FIFA với bảng xếp hạng... tào lao

Thái Hà Thứ sáu, ngày 16/10/2015 07:01 AM (GMT+7)

Lâu nay, bảng xếp hạng của Liên đoàn Bóng đá thế giới (FIFA) vốn gần như chỉ mang ý nghĩa tham khảo. Nhưng thời gian qua đi, bảng xếp hạng này ngày càng tào lao, khiến người hâm mộ ngỡ ngàng.

Bỉ là số 1 thế giới?

Khi nói về nước Bỉ, bạn sẽ nghĩ nhanh đến gì? Chocolate hay sốt mayonnaise? Không, bây giờ bạn phải nghĩ đó là cường quốc bóng đá thế giới. Bỉ thắng Israel 3-1 trong trận vòng loại Euro 2016 cuối cùng vừa qua, cộng với việc Đức thua Ireland và Argentina thua Ecuador ở vòng loại World Cup khu vực Nam Mỹ, Bỉ đã vượt qua Đức và Argentina để dẫn đầu bảng xếp hạng FIFA công bố trong tháng 11 tới.

Đức và Argentina là hai đội có mặt trong trận chung kết World Cup năm ngoái. Bỉ lọt vào tứ kết World Cup 2014 nhờ dàn cầu thủ khá tài năng gồm Thibaut Courtois, Eden Hazard, Kevin de Bruyne, Christian Benteke, Vincent Kompany... Nhưng trước khi có lứa tài năng này, Bỉ chỉ là đội trung bình. Sau World Cup 2002, Bỉ không được dự giải lớn nào cho đến World Cup 2014.

Bỉ sẽ vươn lên vị trí số 1 thế giới trong bảng xếp hạng FIFA tháng 11 tới. Ảnh: I.T

Vậy mà bây giờ, nước có 11 triệu dân trở thành quốc gia thứ hai đứng đầu bảng xếp hạng FIFA mà chưa từng vô địch World Cup. “Bỉ đứng đầu bảng xếp hạng FIFA? Sẽ chẳng ngạc nhiên nếu bạn thấy tình cảnh FIFA hiện tại. Tôi không nói Đức xứng đáng đứng đầu bảng xếp hạng, đặc biệt khi họ có chiến dịch vòng loại Euro 2016 tầm thường. Nhưng mà Bỉ? Thôi đi nào!” - một cổ động viên (CĐV) người Đức tên Joerg Schroeder nhận xét.

FIFA đánh đồng tất cả!

Tại vòng loại, Anh là đội có thành tích xuất sắc nhất với 10 trận toàn thắng tại bảng E. Trong khi đó, tiền đạo Robert Lewandowski là chân sút hiệu quả nhất với 13 bàn thắng.

Đúng là bảng xếp hạng FIFA là một mớ lộn xộn như nội bộ hiện tại của FIFA. Từ khi bảng xếp hạng này ra đời năm 1992, nó đã bị chỉ trích. Na Uy xếp thứ 2 thế giới năm 1993, Mỹ xếp thứ 4 năm 2006 trong chính sự ngạc nhiên từ các cầu thủ của họ. Tại World Cup 2014, nước chủ nhà Brazil xếp hạng tận... 24.

Bảng xếp hạng này đánh đồng mọi thứ: Kết quả trận đấu, tính chất quan trọng của trận đấu, sức mạnh của đối thủ, sức mạnh của liên đoàn. Thắng Đức cũng như thắng Andorra, một trận ở châu Đại dương cũng như một trận ở châu Âu. Bỉ nằm trong bảng đấu loại Euro 2016 gồm các đội như Wales, Bosnia, Israel, Cyprus, Andorra thì họ kiếm điểm không khó là dễ hiểu.

Nghiệt cái là bảng xếp hạng này không để coi cho vui mà nó quyết định đội nào được làm hạt giống trong các đợt bắt thăm World Cup hay vòng loại World Cup. Bây giờ, tất cả các đội bóng, các CĐV đều tín nhiệm một bảng xếp hạng không chính thức là World Football Elo Rating hơn. Đây là bảng xây dựng dựa trên hệ thống Elo được phát triển bởi tiến sĩ Arpad Elo người Hungary, được dùng phổ biến trong môn cờ vua từ năm 1970. Năm 1997, Bob Runyan dựa trên hệ thống Elo xây dựng bảng xếp hạng World Football Elo Rating và đưa lên web http://www.eloratings.net.

World Football Elo Rating tính đến tính chất trận đấu, độ mạnh yếu đối thủ, lợi thế sân nhà, cách biệt tỷ số, độ kỳ vọng thắng thua… Công thức cơ bản của hệ thống xếp hạng này là: Rn = Ro + K × (W - We). Trong đó: Rn là xếp hạng mới, Ro là xếp hạng trước khi trận đấu diễn ra, K là hệ số quan trọng của giải đấu (ví dụ World Cup thì K=60, giao hữu thì K=20), W là kết quả trận đấu (1 cho trận thắng, 0,5 cho hòa và 0 cho thua), We là kết quả kỳ vọng trước trận đấu tính khá phức tạp một chút dựa vào các trận đấu mà đội bóng đã trải qua trước đó, We = 1 / (10(-dr/400) + 1).

Nếu dựa vào World Football Elo Rating thì Bỉ chỉ được cộng thêm 5 điểm sau trận thắng Israel vừa qua, Hà Lan bị trừ đến 34 điểm khi thua Czech 2-3 trên sân nhà. Trong bảng xếp hạng không chính thức này, Bỉ xếp thứ 11 trong khi Đức vẫn xếp vị trí đầu tiên, Wales xếp hạng 46 thay vì hạng 8 của FIFA hiện nay (!?).