Giá phân bón trong nước cao “ngất ngưởng”, vì sao không dừng xuất khẩu?

Đồng thời Cục cũng khuyến cáo các doanh nghiệp giảm bớt hoặc giãn, hoãn các thị trường xuất khẩu.

Nhận định về kiến nghị trên, Tiến sĩ Nguyễn Đăng Nghĩa, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu tư vấn nông nghiệp nhiệt đới cũng cho rằng đây là một giải pháp tốt trong tình hình hiện tại.

Cụ thể, ông Nghĩa lập luận, hiện tại, các dự án sản xuất phân đạm được ưu đãi lớn về chính sách, tín dụng, thậm chí là trợ cấp giá đầu vào trong những năm đầu tiên để nhằm mục tiêu đảm bảo nguồn cung phân bón và bình ổn thị trường...

Tuy nhiên, khi giá nông sản xuống thấp, người nông dân gặp khó khăn nhiều doanh nghiệp, một mặt tăng giá bán trong nước chỉ vì các tác động từ thị trường quốc tế.

Mặt khác, các doanh nghiệp sản xuất lại tăng tốc xuất khẩu phân bón với số lượng và giá cao do khan hiếm. Ngoài ra, các công ty này cũng có nhiều lợi thế giá thấp hơn do thuế trợ cấp từ nội địa. Như vậy, doanh nghiệp sản xuất đã không thực hiện trách nhiệm bình ổn giá phân bón trong thị trường nội địa.

"Đó là sự bất công bằng đối với nông dân khi chính họ là người phải trả tiền cho thuế tự vệ, cho ưu đãi đầu tư của các nhà máy", ông Nghĩa nói

Nhận định về giải pháp dừng hoạt động xuất khẩu phân bón, đại diện Bộ Công Thương cho rằng, điều này chưa đủ cơ sở pháp lý. Cụ thể, theo Luật quản lý ngoại thương 2017 quy định, biện pháp tạm ngừng xuất khẩu đối với hàng hóa nhưng phải trong trường hợp mất cân đối nghiêm trọng của cán cân thanh toán.

Ngoài ra, việc dừng xuất khẩu hàng hóa phải thuộc các trường hợp đặc biệt nghiêm trọng khác theo quy định của pháp luật. Trong khi đó, hiện tại, lượng phân bón sản xuất trong nước và nhập khẩu cơ bản đáp ứng được nhu cầu.

Cụ thể, ông Nguyễn Văn Thanh, Cục trưởng Cục Hóa chất (Bộ Công Thương) cho biết, hiện năng lực sản xuất của các nhà máy phân bón trong nước hiện trên 8 triệu tấn, nhập khẩu khoảng 4 triệu tấn, cơ bản đáp ứng đủ nhu cầu tiêu thụ khoảng 11 triệu tấn.

Theo đó Việt Nam cũng cơ bản tự chủ được mặt hàng phân bón với phân urê, lân và NPK, đáp ứng khoảng 86% nhu cầu DAP và MAP, chỉ nhập khẩu phân SA và kali do trong nước không có nguồn nguyên liệu.

"Trong 6 tháng năm 2021, các nhà máy đẩy mạnh công suất nên sản lượng đạt 4,33 triệu tấn phân bón vô cơ các loại. Nhu cầu tiêu thụ phân bón tăng, lượng tồn kho thấp nhưng vẫn chưa phát huy 100% công suất thiết kế", ông Thanh thông tin.

Về việc giá phân bón cao, ông Thanh lý giải, nguyên nhân của tình trạng này là do nhiều yếu tố khách quan diễn ra trong thời gian vừa qua. Điển hình, giá phân bón thế giới tăng, sự tăng giá của một số nguyên liệu đầu vào, sự gia tăng của chi phí vận chuyển, nhu cầu tăng...

"Chính vì vậy, chưa có cơ sở khẳng định sự thiếu hụt về nguồn cung. Do đó, việc tạm ngừng xuất khẩu phân bón ngay là chưa đủ cơ sở, các bộ ngành liên quan và doanh nghiệp, hiệp hội cần có đánh giá cụ thể", ông Thanh nhấn mạnh.

Để bình ổn thị trường, theo ông Nguyễn Văn Thanh cho biết, Bộ Công Thương đã có Văn bản số 1321/BCT-HC ngày 11/3/2021 đề nghị các Tập đoàn, doanh nghiệp sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh phân bón lớn trên toàn quốc chủ động tìm nguồn nhập khẩu nguyên liệu đầu vào có chất lượng với giá cả hợp lý, tăng cường sản xuất cung ứng sản phẩm ra thị trường, không thực hiện các hành vi đầu cơ để trục lợi, kiểm soát hoạt động xuất khẩu phù hợp với thực tế.