Anh bắt đầu vẽ con giáp từ cái Tết năm nào nhỉ, con vật nào khởi đầu cho tranh con giáp của Tào Linh?

- Từ lúc chưa "hoạt động chuyên nghiệp", Tết tôi cũng đều vẽ tranh con giáp, tuy nhiên vẽ không nhiều. Nên vẽ tranh con giáp thành hệ thống có lẽ từ năm Giáp Ngọ, tức là năm 2014. Vài năm gần đây thì vẽ nhiều và liên tục. Lúc khởi đầu vẽ tranh con giáp tôi vẽ trên giấy dó, nhưng đến khi hoạt động chuyên nghiệp, thấy tranh con giáp người ta treo Tết mà vẽ mực trên giấy dó nó không được vui lắm nên bắt đầu vẽ sơn dầu trên toan, nó sâu, có màu sắc vui vẻ hơn và nó hợp với tranh Tết hơn. Cũng gần đủ 12 con giáp rồi đấy.

Thường thì có tiêu chí nào anh đặt ra cho mình khi vẽ con giáp hay không? Có khác với sáng tác bình thường không?

- Đầu tiên phải vẽ ra được cái tinh thần của con giáp năm đó, ví dụ như năm nay Quý Mão chẳng hạn, hay năm ngoái là năm Nhâm Dần thì việc đầu tiên là thể hiện được tinh thần của con mèo hay con hổ. Tôi không nói là diễn tả lại con mèo hay con hổ đâu nhé, mà tôi thể hiện tinh thần. Ngoài ra, tôi nghĩ có thêm tiêu chí là tranh Tết treo trong nhà cho nó vui, mang lại năng lực tích cực.

Thứ hai, mỗi con có đặc thù khác nhau và mỗi năm mình tìm ra được những cái diễn tả năm đó, với con vật năm đó và mình khai thác. Ví dụ năm ngoái tôi vẽ hổ cũng khá nhiều, tôi khai thác chất liệu dân gian của tranh con hổ trong những bộ tranh Hàng Trống, tranh thờ. Năm nay lúc đầu tôi cũng có xu hướng tìm chất liệu dân gian, nhưng con mèo hầu như trong tranh Đông Hồ lại được diễn tả rất nanh ác ghê gớm, nên tôi nghĩ không hợp lắm với cảm nhận của tôi về con mèo nên tôi từ bỏ việc khai thác con mèo từ chất liệu dân gian. Tôi vẽ con mèo theo ý niệm, theo tình cảm của tôi đối với con mèo.

Con mèo của tôi năm nay khá đa dạng, bởi vì mèo là con vật tôi rất yêu quý và tôi vẽ nó với tinh thần vui vẻ, tôi muốn người xem phải có cảm xúc tươi mới, cho nên không có tiêu chí thống nhất nào.

Trong tranh dân gian có bức "Đám cưới chuột", tả chuột nhưng nhân vật trung tâm lại là con mèo, mà lại diễn tả một loài mèo hung ác?

- Đấy, con mèo trong dân gian tôi không thích lắm. Mèo trong tranh dân gian Việt Nam được vẽ phần lớn mặt tam giác, trông sắc nhọn nhìn rất ghê gớm. Cũng có thể đó là giống mèo ngày xưa như vậy. Trong khi những giống mèo hiện nay rất đáng yêu, trông như cục bông hoặc là trông mặt hình tròn, rất dễ chịu. Tôi nghĩ là những con mèo đấy nó sẽ gần gũi, dễ gây cảm xúc thiện lành hơn.

Càng ngày càng nhiều hoạ sĩ vẽ tranh con giáp, vì nói thật là tranh Tết gần đây dễ bán, nhưng vẽ như Tào Linh là có rất nhiều phiên bản, vẽ rất nhiều, vẽ mấy chục bức về một con giáp không trùng nhau, thì cho đến năm nay anh có lúc nào thấy "bí" không, có khó khăn gì trong khi tìm bố cục, ý tưởng, màu sắc trong tranh con giáp?

