TP.HCM làm gì để trở thành đô thị đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực?

TP.HCM mở cơ chế, thông hạ tầng, khai phóng tiềm năng phát triển

TP.HCM sau sáp nhập bước vào giai đoạn phát triển mới với lợi thế vượt trội về quy mô dân số, không gian và vai trò trung tâm vùng. Theo PGS.TS Trần Hoàng Ngân, Thành phố đang đứng trước cơ hội định hình mô hình phát triển siêu đô thị quốc tế - nơi các cực kinh tế, logistics, công nghệ và tài chính vận hành gắn kết trong một thể chế đặc thù.

Điển hình cho hướng đi này là cụm cảng Cái Mép - Thị Vải - Cần Giờ, được xem là “cửa ngõ ra thế giới” của Việt Nam. Đây là hệ thống cảng nước sâu có khả năng tiếp nhận siêu tàu container lớn nhất thế giới, kết nối trực tiếp với Mỹ, châu Âu và châu Phi. Khi tuyến đường sắt Bàu Bàng - Cái Mép được đầu tư và sân bay Long Thành hoàn thành, chuỗi giao thông đa phương thức sẽ tạo ra một trung tâm logistics biển hàng đầu Đông Nam Á.

PGS.TS Trần Hoàng Ngân nhấn mạnh, cụm cảng này sẽ trở thành “mô hình thể nghiệm trọn vẹn” của thể chế vượt trội.

Để làm được điều đó, Thành phố cần hành động quyết liệt trong đầu tư hạ tầng. Mỗi năm, TP.HCM cần khoảng 1 triệu tỉ đồng vốn đầu tư, trong đó hạ tầng chiếm một nửa. Nguồn ngân sách chỉ đáp ứng được 20%, phần còn lại phải huy động từ khu vực tư nhân, đầu tư nước ngoài và nguồn lực đất đai. “Muốn bứt phá, phải có cơ chế linh hoạt và môi trường cạnh tranh quốc tế để thu hút dòng vốn tư nhân,” ông Ngân nói.

Nghị quyết 98 về cơ chế đặc thù phát triển TP.HCM và bản sửa đổi đang được trình Quốc hội được kỳ vọng là có đột phá mạnh mẽ.

Không chỉ là trung tâm logistics, TP.HCM đang chuyển mình mạnh mẽ để trở thành đô thị đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực, với động lực từ khoa học - công nghệ, kinh tế số và nguồn nhân lực chất lượng cao.

Giám đốc Sở Khoa học - Công nghệ TP.HCM Lâm Đình Thắng cho biết: “Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đã, đang và sẽ là động lực quan trọng nhất của tăng trưởng”. Năng suất các nhân tố tổng hợp (TFP) của Thành phố dự kiến đạt 59% vào năm 2025 và hướng tới 60% trong giai đoạn 2026-2030.

Kinh tế số hiện đóng góp 22% GRDP, dự kiến đạt 30-40% vào năm 2030. TP.HCM cũng đứng thứ hai cả nước về chỉ số đổi mới sáng tạo, xếp hạng 110 toàn cầu và thứ 5 Đông Nam Á về hệ sinh thái khởi nghiệp. Đặc biệt, Thành phố đã lọt Top 30 thế giới về Blockchain, khẳng định vị thế nổi bật trong lĩnh vực tài chính số.

Trong 5 năm qua, TP.HCM đã giảm gần 300 thủ tục hành chính, tương đương hơn 1.900 ngày làm việc, giúp doanh nghiệp tiết kiệm đáng kể thời gian và chi phí. Nhờ đó, lĩnh vực khoa học – công nghệ đã thu hút 1,6 tỷ USD vốn FDI chỉ trong nửa đầu năm 2025, chiếm 40% tổng vốn đầu tư nước ngoài của Thành phố.

Các “ông lớn” công nghệ như SAP, Marvell, Qualcomm đã mở trung tâm nghiên cứu R&D tại TP.HCM, biến nơi đây thành điểm đến của chất xám và đổi mới sáng tạo.

Thành phố cũng đẩy mạnh ba đột phá chiến lược:

Thể chế và đầu tư - thu hút nhà đầu tư chiến lược, hình thành quỹ đổi mới sáng tạo và cơ chế ưu đãi đặc thù.

Công nghệ chiến lược - tập trung phát triển AI, chip bán dẫn, robot, công nghệ sinh học, năng lượng tái tạo.

Bên cạnh hạ tầng cứng, hạ tầng số và nhân lực số đang trở thành hai trụ cột của chiến lược phát triển Thành phố.

Dẫn đầu về chuyển đổi số, TP.HCM khát vọng vươn tầm siêu đô thị kết nối toàn cầu

TP.HCM hiện dẫn đầu cả nước về chuyển đổi số, với hệ thống trung tâm dữ liệu lớn, nền tảng quản trị bằng dữ liệu mở và mạng 5G phủ rộng toàn đô thị. Chính quyền đang chuyển từ quản lý hành chính sang quản trị thông minh, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong y tế, giáo dục, giao thông, đô thị và an sinh xã hội.

Đặc biệt, Thành phố có tới 55% lập trình viên của cả nước, gần 100 cơ sở đại học, cao đẳng tham gia đào tạo công nghệ thông tin và hơn 40.000 cán bộ, công chức được tập huấn về AI chỉ trong năm 2025. Đây là nền tảng nhân lực then chốt để TP.HCM trở thành trung tâm công nghệ đẳng cấp quốc tế.

Trong giai đoạn 2026-2030, Thành phố đặt mục tiêu tăng trưởng GRDP 10-11%/năm, GRDP bình quân đầu người đạt 14.000-15.000 USD, kinh tế số chiếm ít nhất 40% GRDP, và tối thiểu 5 trung tâm nghiên cứu đạt chuẩn quốc tế trong các lĩnh vực công nghệ chiến lược.

Từ logistics đến tài chính, từ công nghệ đến đổi mới sáng tạo, TP.HCM đang chứng minh vai trò đầu tàu kinh tế - trí tuệ của Việt Nam.

Khi cụm cảng Cái Mép - Thị Vải - Cần Giờ trở thành trung tâm logistics hàng đầu Đông Nam Á, khi Trung tâm tài chính quốc tế Thủ Thiêm vận hành, khi mạng lưới đô thị xanh, giao thông thông minh được định hình, TP.HCM sẽ bước sang một kỷ nguyên phát triển mới, kỷ nguyên của siêu đô thị kết nối toàn cầu.

×