Nóng Ukraine: Putin có thể đã tính sai nước cờ

Moscow đã đưa ra những yêu cầu về an ninh, mà theo đánh giá của giới quan sát những yêu cầu này đặt ra cho thấy quan điểm của Nga có thể đánh giá thấp cả NATO và Ukraine.

Mặc dù bất kỳ cuộc tấn công mới  nào của Nga đều có thể tàn khốc, nhưng họ phải chuẩn bị cho khả năng xảy ra.

Điện Kremlin thời Brezhnev đã đánh giá thấp phương Tây. Vào cuối những năm 1970, Liên Xô bắt đầu triển khai tên lửa đạn đạo tầm xa SS-20 nhằm vào châu Âu và Nhật Bản. Bất chấp chiến dịch tuyên truyền, thông tin sai lệch và đe dọa khốc liệt của Moscow, NATO đã đáp trả bằng cách triển khai ở châu Âu các tên lửa có tầm bắn tương đương. Sau đó Mikhail Gorbachev lên nắm quyền và đồng ý với Tổng thống Ronald Reagan về việc cấm tên lửa của cả hai bên.

Các nhà lãnh đạo Liên Xô trong quá khứ có thể đã tin vào lời tuyên truyền sai lầm của chính họ rằng phương Tây yếu kém và không còn đoàn kết. Điện Kremlin ngày nay có thể mắc phải sai lầm tương tự.

Vào ngày 17/12, Moscow đã công khai các yêu cầu được đề xuất, có hiệu lực sẽ yêu cầu Mỹ rút khỏi châu Âu và NATO sẽ sụp đổ. Chỉ một ngày sau, Điện Kremlin cho biết họ có thể sẽ "nâng tầm". Tuy nhiên, vào ngày 21/12, cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan cho biết Mỹ đã sẵn sàng cho các cuộc đàm phán với "sự phối hợp đầy đủ với các đồng minh và đối tác châu Âu của chúng tôi."

Trong cuộc họp báo ngày 23/12, Tổng thống Nga Putin cho biết ông "cho đến nay đã thấy phản ứng tích cực" đối với các đề xuất của Moscow, nhưng các bức ảnh vệ tinh cho thấy vào giữa tháng 12, Nga vẫn đang triển khai thêm xe tăng, tên lửa đạn đạo tầm ngắn và các loại vũ khí khác gần Ukraine.

Yêu cầu của Nga sẽ buộc Mỹ phải loại bỏ vũ khí hạt nhân của mình khỏi châu Âu và từ bỏ việc triển khai các tên lửa tầm xa, mặc dù những vũ khí đó có thể được triển khai ở châu Âu của Nga. Các hiệp định được đề xuất sẽ cấm NATO thừa nhận bất kỳ "nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ" nào mặc dù NATO đã bác bỏ lệnh cấm như vậy.

Họ sẽ yêu cầu NATO rút cơ sở hạ tầng ở các thành viên phía đông của mình, nhưng mối đe dọa ngày càng cao của Nga đối với Ukraine có thể thúc đẩy NATO làm điều ngược lại.

"Điện Kremlin biết cách đàm phán mang tính xây dựng, giống như đã từng thành công khi đạt được Hiệp ước START mới và thỏa thuận hạt nhân Iran. Vào ngày 21/12, Tổng thống Vladimir Putin đã ám chỉ rằng: "Nếu các đối tác phương Tây của chúng tôi tiếp tục một đường lối rõ ràng gây hấn, chúng tôi sẽ thực hiện các biện pháp đối phó quân sự-kỹ thuật tương xứng."

Do đó, NATO có thể khôn ngoan khi cân nhắc rằng Nga có thể tiến hành một cuộc tấn công quy mô lớn hơn vào Ukraine. Các cuộc chiến tranh luôn mang lại những điều không chắc chắn, nhưng một số cân nhắc có thể phù hợp.

