Cấm bán thuốc lá có thể ngăn chặn 1,2 triệu người chết vì ung thư phổi

Một nghiên cứu mới đây đã chỉ ra rằng cấm bán thuốc lá cho những người sinh từ năm 2006 đến 2010 có thể ngăn chặn khoảng 1,2 triệu ca tử vong do ung thư phổi vào cuối thế kỷ này. Đây là kết quả của một mô hình dự đoán được công bố trên tạp chí The Lancet Public Health.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hút thuốc là nguyên nhân của khoảng 85% các trường hợp ung thư phổi trên toàn cầu. Ung thư phổi là loại ung thư nguy hiểm nhất, gây tử vong cho hàng triệu người mỗi năm.

Nếu xu hướng hiện tại không thay đổi, sẽ có gần 3 triệu người sinh từ năm 2006 đến 2010 chết vì căn bệnh này, theo Cơ quan Quốc tế Nghiên cứu về Ung thư (IARC) của WHO.

Tuy nhiên, nếu áp dụng biện pháp cấm bán thuốc lá cho khoảng 650 triệu người thuộc nhóm tuổi này, có thể ngăn chặn được khoảng 1,2 triệu ca tử vong do ung thư phổi vào năm 2095. Đây là một trong những nghiên cứu đầu tiên đánh giá tác động của chính sách “thế hệ không thuốc lá” dựa trên dữ liệu về ung thư và tử vong từ 185 quốc gia.

Nghiên cứu cho thấy hơn 45% các ca tử vong do ung thư phổi ở nam giới có thể được ngăn chặn, và gần 31% ở nữ giới cũng có thể được ngăn ngừa. Sự chênh lệch này được giải thích là do chiến lược tiếp thị thuốc lá của các công ty đã nhắm vào đối tượng nam giới nhiều hơn trong suốt nhiều thập kỷ qua.

Isabelle Soerjomataram, nhà nghiên cứu tại IARC và là đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết: “Sự khác biệt này có liên quan đến chiến lược tiếp thị theo giới tính của ngành công nghiệp thuốc lá trong vài thập kỷ qua".

Tuy nhiên, tại một số khu vực như Bắc Mỹ, một phần châu Âu, Úc và New Zealand, việc chấm dứt bán thuốc lá có thể ngăn chặn nhiều ca tử vong hơn ở nữ giới so với nam giới. Theo mô hình nghiên cứu, số lượng ca tử vong được ngăn chặn nhiều nhất ở phụ nữ là 78% tại Tây Âu, trong khi ở nam giới tỷ lệ cao nhất là gần 75% tại Trung và Đông Âu.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng cảnh báo rằng những ca tử vong mà mô hình dự đoán không thể ngăn chặn có thể là do các yếu tố nguy cơ khác liên quan đến ung thư phổi, như ô nhiễm không khí hoặc tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động.

Chính sách thế hệ không thuốc lá đã được áp dụng tại một số quốc gia. Năm 2022, New Zealand trở thành quốc gia đầu tiên cấm bán thuốc lá cho những người sinh sau năm 2008. Tuy nhiên, vào cuối năm ngoái, chính phủ mới của New Zealand đã công bố kế hoạch bãi bỏ biện pháp này. Trái ngược với New Zealand, chính phủ mới của Anh đã ủng hộ kế hoạch của cựu Thủ tướng Rishi Sunak về việc cấm bán thuốc lá cho bất kỳ ai sinh sau tháng 1/2009.

Mặc dù chính sách "thế hệ không thuốc lá" được coi là một bước đi tích cực, nhưng các tác giả của nghiên cứu IARC nhấn mạnh rằng biện pháp này không đủ để giải quyết hoàn toàn vấn đề sức khỏe liên quan đến thuốc lá. Đối với những người đang hút thuốc hiện nay, cần áp dụng thêm nhiều biện pháp khác để giúp họ từ bỏ thói quen có hại này.

Các chuyên gia cũng khuyến nghị việc áp dụng các biện pháp đã được chứng minh như tăng thuế thuốc lá, mở rộng các khu vực cấm hút thuốc và cung cấp các chương trình hỗ trợ bỏ thuốc. Những biện pháp này có thể giúp giảm đáng kể tỷ lệ người hút thuốc, từ đó giảm thiểu các ca tử vong liên quan đến ung thư phổi và các bệnh lý khác do thuốc lá gây ra.