Không có bếp than trong phòng, vì sao 4 người tại TP.Thủ Đức vẫn tử vong do ngộ độc khí?

ThS.BS Doãn Uyên Vy - phụ trách Phòng khám chống độc của Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, bằng những thông tin từ báo chí đăng do phía công an kiểm tra hiện trường cung cấp, hình ảnh chụp căn phòng trọ, lò và nồi hấp cá hàng ngày để ở hành lang phòng trọ không cháy, quang cảnh phòng trọ, mô tả bếp gas trong phòng trọ đang còn lửa cháy và nồi cá hấp đang còn sôi nước khi phát hiện tại hiện trường cứu các nạn nhân (không có ghi nhận hiện tượng cháy cũng như không lò than nào đang cháy tại hiện trường), và hỏi thăm thông tin từ các bác sĩ cấp cứu làm việc tại Bệnh viện Thủ Đức lúc nhận bệnh, có thể nêu những đặc điểm nổi bật tại hiện trường đáng chú ý như sau:

Không gian phòng trọ chật hẹp 16m2, được che kín tất cả những lỗ thông gió có trong phòng bằng tấm vải nylon để gắn máy lạnh. Với không gian này theo tính toán ước tính có khoảng 40 m3 không khí để hít thở cho 4 người là sẽ bị ngột ngạt thiếu oxy. Nhu cầu tối thiểu của 4 người này phải là 60 m3 không khí để hít thở (nhu cầu tối thiểu cho một người bình thường hít thở phải là 15 m3 không khí trong 24 giờ thì mới không bị ngạt). Không gian kín mở máy lạnh (hoạt động của máy lạnh thời nay là chỉ lấy không khí trong phòng để làm lạnh và thổi ra lại). Đây là không gian hẹp, thiếu không khí và oxy.

Khi phát hiện nạn nhân, ghi nhận trên bếp gas có nồi cá hấp vẫn còn đang sôi trên bếp, nhưng 4 người thì nằm bất động tím tái. Nghĩa là trước đó, vẫn có người ngồi dậy bật bếp lửa như vậy sự bất động mới xảy ra từ sau khi bật bếp gas. Khi bật bếp gas có lửa cháy là tiêu thụ oxy nhiều hơn do đốt cháy khí gas là propane là hydrocarbon (khí không độc, không mùi). Nhưng nếu nhiều khí gas trong phòng tức là sẽ chiếm thể tích không gian làm giảm oxy trong phòng sẽ càng dễ bị ngạt do thiếu oxy thêm hơn.

Gia đình nạn nhân làm nghề hấp cá lâu năm, thói quen hấp cá ngoài hành lang trước của phòng trọ hàng xóm vẫn nhìn thấy. Sáng ngày 18/5 gia đình không hấp cá bên ngoài phòng mà nấu cá trong phòng kín, khả năng dự trữ cá biển trong nhà nạn nhân để bán là có, và sẽ có hiện tượng cá ươn sình thối mà không biết (từ ruột cá, vảy cá, thịt cá, cá cũ). Những loại thịt cá này hay xác động vật nói chung khi ươn thối sình sẽ cho ra mùi thối tanh khó chịu, mùi thối này sinh ra là hydrogen sulfide H2S là hơi độc chết người khi hít phải lượng nhiều. Khi nấu, hấp cá đã ươn lượng nhiều thì lượng khí H2S sẽ bốc hơi ra, bay ra nhiều.

BS Vy phân tích: Tại hiện trường có mùi khó chịu được ghi nhận rõ rệt ở vài bài báo do công an cung cấp thông tin và lời kể của hàng xóm khi phát hiện nạn nhân. Giả thuyết đang đưa ra là do ngộ độc khí CO là không phù hợp vì khí CO không có mùi, và tại hiện trường không có nguồn than củi nào cho đang cháy để sinh ra khí CO. Nên giả thuyết nghi ngờ ngộ độc khí CO không phù hợp và không thuyết phục.

Như vậy, phải có khí độc khác làm nạn nhân chết nhanh không chống cự và chết hàng loạt chính là khí H2S. Khả năng trong số cá ngày hôm đó có số lượng cá cũ có ươn sình trong bụng ruột cá, khi đun nấu làm bốc khí hơi H2S nhiều, khởi đầu có thể còn ngửi thấy mùi, nhưng khi H2S ở nồng độ cao sẽ làm liệt khứu giác nên không còn cảm nhận có mùi gì trong phòng, khi đó nạn nhân có thể bị ngất và tử vong.

Thực tế trên lâm sàng khi nhập Bệnh viện Thủ Đức của nạn nhân nữ có tình trạng toan chuyển hóa rất nặng, ngưng tim ngưng thở nhanh. Còn 3 người đã tử vong trước khi nhập viện có môi và da vẻ còn hồng như đang ngủ bình thường. Nguyên nhân tử vong của 3 trường hợp này ghi nhận do phù phổi cấp. Tất cả những biểu hiện lâm sàng này là phù hợp với nguồn độc khí H2S gây ra vì khí H2S làm ức chế hô hấp tế bào. Và kiểu chết knockdown của 4 nạn nhân là phù hợp với ngộ độc H2S.

"Do đó, chẩn đoán cuối cùng sau khi làm ITAS 2 ngày cho tình huống gia đình làm nghề hấp cá tử vong là ngộ độc khí hydrogen sulfide H2S", BS Vy khẳng định và cho biết thêm, đã từng có nhiều trường hợp xảy ra các tình huống chết hàng loạt khi con người đi vào hầm chứa cá của tàu đánh cá, vệ sinh hầm chứa nước thải của cơ sở sản xuất nước mắm làm từ cá, xuống cống nạo vét hay đổ acid mạnh xuống cống, đi xuống hầm biogas và tử vong hàng loạt nhanh nhiều người cùng lúc. Đó là đặc điểm của tình huống ngộ độc khí độc H2S.

Nhằm phòng tránh các nguy cơ từ các tai nạn này, ThS.BS Doãn Uyên Vy khuyến cáo: Không được đổ xác cá, tôm, cua xuống cống rãnh, toilet; Không được đổ các acid mạnh xuống cống hay toilet lượng nhiều vì sẽ làm xác chết động vật ở dưới cống sinh ra khí H2S nhiều và bốc hơi lên mạnh có thể vào nhà qua đường cống; Không được đun nấu tôm, cua, cá bị ươn trong phòng kín có xài máy lạnh và chật hẹp khiến cho khí H2S bốc ra từ cá ươn tích tụ trong phòng kín máy lạnh khắp phòng có H2S.

Trong môi trường kín, những đồ vật kim loại như đồng xu, chìa khóa… có thể bị ố đen là dấu hiệu cho thấy có khí độc H2S.