, bốn bề được trồng cây dó trầm, ở giữa vườn được chị Thảo sử dụng để ươm cây giống. Vườn ươm được quy hoạch thành nhiều khu khác nhau để phân loại cây giống.

Trong đó, khu gieo hạt được lợp kín hoàn toàn, khu vực cây con được làm bằng khung sắt kiên cố, lợp lưới đen che mưa và che nắng khoảng 60%. Còn lại các bầu cây lớn hơn được bố trí ngoài môi trường tự nhiên để cây tập thích ứng.

Theo chị Nguyễn Thị Phương Thảo, ươm cây giống dó trầm tuy không đòi hỏi máy móc hiện đại nhưng cần hiểu biết sâu về đặc tính sinh trưởng, nguồn gen và kỹ thuật ươm trồng.

Các khâu như: chọn quả, xử lý hạt, ươm bầu, chăm sóc cây con, phòng trừ nấm bệnh… đều phải thực hiện cẩn trọng, đòi hỏi sự tỉ mỉ. Mỗi cây giống dó trầm đạt chuẩn cao 30-40 cm, thân thẳng, rễ khỏe, khi đưa ra trồng cây mới sinh trưởng phát triển tốt.

Hạt giống dó trầm thường được thu gom từ những cây dó 8-12 năm tuổi trở lên, đã ra hoa và kết quả ổn định. Phải chọn những cây đã được trồng ở vùng đất phù hợp, có thân thẳng, tán cân đối, ít sâu bệnh, sinh trưởng khỏe.

Hạt được chọn là đã chín có màu nâu xám và có vết nứt nhẹ. Sau đó bảo quản hạt bằng cách cho vào rổ thoáng, tránh ánh nắng trực tiếp, không để quả bị ẩm ướt.

Hàng năm, vụ sản xuất cây giống dó trầm sẽ bắt đầu từ khoảng tháng 5 và kéo dài đến tháng 7 (âm lịch).

Bởi thời điểm này hạt cây dó trầm chín, rụng xuống vườn, sẽ được người dân thu gom, lựa chọn và đúc hạt giống. Đặc điểm của hạt dó trầm dùng làm hạt giống, không được để quá một tuần nên khi thu hái, lựa chọn xong phải xử lý để gieo ngay là tốt nhất.

Theo kinh nghiệm của chị Thảo, công đoạn xử lý đất khi bắt đầu sản xuất cũng là yếu tố không kém phần quan trọng, bởi khi hạt dó trầm còn nhỏ rất mẫn cảm với độ ẩm và nấm bệnh.

Đất phải tơi xốp, các thành phần dinh dưỡng được trộn là đất thịt nhẹ với phân chuồng hoai mục hoặc phân vi sinh và cát sạch, sau đó phơi nắng 5-7 ngày để tiêu diệt mầm bệnh mới được gieo hạt lên. Sau hơn 1 tuần gieo, hạt sẽ nảy mầm và sau khoảng 20 ngày sẽ được cấy vào bầu đất.

Trồng cây dó trầm, tạo ra trầm hương, đem lợi nhuận cao cho nông dân

Với quy trình bài bản, cây giống dó trầm được sản xuất tại cơ sở của chị Thảo đảm bảo chất lượng nên ngày càng được khách hàng tin tưởng lựa chọn. Hiện nay, vườn ươm của chị Thảo không chỉ cung cấp thị trường trong vùng mà còn phục vụ khách hàng ở nhiều địa phương khác trong và ngoài tỉnh.

Mỗi năm cơ sở của chị Thảo xuất bán 40.000-50.000 cây giống dó trầm, giá mỗi cây giống dao động từ 5.000-10.000 đồng.

Các loại bầu cây lớn hơn, giá từ 15.000-40.000 đồng/cây. Với quy mô hiện nay, mỗi năm, gia đình thu về khoảng 150 triệu đồng.

Với điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng thuận lợi, phù hợp với phát triển cây dó trầm, những năm qua người dân xã Phúc Trạch, tỉnh Hà Tĩnh không ngừng mở rộng diện tích cũng như phát triển nghề chế tác trầm hương, đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân.

Bởi vậy, việc hình thành các cơ sở sản xuất cây giống là điều hết sức cần thiết, không chỉ mang lại hiệu quả kinh tế, tăng thu nhập cho người dân, mà còn góp phần quan trọng trong việc đảm bảo giống sạch bệnh, chuẩn gen.

Việc hình thành các vườn ươm tập trung, được kiểm soát chất lượng sẽ tạo nền tảng để phát triển vùng nguyên liệu trầm hương chất lượng cao, từ đó giúp ngành trầm hương địa phương phát triển bền vững.

Ông Phan Anh Thái – Phó phòng Kinh tế - UBND xã Phúc Trạch cho biết: “Từ năm 2024 đến nay, diện tích trồng dó trầm trên địa bàn tăng gần 100ha, nâng tổng diện tích lên đến 400 ha.

Điều đáng nói, trên địa bàn đã có một số cơ sở sản xuất cây giống để phục vụ nhu cầu mở rộng diện tích trồng dó trầm”.

“Dù mới hình thành hơn 3 năm nhưng vườn sản xuất cây giống của chị Nguyễn Thị Phương Thảo đã sớm trở thành một trong những vườn ươm cây giống lớn trên địa bàn xã, có uy tín và được nhiều khách hàng tin tưởng. Không chỉ làm giàu cho gia đình, chị Thảo còn tạo việc làm thời vụ cho người dân địa phương. Ngoài ra, chị còn hướng dẫn kỹ thuật giúp cho nhiều hộ dân trên địa bàn trồng cây hiệu quả, vươn lên phát triển kinh tế”, ông Phan Anh Thái cho hay.

Người dân đang tiến hành thu gom hạt giống dó trầm. Ảnh: PV

“Dó trầm đã trở thành cây trồng chủ lực của địa phương. Trong lộ trình phát triển kinh tế, bên cạnh việc đẩy mạnh ứng dụng kỹ thuật vào việc tạo trầm, chế tác trầm, tạo thành nhiều sản phẩm có giá trị. Chính quyền địa phương tiếp tục khảo sát, quy hoạch các vùng sản xuất cây giống, dần hình thành theo chuỗi giá trị từ sản xuất cây giống, trồng nguyên liệu đến chế tác trầm hương. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị chuyên môn tập huấn hướng dẫn kỹ thuật chọn lọc, ươm giống cũng như chăm sóc phòng trừ sâu bệnh để đạt chất lượng, hiệu quả cao nhất”, ông Phan Anh Thái – Phó phòng Kinh tế - UBND xã Phúc Trạch, tỉnh Hà Tĩnh cho hay

×