- Thông thường mấy năm gần đây tôi vẽ nhiều, ví dụ từ năm Hợi, năm Tí, năm Sửu, vẽ con lợn, con trâu, con hổ bằng sơn dầu trên vải bố, tôi không nghĩ thế nào là khó khăn bởi vì thực ra vẽ là công việc hàng ngày, chỉ có điều khác với vẽ hàng ngày là mình chuyên tâm vào một chủ đề. Thứ hai là để chuẩn bị cho cái đấy phải nghiên cứu. Tôi vẽ mấy chục bức tranh mèo Tết Quý Mão trong thời gian 2 tháng. Nhưng tôi đã nghiên cứu từ tháng 8, bắt đầu đọc sách về loài mèo, xem động tác, cử chỉ rất đặc trưng của con mèo.

Những bức tranh vì thế thể hiện được cảm xúc của tôi thì tôi vẽ, tôi không thích lối tả thực. Bởi vì nếu tả con mèo thì chỉ có một, vẽ đúng con mèo chỉ có một. Nhà tôi có nuôi 2 con mèo nếu tả thực chỉ có 2 tư thế khác nhau. Nhưng tôi không vẽ thế. Tôi vẽ mèo bằng cảm xúc, bằng cảm nhận của mình về con mèo. Đó là lý do chị thấy mấy chục bức mèo không trùng nhau. Bởi nếu tả thực thì rất giới hạn. Ví dụ khi tôi vẽ con mèo màu xanh lá cây hay con mèo màu xanh lam, nó rất phi thực. Nhưng tôi không tự trói buộc vào sự cứng nhắc và cảm xúc cứ tự nhiên đến thôi.

Nhắc đến tranh con giáp, có một tên tuổi sừng sững là danh hoạ Nguyễn Tư Nghiêm, anh có bao giờ nghiên cứu tranh ông Nghiêm không?

- Có chứ! Ông Nghiêm nổi tiếng với tranh con giáp. Nhưng riêng vẽ mèo còn phải kể đến ông Nguyễn Sáng nữa. Con mèo của Nguyễn Sáng là con mèo rất đặc biệt, nhưng vẫn là con mèo của thời đấy, vất vả, con mèo trông nanh ác, vật lộn. Thế nên nếu bảo tôi vẽ để giống như thế cũng không có hứng thú nữa. Phải vẽ con mèo của mình, vì mỗi họa sĩ trong hành trình nghệ thuật luôn luôn phấn đấu để đạt đến ngôn ngữ tạo hình mang tính cá nhân.

Tôi nghiên cứu tất cả tranh con giáp của ông Nguyễn Tư Nghiêm, ông Nguyễn Sáng, để tìm cái không bị lặp, không lặp lại ngôn ngữ của người khác. Tranh con giáp nó phải hợp với tạo hình của mình, tranh của mình nó phải hợp với tạng tính của mình, hợp với cảm xúc của mình và chính cái đấy tạo ra hứng thú để mình làm việc liên tục. Còn nếu cố để thành giống thì không được vì bản tính mình không chịu, tôi nghĩ cái đấy là cái phải cố gắng.

Anh vừa nhắc đến một cái gọi là tạng tính, thế bây giờ nếu gọi tên thì tạng tính của hoạ sĩ Tào Linh là gì?

- Nói về bản thân hơi khó. Chị đọc bài viết của anh Lê Thiết Cương về tôi có lẽ khách quan hơn. Anh Cương là người nhận ra cái tạng tính của tôi, nhất là hồi đầu tiên tôi vẽ trên giấy dó, vẽ mực trên giấy dó, chính anh Cương nhận ra tạng tính của tôi là không phải có quá nhiều năng lượng và khỏe lắm, tôi thích nhỏ nhẹ, thích thì thầm, kiểu mang tính tự sự nhiều hơn.

