Gián điệp Nga làm họa sĩ dạo vào căn cứ mật NATO

Cuối tháng 1/2020, Giám đốc Sở Tình báo Đối ngoại Nga Sergei Narishkin đã tiết lộ tên của 7 đặc vụ bất hợp pháp Nga trong một cuộc họp báo được tổ chức tại trụ sở của Tập đoàn truyền thông Rossiya Segodnya, cơ quan chủ quản của Sputnik.

Đây là lần đầu tiên Cơ quan Tình báo đối ngoại Nga giải mật tên của các đặc vụ tình báo bất hợp pháp. Đây là những người giả làm dân cư trú của quốc gia đó hoặc của nước thứ ba, tìm cách để có được các thông tin về kế hoạch chiến lược phương Tây, bao gồm cả những dữ liệu tuyệt mật.

Trong số này có Đại tá về hưu Yuri Shevchenko, sinh năm 1939, đã tham gia nhiều nhiệm vụ tình báo ở nước ngoài từ năm 1969.

Ông được phong là Anh hùng Liên Xô, đã ngừng hoạt động vào năm 2001 và chuyển về Nga để tiếp tục giảng dạy, chia sẻ các kinh nghiệm của mình cho thế hệ sau.

Trong một cuộc trả lời phỏng vấn với ấn phẩm chính thức của Hội lịch sử Nga cho tạp chí "Vorontsovo Pole", vị điệp viên Liên Xô đã kể về lần xâm nhập vào một trong những căn cứ quân sự của NATO ở Tây Ban Nha và nắm được hàng loạt thông tin mật thiết yếu.

Trong cuộc phỏng vấn, ông Yuri Shevchenko cho biết hoạt động tại Bán đảo Iberia với tư cách là một điệp viên tình báo bất hợp pháp khi không có quan hệ ngoại giao giữa Moscow và Madrid.

Quan hệ giữa hai nước bị gián đoạn sau Nội chiến Tây Ban Nha và không được nối lại cho đến khi Francisco Franco qua đời vào năm 1975. Francisco Franco là vị Thủ tướng Tây Ban Nha đã lãnh đạo nước này 39 năm.

Trong giai đoạn gián đoạn không duy trì Đại sứ quán ở Tây Ban Nha, Liên Xô vẫn cần tìm hiểu thông tin về những gì đang xảy ra ở châu Âu, hiện đang tích cực hợp tác quân sự với Mỹ.

Nhiệm vụ của ông Yuri Shevchenko là hành động dưới một danh tính ẩn, không tiết lộ làm việc cho Liên Xô.

"Thông tin là vô cùng cần thiết, nhưng không có người nào phù hợp để làm công việc hợp pháp" - ông Shevchenko nói.

Để có các thông tin mật, một điệp viên cần thông tin mật.

"Tôi đã tự hỏi: những người có thể cấp thông tin cho mình dành thời gian rảnh rỗi ở đâu, họ giải trí ở đâu? Giải pháp là cần phải đăng ký vào một câu lạc bộ ưu tú, điều này không dễ dàng" - ông nhớ lại.

Ông Shevchenko đã chọn cách tham gia vào một câu lạc bộ cờ vua bởi ông chơi cờ vua khá cừ. Nhưng để tham gia thì cần có sự giới thiệu của 2 thành viên có ít nhất 1 năm kinh nghiệm và đề xuất này phải được câu lạc bộ xem xét nữa.

May mắn với ông Shevchenko là người mà ông bày tỏ nguyện vọng được vào câu lạc bộ lại chính là ông chủ câu lạc bộ. Khó khăn 2 bước đã được rút gọn. Ông Chủ tịch câu lạc bộ cờ vua đã chấp nhận cho ông Shevchenko làm thành viên, 2 khuyến nghị đề xuất làm thành viên trở thành "dễ như ăn cháo" và chỉ cần làm cho đủ thủ tục.

Một lần may mắn nữa của ông là nhóm cờ vua có cả Đại sứ Tây Ban Nha tại Liên Hợp Quốc tham gia. Ông này là một nhà báo quốc tế nổi tiếng, một Đại tướng đã về hưu, và đặc biệt hơn là vị này uống trà với Thủ tướng Francisco Franco mỗi cuối tuần.

"Tôi bắt đầu đặt câu hỏi về các chủ đề Tôi đã quan tâm, đó là nhiệm vụ của tôi. Thu thập thông tin một cách "mù quáng". Trung tâm đã phê duyệt các thông tin mà tôi cung cấp" - vị cựu Đại tá KGB cho hay.

Vừa bị quở trách vừa nhận được quà vì đột nhập căn cứ NATO

Nhưng thông tin chỉ như vậy là chưa đủ. Chính quyền Liên Xô muốn làm rõ tình hình ở Tây Ban Nha sau khi Francisco Franco từ chức. Liệu căn cứ quân sự có bị rút khỏi đây không. Do đó, Yuri Shevchenko tiếp tục tiếp cận đến khu căn cứ quân sự.

"Để làm rõ tình hình ở Tây Ban Nha, tôi đã đến một căn cứ quân sự của NATO tại một trong những vùng lãnh thổ của Tây Ban Nha. Để hoàn thành nhiệm vụ, tôi cần gặp quân đội đang phục vụ tại căn cứ này" - Đại tá Shevchenko nói.

