Manila triệu tập đại sứ Trung Quốc phản đối tàu Trung Quốc phun vòi rồng vào tàu Philippines

Sự việc xảy ra hôm 5/8:  Phía Philippines nói có 6 tàu hải cảnh và 2 tàu dân quân Trung Quốc ngăn chặn 2 tàu dân sự do hải quân Philippines thuê để cung cấp đồ tiếp tế cho một đơn vị đồn trú của lính thủy đánh bộ Philippines trên Bãi Cỏ Mây. Video từ Philippines cho thấy một tàu hải cảnh lớn của Trung Quốc phun nước vào một tàu nhỏ hơn nhiều của Philippines.

Bãi Cỏ Mây nằm trong quần đảo Trường Sa, thuộc chủ quyền của Việt Nam và hiện do Philippines kiểm soát.

Hôm nay 7/8, Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. cho biết, Bộ trưởng Ngoại giao Philippines đã gửi công hàm khiếu nại “cùng với hình ảnh và video về những gì đã xảy ra” cho đại sứ Trung Quốc tại Manila.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Teresita Daza cũng cho biết Thứ trưởng Ngoại giao Philippines Theresa Lazaro triệu tập và trao công hàm phản đối tới đại sứ Trung Quốc tại Manila, Huang Xilian, yêu cầu Trung Quốc ngừng các hành động chống lại các tàu Philippines ở Biển Đông.

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Philippines và các lực lượng vũ trang đã tổ chức một cuộc họp báo chung lên án điều mà họ gọi là “hành vi nguy hiểm và bất hợp pháp” của Trung Quốc trong việc sử dụng vòi rồng, nói rằng hành động này khiến “tính mạng của thủy thủ đoàn Philippines gặp nguy hiểm, vi phạm luật nhân đạo và luật pháp quốc tế”.

Tại cuộc họp báo, Jonathan Malaya, trợ lý tổng giám đốc Hội đồng An ninh Quốc gia, cho biết Manila sẽ tiếp tục đưa ra các phản đối ngoại giao bất kể phản ứng từ phía Trung Quốc.

Hình ảnh từ Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines (PCG) cũng cho thấy tàu Trung Quốc di chuyển gần một cách nguy hiểm phía trước các tàu của Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines khi họ hộ tống các tàu tiếp tế. 

Trong khi đó, theo thông tin từ phía Trung Quốc, Gan Yu, phát ngôn viên của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Trung Quốc, cho biết, hai tàu tiếp tế của Philippines và hai tàu bảo vệ bờ biển đã xâm nhập trái phép vào vùng biển mà Trung Quốc nhận là của họ một cách phi lý. 

Lực lượng bảo vệ bờ biển Trung Quốc ra tuyên bố hôm nay 7/8 cáo buộc Manila cố gắng “chiếm đóng vĩnh viễn” lãnh thổ thuộc chủ quyền của Trung Quốc và cho biết họ  bắn vòi rồng như một lời cảnh báo để tránh va chạm sau nhiều lần cảnh báo.

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trái phép với hầu hết Biển Đông, trong đó bao gồm cả quần đảo Trường Sa của Việt Nam. Việt Nam có đầy đủ chứng cứ lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền của mình ở Biển Đông với 2 quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa theo luật pháp quốc tế.

Năm 2016, Tòa án Trọng tài Thường trực quốc tế ở Hague đã ra phán quyết trong vụ kiện của Philippines rằng Trung Quốc không có cơ sở pháp lý để yêu sách các quyền lịch sử đối với phần lớn Biển Đông. Song Bắc Kinh đã phớt lờ phán quyết.

Ngày 6/8, Mỹ, đồng minh chính của Manila,  đã lên án các hành động của Trung Quốc và nhắc lại rằng họ sẽ tuân thủ các nghĩa vụ trong hiệp ước phòng thủ chung với Philippines.

“Mỹ tái khẳng định một cuộc tấn công vũ trang vào các tàu công khai, máy bay và lực lượng vũ trang của Philippines — bao gồm cả lực lượng Cảnh sát biển của nước này ở Biển Đông — sẽ viện dẫn các cam kết phòng thủ chung của Mỹ theo Điều IV của Hiệp ước phòng thủ chung Mỹ - Philippines năm 1951” - Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Matthew Miller cho biết trong một tuyên bố.

Australia, Nhật Bản và Đức gọi các hành động của Trung Quốc là “nguy hiểm” và “gây bất ổn”. Còn Đại sứ quán Canada tại Manila cho biết Ottawa “lên án mạnh mẽ các hành động nguy hiểm và khiêu khích của Cảnh sát biển Trung Quốc”.

Các nhà phân tích và chính trị gia Philippines gọi vụ việc hôm 6/8 là  bước tiến từ một loạt các cuộc đối đầu Trung Quốc-Philippines trong năm nay, trong đó có việc một tàu Trung Quốc nhắm tia laser vào tàu Philippines hồi  tháng Hai và sau đó là một loạt các cuộc chạm trán gần mà nhà phân tích Collin Koh gọi là “suýt va chạm”.

Koh, nhà nghiên cứu tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore, cho biết: “Rõ ràng vụ việc mới nhất này thể hiện sự leo thang.

Thượng nghị sĩ Philippines Alan Peter Cayetano nói với CNN:  “Nếu xảy ra sự cố, nó thực sự có thể gây ra sự bất ổn trong khu vực.

Các nhà phân tích cho rằng sự cố phun vòi rồng này có thể làm leo thang tình hình vốn đã căng thẳng và có thể khiến Mỹ và các đồng minh đẩy nhanh các kế hoạch tuần tra chung trên Biển Đông. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và người đồng cấp Philippines, Gilberto Teodoro Jr., cho biết hồi tháng Bảy rằng tuần tra chung sẽ diễn ra trong tương lai.

Các báo cáo cũng cho biết Australia và Nhật Bản có thể tham gia tuần tra cùng với Philippines và Mỹ.