Thứ nhất, bất kỳ nỗ lực nào để chiếm một khu vực rộng lớn phía đông sông Dnipro, bao gồm các thành phố như Karkhiv, Dnipro, Odessa và có thể là Kyiv, sẽ đặt ra một thách thức lớn về hoạt động quân sự và mất nhiều thời gian. Nhìn vào một kịch bản giả định về một cuộc tấn công của 130.000 quân Nga, Trung tâm nghiên cứu RAND nhận thấy rằng hoạt động này sẽ mất "vài tuần, nếu không phải vài tháng, để phát triển và thực hiện đầy đủ". Một cuộc tấn công như vậy có thể gặp phải sự kháng cự và gây ra thương vong nặng nề.

Thứ hai, vào năm 2014 Nga phải đối mặt với sự phản đối kiên quyết, nhưng thiếu chuyên nghiệp của Ukraine, nhưng lần này họ sẽ đối đầu với một lực lượng chiến đấu được đào tạo, vũ trang tốt hơn.

Ngay cả một cuộc tấn công "gây sốc và kinh hoàng" của Nga - các cuộc tấn công mạng và điện tử hàng loạt,và tấn công vũ khí tổng hợp từ nhiều phía - có thể không dễ dàng xảy ra trong ngày.

Nhiều chỉ huy và binh sĩ Ukraine đã kiên cường chiến đấu từ cuộc chiến kéo dài 7 năm ở Donbas. Để giảm thiểu rủi ro từ các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, một số lực lượng Ukraine có thể phân tán thành các đội nhỏ trên ATV hoặc các nền tảng di động khác. Được trang bị súng cối dẫn đường chính xác, tên lửa chống tăng và phòng không có điều khiển, cùng các loại đạn dược, các lực lượng cơ động có thể khiến một số kế hoạch tác chiến của Nga bị thất bại.

Thứ ba, nếu Ukraine hoặc các đồng minh NATO lân cận bị đe dọa, NATO có thể can thiệp. Như trong Chiến tranh Yom Kippur năm 1973 khi Israel bị đe dọa có thể bị đánh bại, Mỹ có thể không vận viện trợ quân sự. Washington đã không cung cấp tên lửa phòng không Stinger, có thể bắn hạ trực thăng và máy bay tầm  thấp của Nga, nhưng trong một kịch bản cực đoan, họ có thể làm như vậy. Mặc dù Biden nói rằng việc cung cấp cho quân đội Mỹ là điều "không phải bàn cãi", nhưng trong những trường hợp bắt buộc, NATO có thể tung ra sức mạnh không quân và hải quân đáng gờm.

Thứ tư, Điện Kremlin có thể nghĩ rằng lo ngại về một cuộc chiến mở rộng hoặc các cuộc tấn công bằng vũ khí mạng, tên lửa dẫn đường chính xác tầm xa hoặc thậm chí sử dụng hạn chế các lực lượng hạt nhân phi chiến lược sẽ ngăn NATO can thiệp quân sự. Những mối quan tâm này có thể là một yếu tố, nhưng Liên minh đã chuẩn bị để đối phó với hành động gây hấn bằng các công cụ của riêng mình. Ví dụ: nó có thể thực hiện các cuộc tấn công mạng làm gián đoạn nền kinh tế và hệ thống tài chính và hậu cần quân sự của Nga cho các máy bay chiến đấu của họ ở Ukraine.

Thứ năm, Ukraine có thể tổ chức một cuộc nổi dậy lâu dài hơn chống lại quân chiếm đóng của Nga, lực lượng này có thể bị kéo mỏng hoặc dựa một phần vào lính nghĩa vụ không được đào tạo. Vào ngày 19 /12, The Washington Post cho biết chính quyền Biden đang tìm cách hỗ trợ du kích. Một cuộc nổi dậy có thể bền vững nếu Ukraine ở phía tây sông Dnipro hoặc nếu một quốc gia thành viên NATO lân cận là nơi trú ẩn và là nguồn tiếp tế. Trong những tình huống như vậy, hậu quả sẽ không biết thế nào mà lường.