Lạm dụng corticoid khiến bệnh kéo dài

Bác sĩ (BS) Diêu Hà Lam, Trưởng Khoa Hồi sức tích cực Bệnh viện dã chiến thu dung điều trị Covid-19 số 3 (TP Thủ Đức, TP HCM), cho biết sử dụng thuốc corticoid không đúng sẽ khiến tình trạng Covid-19 kéo dài có thể 1-2 tháng vẫn chưa âm tính.

Tăng nguy cơ nhiễm khuẩn

BS Tôn Thanh Tùng, Phó trưởng Khoa Cấp cứu Bệnh viện Quân y 175 (TP HCM), cho hay tại Trung tâm Điều trị Covid-19 thuộc Bệnh viện Quân y 175 từ khi thành phố hết giãn cách số lượng F0 nhập viện điều trị có xu hướng tăng, đặc biệt trong những ngày gần đây F0 tăng gấp 3-4 lần so với cuối tháng 10. Đa số những bệnh nhân nhập viện trong tình trạng giảm ôxy trong máu phải thở ôxy, bệnh nhân có bệnh nền. Bên cạnh đó là những bệnh nhân trẻ có triệu chứng nhẹ nhưng do không đủ điều kiện cách ly tại nhà nên phải nhập viện.

Theo BS Tùng, dù F0 ở thời điểm hiện tại có xu hướng tăng nhẹ nhưng không quá lo ngại so với thời điểm đỉnh dịch trước đó. Đa số các trường hợp nhập viện là những bệnh nhân lớn tuổi, có bệnh nền, chưa được tiêm vắc-xin đầy đủ (chỉ vừa mới tiêm mũi 1) chỉ một số ít trong các trường hợp này là có diễn biến nặng.

Bệnh nhân Covid-19 được điều trị tại Trung tâm Điều trị Covid-19, Bệnh viện Quân y 175 (TP HCM). (Ảnh do bệnh viện cung cấp)

Đáng chú ý, những trường hợp bệnh nhân có chuyển biến nặng như tăng nguy cơ nhiễm khuẩn, suy giảm miễn dịch, giảm khả năng chống chịu virus mà nguyên nhân là do trước đó ở nhà đã tự ý sử dụng thuốc chứa corticoid.

"Khi sử dụng thuốc chứa corticoid không đúng liều lượng sẽ làm giảm khả năng đáp ứng miễn dịch của cơ thể với các vi khuẩn, những người thừa cân, tuổi cao có tình trạng suy hô hấp thì nguy cơ xảy ra khi biến chứng cao và tiến triển nhanh, khó lường" - BS Tùng lưu ý.

BS Tùng tư vấn: Bệnh nhân F0 tự chăm sóc điều trị tại nhà không nên tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của BS. Hiện tại có nhiều kênh tư vấn, chăm sóc F0 tại nhà, người bệnh có thể gọi điện thoại cho BS thăm khám qua online hoặc gọi qua tổng đài của Bệnh viện Quân y 175 để được tư vấn, hướng dẫn cụ thể, tránh xảy ra những trường hợp đáng tiếc vì tự ý điều trị.

BS Lê Bá Kông - Trưởng Trạm Y tế phường Bình Chiểu, TP Thủ Đức - cho biết thêm nhiều trường hợp F0 cách ly, điều trị tại nhà, khi thăm khám nhân viên y tế phát hiện có bệnh nhân tự truyền miệng nhau tự ý sử dụng thuốc (đặc biệt là thuốc chứa corticoid) khi chưa có chỉ định của BS. Qua theo dõi cho thấy không ít trường hợp đã lạm dụng sử dụng thuốc chứa corticoid tại nhà khiến bệnh trở nặng khi vào bệnh viện phải sử dụng các biện pháp như thở máy, lọc máu, thậm chí chạy ECMO.

Virus tồn tại lâu hơn

Theo BS Diêu Hà Lam, corticoid là loại thuốc làm giảm tình trạng viêm trong cơ thể nhưng cũng làm giảm hoạt động của hệ thống miễn dịch. Corticoid hay được sử dụng trong điều trị lâm sàng các bệnh như dị ứng, ngứa, mẩn đỏ, suy thận, lupus, hen suyễn, viêm khớp…, thường làm giảm nhanh các triệu chứng nên là nguyên nhân khiến nhiều người đã lạm dụng sử dụng corticoid. Bên cạnh đó, thuốc dễ mua và rẻ tiền nên việc tự ý sử dụng cũng khó kiểm soát.

Corticoid là thuốc nội tiết tố, dùng lâu trong cơ thể sẽ quen nên dễ gây nghiện, bên cạnh tác dụng làm giảm nhanh các triệu chứng, tuy vậy thuốc cũng có nhiều tác dụng phụ như gây giữ nước, giữ muối, gây rối loạn chuyển hóa đường, loãng xương, loét dạ dày, xuất huyết tiêu hóa…

BS Hà Lam cho biết những F0 có sốt, ho, sổ mũi, nhức đầu… thì chưa đến lúc phải sử dụng thuốc corticoid. Thuốc chỉ sử dụng cho những trường hợp bệnh nhân suy hô hấp, giảm nồng độ ôxy trong máu (Sp02) từ 93% trở xuống. Thuốc corticoid đã được thử nghiệm trên những bệnh nhân nhập viện vì Covid-19 và cho kết quả có lợi khi bệnh nhân bị bệnh nặng. Đối với những bệnh nhân phải thở máy, việc điều trị được chứng minh là làm giảm tỉ lệ tử vong. Mặc dù corticoid có lợi cho bệnh nhân Covid-19 nặng (cần phải thở máy, thở ôxy) nhưng không có nghĩa là có thể dùng ở bất cứ giai đoạn nào.

"Với những bệnh nhân Covid-19 thông thường sau điều trị từ 7-10 ngày bệnh nhân sẽ âm tính. Tuy nhiên, khi sử dụng corticoid không đúng cách sẽ khiến virus tồn tại lâu hơn do đây là loại thuốc ức chế miễn dịch. Nhiều trường hợp đã sử dụng corticoid không đúng giai đoạn làm tình trạng Covid-19 kéo dài đến 1-2 tháng mà vẫn chưa thể âm tính" - BS Hà Lam khuyến cáo.