Chó thả rông tấn công người: Cảnh báo nguy cơ bệnh dại

Gia tăng người tiêm chủng khi bị chó thả rông cắn sau Tết Nguyên đán

Theo thống kê của Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, từ đầu năm 2023 đến nay, phòng tiêm chủng của bệnh viện đã tiếp nhận 99 trường hợp bị chó, mèo cắn trong đó có 56 trường hợp nguy cơ cao phải tiêm huyết thanh dại, chiếm tỷ lệ 56%.

Trong khi đó, đại diện Bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP Hồ Chí Minh cho biết, có đến 1.365 người dân đến bệnh viện tiêm phòng bệnh dại. Hàng trăm trường hợp phải tiêm vaccine vì bị động vật tấn công trong dịp Tết Nguyên đán vừa qua. 

Cụ thể, có 8 người bị chuột cắn, 55 người bị mèo cào, 496 người bị chó cắn và đã thương, 29 người bị động vật có vú khác cắn phải vào viện tiêm ngừa.

Cũng ngay trong tuần đầu hoạt động trở lại sau Tết Nguyên đán Quý Mão 2023 vừa qua, hệ thống trung tâm tiêm chủng VNVC ghi nhận số người dân đến tiêm vaccine phòng dại tăng hơn 300% so với tháng trước Tết.

Ở khu vực miền Đông Nam Bộ và TP Hồ Chí Minh, trong tháng 1/2023 ghi nhận hơn 5.000 lượt tiêm vaccine dại, tăng 25% so với tháng 12/2022 và tăng gấp 4 lần so với tháng 11/2022. Khu vực miền Trung và Tây Nguyên cũng tăng gần 3 lần so với tháng trước.

Bệnh dại là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus dại gây ra, bệnh lây truyền từ động vật sang người qua vết cắn, vết thương, vết cào, liếm của động vật (thường là chó, mèo). Cho đến nay, bệnh dại chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, người bị bệnh dại gần như tử vong 100%.

Theo bác sĩ Hoàng Đình Khánh, Trung tâm Phòng, chống dịch, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Trung ương, khi bị chó, mèo cắn người dân cần chủ động đến các trung tâm tiêm chủng để tiêm dự phòng trước đối với bệnh dại.

Nếu chủ động tiêm phòng dại trước sẽ có các lợi ích như: tránh phải tiêm huyết thanh kháng dại, loại huyết thanh này được sản xuất từ huyết thanh ngựa nên dễ có phản ứng dị loài, cần thận trọng trong quá trình tiêm và theo dõi sau tiêm. Giải thoát được vấn đề tâm lý khi bị chó, mèo không rõ nguồn gốc cắn. Chỉ cần tiêm 2 mũi vaccine phòng dại nếu đã tiêm phác đồ dự phòng trước phơi nhiễm.

Các chuyên gia y tế cũng khuyến cáo, người dân không nên chủ quan, kể cả khi đã tiêm vaccine phòng dại thì vẫn cần thực hiện các biện pháp xử lý bệnh. Nhất là những trường hợp bị cắn ở vùng nguy hiểm như đầu, mặt, cổ… Vaccine khi dự phòng trên động vật chỉ làm giảm nguy cơ bị dại, mức độ cảnh báo thấp hơn nhưng không đảm bảo hoàn toàn. 

Việc tự ý điều trị bằng thuốc nam, hoặc đi lấy nọc, đắp lá cây, rắc ớt bột lên vết thương theo phương pháp dân gian rất nguy hiểm, sẽ tạo điều kiện cho virus xâm nhập vào cơ thể nhanh chóng hơn và nguy hiểm hơn, dễ dẫn đến tử vong.

Các chuyên gia cũng khẳng định, hiện nay chưa có một bài thuốc đông y nào được nghiên cứu và công bố có thể chữa được bệnh dại. Cách phòng ngừa và điều trị bệnh dại duy nhất là tiêm vaccine và huyết thanh kháng dại.

Cảnh báo nhiều trẻ tử vong vì bị chó thả rộng cắn, cha mẹ sợ con đau không tiêm phòng bệnh dại

Bác sĩ Cao Việt Hưng, Trưởng khoa Hồi sức tích cực – Chống độc (Bệnh viện Sản Nhi tỉnh Phú Thọ) chia sẻ, có những trường hợp bệnh nhi vào viện với triệu chứng, biểu hiện của bệnh cảnh khác, các bác sĩ nỗ lực điều trị, cứu chữa một thời gian trẻ mới phát bệnh dại, lúc ấy đành phải trả bé về với gia đình lại càng đáng tiếc. 