Tôi có đọc bài viết đó rồi nhưng tôi cũng không muốn bị chi phối bởi ai đó trong nhận xét, đánh giá về nhân vật mà mình phỏng vấn. Trong số những hoạ sĩ, anh kiệm lời, kín đáo hơn, vậy trong hội họa, anh theo trường phái nào?

- Tôi không băn khoăn về việc tôi theo trường phái nào. Tôi cứ vẽ cái gì hợp với tôi nhất bởi vì bản thân tôi lúc đầu tiên coi hội hoạ là thú chơi. Vậy mình chơi thế nào nó hợp với mình, chơi kiểu nào đấy mà thấy dễ chịu nhất và tôi không băn khoăn là nó thuộc trường phái nào.

Tôi là người tự học nên tôi phải học rất nhiều, phải xem rất nhiều, đọc rất nhiều để biết được từng thời kỳ người ta vẽ như thế nào và tại sao lại vẽ như vậy. Chính quá trình đấy mang cái vốn cho mình và thấy mình đi theo con đường này tự do nhất, thoải mái nhất. Đấy, tôi làm và tôi không băn khoăn nó gọi là trường phái gì.

Có ai anh coi như người thầy của mình không?

- Nếu có người tôi coi như là người thầy thì đó chính là hoạ sĩ Vũ Dân Tân. Khi tôi tốt nghiệp đại học chưa xin được việc làm, gọi là thất nghiệp cũng được, thì qua lại nhà anh Vũ Dân Tân và bắt đầu vẽ vời những thứ linh tinh. Tất nhiên thời đấy là những năm tám mấy, đời sống rất khó khăn. Bằng những câu chuyện hàng ngày tôi coi anh Tân như là người thầy của tôi bởi vì anh đã khơi gợi khả năng của tôi, tôi đáng phải gọi anh là thầy.

Anh lúc đó tốt nghiệp trường nào?

- Trước tôi học ĐH Bách khoa Hà Nội, khoa Điện và tôi đã có 20 năm tôi đi làm kỹ sư điện.

Dẫn đến hội họa phải nói là do tôi sinh ra trong gia đình có bố là họa sĩ, tất nhiên thời ngày xưa không ai sống bằng nghề cả. Bố tôi có nghề vẽ, ông vẽ từ chân dung, truyền thần, đến tất cả những thứ liên quan đến nghề vẽ. Tôi được thừa hưởng thứ nhất là đống màu trong nhà, thứ hai là những dịp nghỉ hè ông bắt học vẽ, ông bày mẫu ra và hướng dẫn những thứ căn bản. Nên người thầy đầu tiên chính là bố tôi.

Anh có nói là khi vẽ anh không lệ vào tả thực. Những người phụ nữ trong tranh Tào Linh cũng không mang một gương mặt cụ thể. Nhưng với tư cách một công chúng xem tranh, phải nói rất thật là tôi cảm giác những người đàn bà trong tranh của anh mang một cái gì đó hơi… khiến mình ngạt thở, tức là không biết anh có đang đề cao cái đẹp hay là không?

- Cái đấy chính tôi cũng rất khó nói, bởi vì thực ra với tôi thì hình thể, tôi không muốn tả cơ thể con người. Một người đàn bà chỉ là cái cớ để chuyển tải, diễn tả biểu hiện cảm xúc của tôi trên tranh. Cho nên vì sao hình thể của người phụ nữ vốn là cái mà họa sĩ nào cũng vẽ, đấy là biểu hiện của cái đẹp, tất nhiên mỗi người nhận thức cái đẹp khác nhau. Thứ hai là vẫn là cái hình thể đấy, cái đẹp đấy nhưng nó cần cảm xúc sáng tác của người vẽ mới ra được tạng tính mỗi người. Tôi không hiểu cái chị nói, những khi vẽ tôi không tả được cụ thể.

Ý tôi là khi xem những bức tranh vẽ phụ nữ (có thể "nuy", có thể không) của anh, thì những hình khối cơ thể đàn bà vẽ rất khác người ấy không hiểu có phải của một người đang nâng niu cái đẹp hay là chỉ để diễn tả một trạng thái, một cảm xúc?