Khi ấy, niềm đam mê hội họa đã giúp ông Shevchenko. Nhờ vào sở thích vẽ tranh, ông đã tiếp cận với những sĩ quan quân đội Tây Ban Nha.

"Theo thường lệ, tôi bắt đầu đi ra ngoài với cây giá vẽ trên đường phố mà quân đội vẫn hành quân đi phục vụ" - ông Shevchenko bắt đầu kể.

Đến một ngày, ông đã tiếp cận với 2 sĩ quan quân đội và được họ mời uống rượu. Cả ba đã có những khoảng thời gian vui vẻ, kết bạn và bắt đầu hẹn nhau tụ tập mỗi dịp cuối tuần.

Những người sĩ quan Tây Ban Nha dần dần đã coi ông như tri kỷ và ông đã nhận được lời mời từ các sĩ quan. Ông đã đề nghị để có được một cuộc hẹn bí mật tại căn cứ. Cuộc gặp bí mật cuối cùng cũng diễn ra.

Ông kể lại: "Mọi chuyện là như thế này. Tôi đã chuẩn bị sẵn đề tài: nói rằng, tất cả các tờ báo loan tin khẳng định sẽ chẳng có việc gia tăng thời hạn hiện diện quân sự và rồi căn cứ sẽ sớm rời đi".

Những sĩ quan đã nói rằng, 5 ngày trước khi có cuộc gặp bí mật của điệp viên Nga ở căn cứ này thì họ cũng đã đón Tư lệnh tối cao Đồng Minh châu Âu (SACEUR) Alexander Haig, đã đến và tổ chức cuộc họp bí mật về tương lai của căn cứ này.

Ông Yuri Shevchenko đã bắt đầu hỏi các sĩ quan về những điều Alexander Haig đã nói, thông tin ông nắm được hoàn toàn ngược với các thông tin được đăng tải trên các phương tiện truyền thông trước đó.

Những quân nhân Tây Ban Nha này đã hé lộ với ông Shevchenko về những điều kiện để thuê lãnh thổ phục vụ căn cứ, cũng như cách sử dụng căn cứ này.

Vị điệp viên Nga đã nắm được mọi thứ mà ông Haig nói trong cuộc họp bí mật về việc mở rộng sự hiện diện quân sự, các kế hoạch "hậu Francisco".

Ông Shevchenko nhanh chóng gửi thông tin này đến "Trung tâm", sau đó ông tự mình đến Moscow.

"Họ cảm ơn tôi và tôi nhận được một món quà cá nhân từ Yuri Vladímirovich Andrópov, Chủ tịch KGB của Liên Xô, vì đã hoàn thành tốt công việc, cùng với một lời quở trách vì đã xâm nhập căn cứ" - Đại tá Shevchenko nhớ lại.

Vào những năm 1970, người đàn ông này đã có được một lượng lớn tài liệu được phân loại liên quan đến công việc của Tổng thống Mỹ, Bộ Ngoại giao Mỹ, CIA và trụ sở NATO tại Brussels.

"Họ đã cho tôi một địa chỉ làm việc: đối thủ chính và NATO... Quy mô của nhiệm vụ được chỉ ra là cần phải kiểm soát Chính quyền Mỹ, CIA, Bộ Ngoại giao, FBI và trụ sở NATO - Đại tá Shevchenko nói.

Theo lời ông Shevchenko, ông gần như có thể hoàn thành nhiệm vụ ở tất cả các cơ quan, ngoại trừ FBI. Hơn 300 tập tin được dán nhãn "Mật" ở mức độ bí mật cao nhất đã nằm trong tay vị Đại tá KGB và được gửi tới Moscow.

Nhờ Shevchenko, lãnh đạo Liên Xô vào cuối những năm 1970 đã đọc các tài liệu của Bộ Ngoại giao và CIA về các vấn đề an ninh quốc tế quan trọng thậm chí trước cả Tổng thống Mỹ Jimmy Carter đọc được.

Hai trong số tài liệu được đề cập, đặc biệt quan trọng: một được ký bởi Giám đốc CIA lúc bấy giờ là George W. Bush và hai là ký bởi Ngoại trưởng Cyrus Wens, "giải quyết các vấn đề cấp bách của chiến tranh và hòa bình" giữa cuộc khủng hoảng Iran.

"Nhưng Jimmy Carter thậm chí không có thời gian để đọc chúng trong khi tài liệu tương tự đã ở trên bàn lãnh đạo của chúng tôi" - Đại tá Shevchenko nhấn mạnh.

Theo tiết lộ của Cơ quan Tình báo Đối ngoại Nga, từ năm 1969, Đặc vụ Shevchenko đã ra nước ngoài để giải quyết các nhiệm vụ tình báo và tham gia tuyển dụng những người có giá trị. Năm 2001, anh được trở về Moscow. Theo sắc lệnh của Tổng thống Vladimir Putin năm 2017, ông đã được trao tặng danh hiệu Anh hùng nước Nga.

Đến năm nay, ông Shevchenko 80 tuổi tuy đã nghỉ hưu nhưng vẫn tham gia giảng dạy để truyền lại kinh nghiệm của mình cho các sỹ quan tình báo bất hợp pháp.