"Đặc thù của bệnh dại là thời gian ủ bệnh dài và phát hiện bệnh muộn tùy tình trạng vết cắn, thường sau vài tuần, có khi hàng năm nên vết thương do chó cắn đã liền sẹo, thậm chí người ta còn quên mất việc người bệnh từng bị chó cắn!", bác sĩ Hưng cho biết. 

Theo bác sĩ Hưng, nhiều người có người thân phát bệnh dại mới hối hận vì đã không đi tiêm phòng bệnh dại ngay khi chó mèo cắn. Họ đều cho rằng, chó mèo cắn "một tí" sẽ không có khả năng bị bệnh dại, chó mèo cắn vẫn khỏe mạnh nên không có bệnh dại. 

"Bệnh dại lây truyền chủ yếu qua vết cắn hoặc vết cào, liếm của con vật bị bệnh dại lên vùng da bị tổn thương. Bệnh dại trên người có thể hoàn toàn phòng và điều trị dự phòng bằng vaccine hay huyết thanh kháng dại. Nếu tiêm ngay lập tức và đúng phác đồ có thể phòng bệnh 100%.

Biểu hiện của bệnh dại trên người là sợ nước, sợ gió, co giật, liệt. Khi đã lên cơn dại, tỷ lệ tử vong gần như 100% đối với cả người và động vật", bác sĩ Hưng khuyến cáo. 

Tuy bệnh dại nguy hiểm nhưng không ít người cho rằng tiêm vaccine phòng bệnh dại sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, khiến bệnh nhân suy giảm trí nhớ, thậm chí giảm tuổi thọ. Chính vì lo sợ điều đó mà nhiều gia đình lựa chọn không tiêm vaccine phòng bệnh dại cho trẻ khi phát hiện bị chó cắn. Hậu quả là khi trẻ phát cơn dại thì không thể cứu được nữa.

Tuy nhiên, bác sĩ Hưng cho biết, chỉ có vaccine phòng bệnh dại thế hệ cũ, cách đây mấy chục năm về trước, sản xuất theo công nghệ cũ, độ tinh khiết không cao nên gây ra nhiều tác dụng phụ trong đó có tác dụng phụ ảnh hưởng đến thần kinh... Loại vaccine phòng bệnh dại đó đã được dừng sử dụng vài chục năm trước. 

"Hiện nay, với sự phát triển của khoa học công nghệ, vaccine phòng bệnh dại thế hệ mới là vaccine vô bào, nhập khẩu từ Pháp, chất lượng vaccine rất tốt và hoàn toàn không có bất kỳ tác dụng có hại nào ảnh hưởng đến trí não, hệ thần kinh của người được tiêm phòng", bác sĩ Hưng cho biết. 

Theo bác sĩ Hưng, chó mang virus bệnh dại không phát điên ngay nên khó có thể nhận biết bằng mắt thường con chó nào có virus dại hay không. Do đó, khi bị chó, mèo cắn, dù chỉ là vết xước to hay nhỏ, bệnh nhân đều cần được tiêm phòng bệnh dại ngay.

Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế khuyến cáo, để chủ động phòng chống bệnh dại, người dân cần thực hiện tốt các biện pháp sau: Tiêm phòng đầy đủ cho chó, mèo nuôi và tiêm nhắc lại hàng năm theo khuyến cáo của ngành thú y. Không thả rông chó, mèo; chó ra đường phải được đeo rọ mõm. Không đùa nghịch, trêu chọc chó, mèo.

Khi bị chó, mèo cắn, cào, liếm cần rửa kỹ vết thương bằng nước và xà phòng đặc liên tục trong 15 phút, nếu không có xà phòng thì phải xối rửa vết thương bằng nước sạch - đây là biện pháp sơ cứu hiệu quả để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh dại khi bị chó, mèo cắn. Sau đó tiếp tục rửa vết thương bằng cồn 70%, cồn iod hoặc Povidone, Iodine. Hạn chế làm dập vết thương và không được băng kín vết thương.

Người dân đến ngay Trung tâm Y tế gần nhất để được tư vấn và tiêm phòng dại kịp thời. Chỉ có tiêm phòng mới ngăn ngừa không bị bệnh dại. Người dân tuyệt đối không dùng thuốc nam, không tự chữa, không nhờ thầy lang chữa bệnh dại.

Hết!