- Tôi nghĩ nó là trạng thái cảm xúc của cá nhân tôi thôi.

Cảm xúc của anh hay là cảm xúc của nhân vật?

- Của tôi, tại vì thực ra tôi không vẽ mẫu.

Ồ, không có ai ở bên khi anh vẽ?

- Không, vẽ mẫu mà vẽ như tôi, các cô ấy tát chết. (cười)

Khi mà mình phụ thuộc vào mẫu như vừa rồi tôi nói chuyện là nhà tôi có 2 con mèo, nếu mà tôi vẽ đúng 2 con mèo thì chỉ có 2 bức nhưng mà tôi không cần vẽ đúng nữa thì tôi vẽ được rất nhiều.

Nhưng nó có phải là cảm xúc về một người phụ nữ cụ thể nào không?

- Có thể. Vì tất cả những người mình đã quen biết, mỗi một người tạo cho mình một ấn tượng, mỗi người tạo cho mình một cảm xúc. Khi vẽ có người này màu xanh, có người kia màu vàng, là do cảm xúc của mình. Theo tôi cảm xúc của những mối quan hệ cá nhân thể nào cũng có phản ánh cụ thể trong từng bức tranh.

Có nhiều người có thể vẽ các mẫu khác nhau, nhưng vẫn ra một gương mặt, người ta vẫn nhận ra thực ra có thể vẽ ra các mẫu khác nhau vẫn ra một người nào đấy?

- Tôi nghĩ một câu rất hay, là hoạ sĩ vẽ ai thì cũng là tự hoạ. Bởi vì cảm xúc là của tác giả. Thể hiện một nhân vật nào đấy có thể có tên cụ thể, thực ra đấy chỉ là cái cớ để cho các ông vẽ lại cảm xúc của ông về người đấy, cho nên vẽ ai thì cũng ra chính mình thôi.

Bỏ qua những bức tranh con giáp chỉ cần happy là chính, người xem nhìn thấy một trạng thái tinh thần của tác giả rất rõ trong những bức tranh Tào Linh, những chất chứa nào đó. Đôi khi hình như có chút bức bối tinh thần trong các sáng tác rất đậm chất tự sự?

- Tôi nghĩ thể nào cũng có, thứ nhất tranh là người. Tạng tính của tôi là như thế, có thể tôi là người có nhiều tâm sự. Rõ ràng cái đấy không tránh được khi thể hiện trong các sáng tác. Nếu mọi người xem tranh tôi mà đọc ra được thì rất mừng bởi vì mình đúng là mình, tranh đúng là người mình và qua đấy nhận ra được cá nhân của mình thì tôi nghĩ đấy là thành công đối với một người làm hội họa.

Có nhiều người bảo tranh của tôi khiến người ta nghĩ ngợi tại vì bản thân tôi cũng là thằng hay ngẫm ngợi, thích sự ngẫm ngợi. Có vẻ tôi không phải là người hành động, năng lực có ngần đấy, sức vóc có ngần đấy, không phải cái thằng nhảy tưng tưng lên. Tôi quan niệm bức tranh chỉ có mỗi việc là gợi một cảm xúc cho người xem. Vậy cái sự ngẫm ngợi của tôi thể hiện trong bức tranh, khi người xem nhận ra nó gợi cho họ điều gì. Tất cả bức tranh (ngoài các bức con giáp) thấy rất rõ ràng sự ngẫm ngợi mà tôi cho là đặc tính của mình. Hôm qua có người hỏi tôi tên các bức tranh, tôi nói thật là không có tên, tôi không đặt tên.

Bởi thực ra tôi muốn bức tranh, mục đích công năng của tranh, là gợi cảm xúc. Nếu tôi đặt tên là đã ấn định suy nghĩ của người xem. Vậy nên tôi không muốn đặt tên, để người xem tự cảm nhận.

