Mưu sĩ

Trần Hữu Lượng sau khi bị Chu Nguyên Chương đánh bại ở Giang Châu, biết mình thua là do mưu kế của Lưu Bá Ôn, đã than rằng: "Dưới tay ta thiếu một mưu sĩ như Lưu Bá Ôn".

Trong số những mưu sĩ thuộc giai đoạn cuối thời Đông Hán và đầu thời Tam quốc, Tư Mã Ý được xem là một nhân vật gây ra rất nhiều tranh cãi.

Trong thời kỳ Tam Quốc, thiên hạ tranh đấu, anh hùng đua nhau nổi lên. Trong 4 quân sư thông minh nhất Tam Quốc, Gia Cát Lượng không phải người xuất sắc nhất. Vị quân sư giỏi không ai bì kịp lại thực tế là người ít được biết đến.

Trong Tam quốc Diễn nghĩa, Lưu Bị đã phải 3 lần tới thuyết phục mới mời được Gia Cát Lượng xuống núi phò tá mình nhưng ông lại bỏ qua một nhân tài kiệt xuất, tài năng lỗi lạc không kém Gia Cát Lượng. Đây được cho là sai lầm lớn trong cuộc đời Lưu Bị.

Trong Tam Quốc Diễn Nghĩa không hiếm lần xuất hiện những mưu sĩ có năng lực hơn người nhưng lại tự tay hủy hoại đi tiền đồ của chính mình.

Tuân Úc là mưu sĩ số một trong công cuộc xây dựng sự nghiệp của Tào Tháo, được ví như Trương Lương, một trong Hán sơ Tam Kiệt.

Từ Thứ là một nhân vật được đánh giá quá cao trong Tam Quốc Diễn Nghĩa. Ông thân là một mưu sĩ nhưng lại không cống hiến được bất kỳ một kế sách nào.

Tam Quốc là thời kỳ binh đao loạn mã, nhưng để có thế hoàn thành đại nghiệp thì mưu trí sách lược cũng là thứ tuyệt đối không thể thiếu trong những trận chiến tranh hùng.

Người Nhật Bản rất tôn sùng Gia Cát Lượng. Có phải vì Gia Cát Lượng đa mưu túc trí, hay vì ông đã để lại tiếng tăm lẫy lừng thiên cổ? Câu trả lời là không phải như vậy…

Giai đoạn đầu thời kỳ Tam quốc xuất hiện một vị quân sư kiệt xuất, được Tào Tháo hết mực tin dùng, đến mức một số học giả Trung Quốc ngày nay còn nhận định là tài năng vượt xa Gia Cát Lượng nếu không mất sớm.