Bật mí thân thế người được chọn làm tân ngoại trưởng Triều Tiên

Triều Tiên nói với các nước có đại sứ quán ở Bình Nhưỡng tuần trước rằng Ri Son-gwon, sĩ quan quân đội cấp cao và là quan chức của đảng Lao động cầm quyền, được bổ nhiệm làm ngoại trưởng, theo một nguồn tin ngoại giao giấu tên tại Seoul.

Ông thay thế Ri Yong-ho, nhà ngoại giao có nhiều năm kinh nghiệm đàm phán với Washington nhưng không giữ vai trò nổi bật trong hai năm Triều Tiên đẩy mạnh ngoại giao vừa qua.

 Ri Son-gwon tại Khu Phi quân sự (DMZ) chia tách bán đảo Triều Tiên tháng 1/2018. Ảnh: Reuters.

Các nhà phân tích cho biết còn quá sớm để nhận định chính xác tác động của sự thay đổi này với nỗ lực đàm phán phi hạt nhân hóa bị đình trệ với Mỹ, nhưng Ri Son-gwon thường đóng vai trò cứng rắn trong các cuộc đàm phán với Hàn Quốc. 

Không giống người tiền nhiệm, Ri Son-gwon không có kinh nghiệm trong việc xử lý các vấn đề hạt nhân hoặc làm việc với quan chức Mỹ. Ri Son-gwon từng là chủ tịch Ủy ban Thống nhất Hòa bình Triều Tiên (CPRC), nơi xử lý mối quan hệ với Hàn Quốc, ông là quan chức quân sự mới nhất được vào hàng ngũ lãnh đạo đảng.

Khi Kim Jong-un tăng cường giám sát các vụ phóng tên lửa đạn đạo tầm ngắn trong năm qua, số lượng quan chức quân sự và ngành vũ khí tháp tùng ông trong các sự kiện đã gia tăng.

Ri Son-gwon ít xuất hiện trước công chúng kể từ khi các cuộc đàm phán Hàn - Triều đình trệ vào năm ngoái. Nhưng vào tháng 4/2019, ông được bổ nhiệm vào ủy ban đối ngoại của Hội đồng Nhân dân Tối cao Triều Tiên và gần đây nhất có mặt trong cuộc họp ủy ban trung ương hoạch định chính sách của đảng Lao động vào tháng 12/2019.

Ri Son-gwon là cánh tay phải của Phó chủ tịch đảng Lao động Triều Tiên Kim Yong-chol, người bị Seoul cáo buộc đứng sau vụ đánh chìm tàu hải quân Cheonan của Hàn Quốc năm 2010.

Truyền thông Hàn Quốc thường nhấn mạnh tính cách nóng nảy của Ri Son-gwon trong các cuộc họp Hàn - Triều. Trong 10 phút đầu tiên một cuộc họp vào tháng 2/2011, ông hét lên: "Chúng tôi hoàn toàn không liên quan đến vụ tàu chiến Cheonan", trước khi bỏ ra ngoài phòng họp.

Trong một cuộc đàm phán quân sự năm 2010, Ri Son-gwon cũng thẳng thừng bác bỏ Triều Tiên liên quan đến vụ chìm tàu hộ tống, nói rằng Hàn Quốc đã bịa đặt kết quả điều tra.

Kim Yong-chol vốn là người dẫn đầu nỗ lực đàm phán giữa Triều Tiên với Mỹ nhưng sau khi hội nghị thượng đỉnh Trump - Kim ở Hà Nội tháng 2/2019 không đạt được kết quả, ông dần ít xuất hiện trước công chúng. Kim Jong-un trọng dụng các quan chức sành sỏi về quan hệ với Mỹ hơn, bao gồm Thứ trưởng Ngoại giao Choe Son-hui.

Nhưng Kim Yong-chol dường như vẫn giữ được ảnh hưởng ở hậu trường. Trong khi đó, vai trò của Ri Yong-ho dần mờ nhạt khi các cuộc đàm phán cấp độ làm việc với Mỹ sụp đổ vào tháng 10/2019 và Washington phớt lờ thời hạn thay đổi lập trường vào cuối năm mà Bình Nhưỡng đặt ra. 

Ri Yong-ho vắng mặt trong ảnh chụp các quan chức đảng hàng đầu tại cuộc họp tháng 12/2019 và điều này đã khiến nhiều người đồn đoán về tương lai của ông. "Ri Yong-ho bị 'thất sủng' sau hội nghị ở Hà Nội và sau đó bị thay thế vì những nhà đàm phán do Bộ Ngoại giao chọn dường như không làm được bất cứ điều gì", Michael Madden, chuyên gia về giới lãnh đạo Triều Tiên tại Trung tâm Stimson ở Mỹ, nói.

Khi Ri Son-gwon trở thành ngoại trưởng, Thứ trưởng Choe Son-hui dự kiến vẫn giữ được ảnh hưởng, một phần nhờ vào xuất thân gia đình và mối quan hệ cá nhân với nhóm những người phụ nữ gần gũi với Kim Jong-un, bao gồm em gái và vợ ông.

"Điều quan trọng nhất vẫn là Kim Jong-un nghĩ gì và ông ấy cần một người đáng tin cậy để phát ngôn thay mặt ông ấy, dù đó là Ri Son-gwon hay Choe Son-hui", Kim Hong-kyun, cựu quan chức Hàn chuyên về đàm phán hạt nhân, nói.