Cái sự ngẫm ngợi của anh qua các năm nó có khác nhau không, bởi vì các nhà phê bình vẫn nói rằng qua các bức tranh, người ta nhìn ra gương mặt của thập kỷ, của thế kỷ, nhất là ở các bức tranh của các hoạ sĩ bậc thầy?

- Tôi nghĩ bản thân con người, không ai tắm 2 lần trên một dòng sông cả. Con người tôi hôm nay và hôm qua là hai thứ khác nhau, chưa nói chuyện là tôi năm nay 62 tuổi, 63 rồi, sống qua cái thời từ sơ tán, chiến tranh, thời bao cấp rất khốn khó. Chứng kiến sự thay đổi đấy, tôi là người thích đọc, thích văn nghệ, đọc nhiều mình nhận ra rõ ràng đời sống thay đổi, tinh thần con người cũng thay đổi và tất cả các tác phẩm nghệ thuật (trong đó có tranh) là sản phẩm của thời đại ấy.

Ví dụ tranh Đông Dương, tranh kháng chiến chống Pháp, chiến tranh chống Mỹ… thời nào cũng là sản phẩm của thời đấy. Có nhiều tác phẩm rất hay của thời Đông Dương, nhưng không phải cứ tranh Đông Dương là hay nhưng nó vẫn có giá cao là bởi vì nó hiếm, nó là sản phẩm của thời kỳ ấy.

Và tôi nghĩ thời đại bây giờ nó cũng khác so với thời còn thiếu ăn, thiếu đói. Đời sống tinh thần con người khác đi và đấy là cái thú vị để có những tác phẩm mới ra đời. Bây giờ bảo lớp trẻ phải vẽ tinh thần như ngày xưa cũng không vẽ được bởi vì sống ở thời kỳ khác.

Là người có tranh bán chạy, xưởng vẽ của anh gần như không có tranh để bày, vẽ ra bức nào bán hết bức đó, do anh tiếp cận với thị trường tốt, hay vì lý do gì?

- Tôi vẽ chuyên nghiệp muộn nên không thuộc lớp hoạ sĩ hồi đầu giàu về tranh. Nhưng là người có thu nhập nhờ tranh. Tôi đi vào giai đoạn sau, bán ở trong nước là chính. Đây là thời kỳ tôi cho là trong nước đã có thị trường tranh, không còn phải trông chờ vào các nhà sưu tập nước ngoài như giai đoạn trước. Giai đoạn này họa sĩ có tranh bán được thì sống được bằng nghề. Ngoài một lớp khách hàng có kinh tế khá muốn mua tranh để trang trí nhà cửa và thưởng thức nghệ thuật đã có thị trường đầu tư. Người ta mua tranh để đầu tư thay vì cất tiền gửi tiết kiệm. Tôi biết rất nhiều nhà sưu tập đã mua tranh của các họa sĩ đương đại từ nhiều năm nay, dù biết là cuộc đầu tư này sẽ phải dài hơi.

Trong mấy năm qua cũng xuất hiện tranh cãi trong giới họa sĩ về giá trị của các họa sĩ đương đại, ví dụ ai đạt tới mức này mức kia, giá trị thật giả. Anh là người đứng ngoài các cuộc tranh luận ấy?

- Hoạ sĩ tôi nghĩ nó cũng theo tạng tính người, có người thì ngạo mạn, có người khiêm cung. Tôi biết chị định nói chuyện gì. Khi anh định vị được cá nhân anh ở tầm nào, ví dụ tôi ở tầm này giá tôi là bằng này bằng kia, có người thích cao, có người thích thấp thì đấy là phụ thuộc vào từng chiến lược của con người khi phát triển thương hiệu cá nhân. Có người ngạo mạn, có người khiêm cung thì giá cả cũng khác nhau. Tất nhiên khi thị trường minh bạch, thông tin không bị lòe nhau bằng những thông tin ảo, vì thời buổi internet bây giờ tìm trên Google tra ra hết, không có gì qua mặt nhau được. Khi mà thị trường minh bạch, giá tranh không phụ thuộc vào nhu cầu cá nhân của anh nữa mà nó phụ thuộc vào đánh giá của thị trường.

