Các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai năm 2025

Bạn đọc Hải Minh (Cần Thơ) hỏi: Gia đình tôi được Nhà nước giao đất để sản xuất cây trồng hằng năm, nhiều năm nay gia đình tôi bận kinh doanh nên không canh tác, để đất bỏ hoang. Vậy xin hỏi trong trường hợp này, gia đình tôi có thuộc diện bị Nhà nước thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai hay không?

Trả  lời:

Các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai

Luật sư Nguyễn Bá Huy – Giám đốc Công ty Luật TNHH Tín Hải cho biết, căn cứ theo Điều 81 Luật Đất đai 2024 có hiệu lực từ 01/01/2025 quy định các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai như sau: 

1. Sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng đất không đúng mục đích mà tiếp tục vi phạm.

2. Người sử dụng đất hủy hoại đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi hủy hoại đất mà tiếp tục vi phạm.

3. Đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền.

4. Đất do nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho từ người được Nhà nước giao đất, cho thuê đất mà người được giao đất, cho thuê đất không được chuyển nhượng, tặng cho theo quy định của Luật Đất đai 2024.

5. Đất được Nhà nước giao quản lý mà để bị lấn đất, chiếm đất.

6. Người sử dụng đất không thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước.

7. Đất trồng cây hằng năm, đất nuôi trồng thủy sản không được sử dụng trong thời gian 12 tháng liên tục, đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời gian 18 tháng liên tục, đất trồng rừng không được sử dụng trong thời gian 24 tháng liên tục và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không đưa đất vào sử dụng theo thời hạn ghi trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính;

8. Đất được Nhà nước giao, cho thuê, cho phép chuyển mục đích sử dụng, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư; 

Trường hợp không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm tiến độ sử dụng đất so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư thì chủ đầu tư được gia hạn sử dụng không quá 24 tháng và phải nộp bổ sung cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian được gia hạn; hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất, tài sản gắn liền với đất và chi phí đầu tư vào đất còn lại.

9. Các trường hợp quy định tại các khoản (6), (7), (8) không áp dụng đối với trường hợp bất khả kháng.

Như vậy, trong trường hợp của bạn đọc, nếu không do bất khả kháng, đất trồng cây hằng năm được Nhà nước giao đã không được sử dụng trong thời gian 12 tháng liên tục và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không đưa đất vào sử dụng theo thời hạn ghi trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính thì sẽ bị thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai.

Thủ tục thu hồi đất do vi phạm pháp luật đất đai

Việc thực hiện thủ tục thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai được tiến hành khi đáp ứng các điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 32 Nghị định 102/2024/NĐ-CP, cụ thể như sau:

Trường hợp hành vi vi phạm phải xử phạt vi phạm hành chính: Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận được văn bản của cơ quan, người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính về kiến nghị thu hồi đất do người sử dụng đất vẫn tiếp tục vi phạm, cơ quan có chức năng quản lý đất đai trình cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền thu hồi đất theo quy định về thu hồi đât.

Trường hợp hành vi vi phạm không phải xử phạt vi phạm hành chính: Thu hồi đất được tiến hành sau khi có kết luận của cơ quan thanh tra, kiểm tra có thẩm quyền về trường hợp phải thu hồi đất.

Trong thời hạn 30 ngày cơ quan có chức năng quản lý đất đai sẽ lập hồ sơ thu hồi đất trình Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền thu hồi đất.

Hồ sơ gồm:

1. Tờ trình về việc thu hồi đất;

2. Dự thảo Quyết định thu hồi đất theo Mẫu số 01d tại Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định 102/2024/NĐ-CP;

3. Các tài liệu do cơ quan nhà nước có thẩm quyền chuyển đến quy định.

Tại Nghị định 226/2025/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 102/2024/NĐ-CP quy định: Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ từ cơ quan có chức năng quản lý đất đai, người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan sẽ được Chủ tịch UBND cấp có thẩm quyền thông báo thu hồi đất.

Những người có đất, chủ sở hữu tài sản gắn liền trên đất có trách nhiệm xử lý tài sản trên đất theo thời hạn quy định tại thông báo thu hồi đất kể từ ngày nhận nhưng không quá 45 ngày. Trừ trường hợp thu hồi đất theo 3 trường hợp dưới đây:

1. Đất trồng cây hằng năm, đất nuôi trồng thủy sản: Không được sử dụng trong thời gian 12 tháng liên tục.

2. Đất trồng cây lâu năm: Không được sử dụng trong thời gian 18 tháng liên tục.

4. Đất trồng rừng không được sử dụng trong thời gian 24 tháng liên tục.

Trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày kết thúc thời hạn thông báo thu hồi đất quy định, UBND cấp có thẩm quyền ban hành quyết định thu hồi đất và chỉ đạo việc tổ chức thực hiện quyết định thu hồi đất. Trường hợp người sử dụng đất không chấp hành thì bị cưỡng chế thi hành quyết định thu hồi đất.

Người có đất thu hồi có trách nhiệm chấp hành quyết định thu hồi đất; thực hiện bàn giao đất, giấy tờ về quyền sử dụng đất cho cơ quan, người có thẩm quyền được quy định tại quyết định thu hồi đất.

×