“Chúng ta khởi động chương trình IUU quá muộn”

Có thể nhận thấy, trong khi Chính phủ và các bộ, ngành Trung ương vào cuộc rất quyết liệt trong việc thực thi các khuyến nghị của EC về chống khai thác bất hợp pháp thì một số địa phương vẫn chưa có giải pháp thực hiện triệt để.

Theo báo cáo của UBND tỉnh Kiên Giang, trên địa bàn tỉnh hiện có 10.798 phương tiện, phần lớn trên 250CV, kinh tế biển và nghề khai thác hải sản chiếm tỷ trọng lớn trong GDP của tỉnh.

   Việc gắn thiết bị giám sát tàu cá đang gặp khó khăn. Ảnh: I.T

Thực hiện Chỉ thị 45 của Thủ tướng Chính phủ, tỉnh Kiên Giang đã ban hành Chỉ thị 2937 yêu cầu các địa phương triển khai các giải pháp chống khai thác IUU; tăng cường tuyên truyền, phát tờ rơi cho ngư dân về quy định của các nước.

Nhưng dù vậy, trong 7 tháng đầu năm 2018, Kiên Giang vẫn phát hiện 15 vụ vi phạm ngư trường đánh bắt ở nước ngoài với 26 tàu và 133 ngư dân. Ông Mai Anh Nhịn - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang cũng thừa nhận, đó là con số trên báo cáo, còn thực tế trên biển, số tàu vi phạm ngư trường nước ngoài còn lớn hơn rất nhiều, đó là chưa kể những tàu vi phạm tại các vùng biển đang có sự chồng lấn.

Trong khi đó, ở Quảng Ngãi, việc gắn các thiết bị giám sát hành trình lại triển khai theo kiểu “làm cho có”. Ông Lê Viết Chữ - Bí thư Tỉnh ủy tỉnh Quảng Ngãi nêu rõ một thực tế, thời gian qua, các tàu cá trên địa bàn được ngành chức năng cấp cho 305 thiết bị Movimar để thực hiện giám sát hành trình nhưng cho đến nay mới có… 2 thiết bị được đưa vào sử dụng. Điều này không chỉ gây lãng phí nguồn lực mà còn thể hiện ý thức thực thi pháp luật của ngư dân chưa cao và công tác giám sát của ngành chức năng chưa triệt để.

Từ thực tế địa phương, ông Chữ kiến nghị, Bộ NNPTNT cần nghiên cứu kỹ và sớm ban hành quy chuẩn quản lý thông qua thiết bị vệ tinh, sau đó tạo cơ chế cho địa phương tự lựa chọn thiết bị giám sát hành trình sao cho phù hợp vì hiện nay thị trường thiết bị này rất đa dạng.

Trong khi đó, ông Trần Châu - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định cho rằng, việc vừa cấp thiết bị Movimar cho các tàu (Bình Định đã cấp được 560 chiếc) sau đó thu hồi lại để nâng cấp là không hợp lý. Ông Châu kiến nghị, cần có giải pháp hợp lý hơn đối với những thiết bị đã cấp này.

Ông Mai Anh Nhịn kiến nghị các ngành chức năng hỗ trợ địa phương trong việc điều tra, xử lý các đối tượng môi giới tàu khai thác ở nước ngoài vì vấn đề này rất phức tạp, các đối tượng không chỉ ở trong nước mà còn có người nước ngoài.

Theo quan điểm của Bộ Ngoại giao, việc gỡ cảnh báo của EC không chỉ nhằm tháo gỡ khó khăn cho hoạt động xuất khẩu thủy sản mà còn là trách nhiệm, nghĩa vụ của Việt Nam khi tham gia các cơ chế về thương mại trong các hiệp định thương mại tự do. Vì vậy, không chỉ tác động vào các cơ quan chuyên môn của EU mà cần làm việc với các tổ chức kinh tế, chính trị của EU, đẩy mạnh tuyên truyền đối ngoại để EU thấy được thái độ tích cực và trách nhiệm của Việt Nam.

Đại diện Bộ Ngoại giao cho rằng, Thái Lan đã mất nhiều năm và nhiều công sức nhưng vẫn chưa rút được thẻ vàng, khả năng Việt Nam rút được thẻ vàng ngay là khó nhưng phải nỗ lực để không bị nâng lên thành “thẻ đỏ”.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Trần Quốc Khánh, IUU có 3 cấu phần: chữ I đầu là chống đánh bắt bất hợp pháp, chữ U thứ nhất là không báo cáo, chữ U thứ hai là không được quản lý. “Dường như các tỉnh mới chỉ chú trọng đến chữ I, vì vậy, tôi cho rằng, các địa phương nên tham gia mạnh mẽ hơn chữ U đầu tiên, nghĩa là phải truy xuất được nguồn gốc hải sản, phải ghi chép nhật ký rõ ràng, đồng thời tham gia tích cực vào chữ U thứ hai”- ông Khánh nhấn mạnh.