Góc nhìn của tôi khác, đến bây giờ tôi vẫn vẽ theo tinh thần ấy, nhiều người bảo là anh phải in sách hoặc làm showroom, nhưng tôi lại không thích, có thể mình già rồi, quá lứa rồi.

Anh có chú trọng đến việc phải giữ cho "tranh của Tào Linh" một mức giá nào đấy không?

- Tôi cho rằng giữ giá tranh là trách nhiệm của mình đối với bức tranh của mình. Ví dụ tôi bán cái này cho anh này một đồng tôi cũng phải bán cho người kia như thế, cùng kiểu như thế bán cho anh kia 5 hào thì không tôn trọng người mua đầu tiên. Đúng không? Phần lớn việc tôi giữ giá tranh là vì nghĩ đến việc đấy.

Nhưng bán tranh cho người thực sự thích và tôn trọng tác phẩm có khác với bán cho nhà đầu tư?

- Tất nhiên thương mại có những nguyên tắc chung mà ai đã tham gia vào phải biết, ví dụ bán tranh cho người đại diện, người ta thay mặt mình để bán rõ ràng là việc thương mại và họ phải có lợi nhuận của họ. Tôi chỉ giữ một nguyên tắc, tranh tôi đã bán tôi không thể vẽ lại bức gần giống để bán cho người khác được. Đấy là liêm sỉ của người làm nghệ thuật.

Là anh không bao giờ vẽ kiểu "nhân bản" chính tranh của mình?

- Tâm thế vẽ của tôi thực ra ngay cả bây giờ khi tôi hoạt động chuyên nghiệp thì vẫn là thú chơi. Nếu mà tôi chép lại một cái mà tôi không hứng thú nữa tôi thấy tội gì tôi không đi làm việc khác.

Tình yêu giữ vai trò thế nào trong các sáng tác của anh? Nhất là khi trong tranh Tào Linh xuất hiện nhiều hình khối phụ nữ?

- Tôi cũng giống như nhiều người làm văn nghệ khác thôi, đã là nghệ thuật thì cần cảm xúc. Mà tình yêu là nguồn cảm xúc lớn.

Anh có yêu nhiều không?

- Tôi nghĩ là hoạ sĩ ai cũng thế, đều yêu nhiều. (cười)

Anh trả lời khéo quá, yêu nhiều và vẽ mỗi ngày?

- Vẽ hầu như ngày nào tôi cũng vẽ, kể cả Tết. Hồi đầu, tôi ép tôi mỗi ngày phải vẽ. Cho nên về sau này vẽ thành cái nếp và tôi nghĩ là làm việc liên tục sẽ giữ được tư duy, cảm xúc. Tôi không phải là người nghĩ là khi có hứng tôi mới làm hoặc là rỗi quá không biết làm gì mới vẽ.

Anh có ngại vẽ nhiều quá không, trong khi có những hoạ sĩ chủ trương tiết chế số lượng để giữ giá tranh?

- Tôi nghĩ không phải, nếu mà tiết chế để giá trị tăng lên không phải. Có một thời gian, hồi tôi vẽ nhiều, hăng lắm, ngày nào cũng vẽ thì chính một hoạ sĩ đàn anh bảo tôi là cứ vẽ đi, khi nào còn muốn vẽ phải tranh thủ mà vẽ. Còn có ai đó cho rằng tạo ra sự khan hiếm để đẩy giá tranh lên đấy là bài của họ.

Thường khi dùng màu anh tự cho rằng bảng màu, màu sắc nào mà anh thích sử dụng, thích trở đi trở lại nhiều?

- Hỏi về cái này rất thú vị đấy. Rất nhiều người nói dựng hình, bố cục... mình đều tự học được, nhưng bảng màu nghệ sĩ lựa chọn là giời cho. Nhìn bức tranh, vẫn là từng ấy màu nhưng tại sao người này dùng tình cảm người kia dùng nó lại xơ xác như thế, cái đấy là trời cho.

