Nhạc rap dung tục: Khi nghệ sĩ đang tự hạ thấp giá trị?

Viết lời dung tục bởi "không lường trước mức độ lan tỏa"?

Mới đây, ca khúc Censored của Chị Cả - một rapper có tiếng trong cộng đồng underground, từng tham gia game show King of Rap đã khiến công chúng phản ứng dữ dội bởi những câu từ dung tục, loạn luân. Câu rap mở đầu “Mua cho con chiếc còng tay” cũng nhanh chóng dẫn đầu trên các trang tìm kiếm. Điều đáng nói, bản rap này đã lan truyền trên internet từ năm 2020, nhưng gần đây mới trở thành chủ đề bàn tán trong dư luận.

Trước làn sóng phản đối, Chị Cả ngay lập tức đưa ra lời xin lỗi. Anh cho biết: “Tôi không ngờ được một ngày, nó sẽ trở nên viral và lan truyền nhanh như vậy. Tôi xin lỗi vì đã không chọn lọc ngôn từ cẩn thận, kỹ càng. Ý tứ lời lẽ cũng không rõ ràng dẫn đến việc mục đích ban đầu là châm biếm cũng bị hiểu sai”.

Trước đó, rapper Chí đã bị chỉ trích vì bản rap Thích Ca Mâu Chí, chứa một sự tích về Đức Phật để chế lại theo nghĩa dung tục. Khi đăng lên nền tảng YouTube, bài rap này còn có thêm phần hình ảnh minh họa phản cảm khi dùng mặt của Chí (thành viên nhóm Rap Nhà Làm) ghép vào bức ảnh Đức Phật, đeo xích vàng, đồng hồ.

Bản rap nhận về vô số chỉ trích từ dư luận. Đại diện nhóm tác giả sau đó đã lên tiếng xin lỗi, nhận trách nhiệm trên trang cá nhân, chủ động xóa video trên kênh YouTube và tới chùa sám hối.

Có thể thấy, việc các ca khúc có ngôn từ dung tục, phản cảm ngày càng xuất hiện với mức độ dày đặc trên mạng xã hội. Trước Censored và Thích ca mâu Chí, Phí Phương Anh đã từng bị chỉ trích bởi phần lời nhảm nhí, dung tục trong ca khúc Cắm sừng ai đừng cắm sừng em. MV Cypher nhà làm do Low G, Teddie J, Chí, ResQ phát hành, nói về việc tán tỉnh, quan hệ tình dục. Ca khúc Mẩy thật mẩy của BigDaddy có phần lời bị nhiều khán giả cho là ám chỉ và xúc phạm cơ thể phụ nữ...

Bài học cho rapper Việt 

Trao đổi với PV Dân Việt, rapper Hà Lê khẳng định: "Đây không phải vấn đề mới xảy ra mà đã xuất hiện từ rất lâu trước đó. Nói một cách tổng quan, tôi cho rằng đó là câu chuyện về sự thích nghi của một loại hình văn hóa, nghệ thuật từ phương Tây khi du nhập về Việt Nam. Những người yêu thích, lĩnh hội loại hình văn hóa này sẽ phải tìm cách để thích nghi và phát triển nó sao cho phù hợp với nền văn hóa truyền thống của dân tộc.

Khi đụng chạm về những vấn đề như tôn giáo hay các chủ đề nhạy cảm trong văn hóa phương Đông, người sáng tác phải làm sao để có thể truyền tải ý đồ của mình một cách tinh tế, thông minh mà không thô tục. Đó là cái khó của những rapper Việt Nam, đòi hỏi họ phải trau dồi, nỗ lực.

Sự việc vừa rồi hết sức đáng tiếc với các rapper kể trên, bởi họ đều có kỹ thuật rap khá đặc biệt. Tôi thấy tiếc khi các bạn ấy chưa thực sự lường trước hậu quả khi đăng tải các sản phẩm của mình. Là người nghệ sĩ phải có trách nhiệm với cộng đồng. Đây sẽ là bài học cho họ trên chặng đường sau này, và lùm xùm này cũng là điều cần thiết cho làng nhạc rap Việt Nam trong hành trình phát triển".

Trong khi đó, ông Nguyễn Thu Đông - Trưởng phòng Quản lý biểu diễn và bản ghi âm ghi hình, Cục Nghệ thuật biểu diễn thông tin với Dân Việt cho biết, Cục vừa có văn bản gửi Thanh tra Bộ VHTT&DL và Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông) về việc xem xét và có hình thức xử lý đối với các ca khúc "nhạc rác" gây bất bình trong dư luận. 

Ông Nguyễn Thu Đông nhấn mạnh rằng, tất cả các cá nhân khi đăng tải các sản phẩm âm nhạc lên mạng đều phải chịu trách nhiệm về hành vi đó của mình. Đặc biệt, khi sản phẩm âm nhạc gây phản cảm, trái với thuần phong mỹ tục và gây bất bình trong dư luận thì người sáng tác sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật. 

Nghị định 144/2020/NĐ-CP đã quy định rất rõ về những điều này. Bản thân những người đăng tải các bản nhạc rap/nhạc chế có nhiều ngôn từ dung tục, phản cảm… là đang tự hạ thấp giá trị của các tác phẩm âm nhạc của mình. 

"Theo Nghị định 144/2020/NĐ-CP thì nếu cá nhân nào vi phạm các điều cấm đều có chế tài xử phạt. Bên cạnh đó, Nghị định 38/2021/NĐ-CP quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực văn hóa và quảng cáo cũng đã nêu rất rõ hình thức xử phạt. 

Ngoài ra, phía Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử của Bộ TT&TT cũng có những Nghị định xử phạt về vi phạm trên lĩnh vực thông tin điện tử. Và tất nhiên, những ca khúc "nhạc rác" dung tục đang gây phản ứng trong dư luận sẽ bị xem xét xử phạt theo đúng quy định của pháp luật", ông Nguyễn Thu Đông cho hay.