Quách Quỳ

Trong cuộc thủy chiến ở Đồng Kênh, 2 vạn thủy quân Đại Việt dưới sự chỉ huy của danh tướng Lý Kế Nguyên đã đánh bại 5 vạn thủy quân Tống với những chiến thuyền lớn...

Phải đối mặt với quân Tống ở phía bắc, liên quân Chiêm Thành – Khmer từ phía nam đánh lên, tình thế Đại Việt như nghìn cân treo sợi tóc, chỉ đi lạc một nước cờ là Đại Việt trở lại thời kỳ bắc thuộc. Cục diện phụ thuộc hoàn toàn vào kết quả trận đánh quyết định trên sông Như Nguyệt giữa quân Đại Việt và quân Tống.

Lý Thường Kiệt biết quân Tống sức đã khốn, đang đêm vượt sông Như Nguyệt tập kích, đại phá khiến quân Tống mười phần chết đến năm, sáu. Quách Quỳ phải nghị hòa, kéo quân về.

Sử nước Tống mô tả Thân Cảnh Phúc: "Quân Tống thừa thắng chiếm châu Quang Lang (Lạng Châu), viên Tri châu là con rể nhà vua, bèn trốn vào trong đám cỏ, thấy quân Tống thì ra giết chết hoặc bắt về xẻo thịt. Người ta cho là vị Thiên thần".

Đại Tống xâm lược Đại Việt, đi mười phần thì về chưa được ba phần. Khi kiểm binh, trong số 10 vạn lính chiến đấu đã ra đi chỉ còn 23.400 lính trở về, ngựa chiến thì còn lại 3.174 con. Số dân phu 20 vạn trở về không được một nửa. Phí tổn chiến tranh được người Tống tính ra là 5.190.000 lạng vàng, một con số khủng khiếp.

Thuyền Tống to lớn cơ động chậm, bị các chiến thuyền thực thụ của Đại Việt nhanh nhẹn bao vây tiêu diệt từng chiếc. Quân lính Tống ô hợp không biết xoay sở thế nào, bị quân Đại Việt tắm máu. Binh thế Tống đứt đoạn không sao cứu vãn nổi, nhưng vì thủy quân Tống rất đông nên thủy quân Đại Việt giết không xuể.

Nhắc đến Lý Thường Kiệt, người ta luôn có quá nhiều điều để nói. Đó là một vị tướng tài ba, nhà quân sự kiệt suất, một nhà chính trị giỏi giang, nhà ngoại giao xuất sắc, một thái giám cúc cung phụng sự cho ba triều nhà Lý hào hùng. Điều gì làm nên sự nghiệp hoành tráng đó?

Nếu Tiết xuất thân là tiến sĩ thì Quỳ là con trai thứ của Quách Bân, một danh tướng của Bắc Tống. Quỳ làm tướng giỏi và theo Tống sử thì rất giỏi binh thư, trận pháp. Vua Tống từng vời Quỳ vào hỏi cách bày binh bố trận và Quỳ trả lời rành rọt.

Cái dở trong dùng người của Tống Thần Tông chính là cái may cho nước ta. Tổng sử chép: "Quỳ chí, triếp dữ Tiết dị", có nghĩa là Quách Quỳ đến thì lại bất hòa tiếp với Triệu Tiết, khiến quân Tống liên tiếp thất bại trên đất Đại Việt.

Vấn đề đặt ra là tại sao nhà Tống lại phải đem lực lượng ô hợp như vậy để nướng quân trên biển? Đơn giản vì Tống Thần Tông muốn nóng lòng đánh gấp để sau khi thắng là phải rút lại chủ lực về biên giới phía Bắc.