Tôi thiên về bảng màu hơi nóng nóng, ấm ấm. Nhưng tất nhiên hành trình vẽ từ năm này sang năm khác, ngày này sang ngày khác bao giờ xu hướng cũng mở rộng bảng màu ra. Trước kia tôi chỉ dùng gam màu lạnh, tranh của tôi khá ít màu. Sau đó tôi đặt ra cho mình những thách thức và mở rộng bảng màu.

Anh vốn là người không học vẽ ở trường, anh nói gì về xu hướng ngày càng nhiều người đang làm việc khác, như nhà văn, nhà thơ, nhà báo đã chuyển qua vẽ tranh?

- Bây giờ rất nhiều người học vẽ, có lớp vẽ cho trẻ con, người lớn tuổi, có những người vẽ là phụ nữ. Rất nhiều người thấy căng thẳng quá thì bắt đầu đi học vẽ câu lạc bộ này khác, nhưng mà nếu chỉ coi đấy là hành động vẽ thì không có vấn đề gì cả.

Mỗi người có quan điểm khác nhau, nhưng khi vẽ xong bắt đầu mang bức tranh ra bên ngoài, giới thiệu nó lên mạng xã hội chẳng hạn, nó có đời sống khác. Vậy phải có trách nhiệm với nó, phải đảm bảo tính thẩm mỹ của nó. Mà đôi khi cái đấy bản thân nhiều người không tự nhận ra được, nên có khi làm khổ người xem. Thế nên tự biết mình mới là khó, vì đấy là cảm xúc của riêng mình. Ai cũng có vui buồn cả, nhưng mà có người vui đẹp, có người yêu đẹp, có người không. Cái đấy là cái khó, tôi nghĩ là tự biết mình mới là cái khó.

Còn không học mà vẽ như ông nhà văn Nguyễn Quang Thiều thì giỏi quá, quá giỏi về màu.

Người cùng nhà với anh có vẽ không?

- Không, cô ấy không vẽ. May quá!

Anh vẽ mỗi ngày nhưng trong trạng thái nào, như một thứ kỷ luật lao động thì cảm xúc từ đâu đến, nhìn anh ngồi trong cái khung cảnh của xưởng vẽ có vẻ hơi cô đơn?

- Cái hoạt động vẽ ý mà, hay nói chung là việc thực hành nghệ thuật của đám họa sĩ nó phải một mình, tuyệt đối một mình. Hay là bởi vì mình là thằng không quen lắm với việc xô bồ. Nên ví dụ có người bên cạnh là tôi không vẽ được. Cái tạng tính của mình là thích ngồi một mình.

Nhưng thường các họa sĩ cũng thích ăn nhậu và chém gió. Vì sao anh ít tham gia?

- Tôi không thích chém gió lắm. Hay do mình thấp cổ bé họng không nói được mà mình ngại tham gia. Tôi đọc đâu đấy một câu cũng hay, người ta bảo sự cô độc mang lại cho người ta năng lượng sáng tạo. Bởi vì ông không thể vừa chém gió, vừa sáng tạo được. Hoặc do tạng tính của mình hay ngẫm ngợi nên như vậy chăng?

Nhưng thế thì anh nạp đời sống bằng cách nào, để chuyển hóa thành cảm xúc sáng tạo phải có sự va đập với đời sống?

- Thông tin bây giờ nhiều lắm, tôi có phải đi ra quán bia chém gió mới có đâu. Còn cảm xúc là thứ tôi có, không cần cứ phải gặp đám đông xong mới có cảm xúc. Nếu mình sống mà lệ thuộc vào cảm xúc từ người khác, từ nguồn khác thì mình không còn là mình nữa. Cũng như bây giờ trong mối quan hệ yêu đương mà người này đòi chi phối cảm xúc của người kia thì nó không còn tự do nữa. Đúng không chị?

Vâng, xin cảm ơn hoạ sĩ, chúc anh một năm mới dồi dào cảm xúc sáng tạo!