Quan hệ Việt Nam - Singapore: Đối tác hàng đầu trong nhiều lĩnh vực

Quan hệ thực chất

Ngay sau khi Hiệp định Paris về lập lại hòa bình ở Việt Nam được ký kết (1/1973), Singapore là một trong những quốc gia đầu tiên thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam Dân chủ Cộng hòa (nay là Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam) vào ngày 1/8/1973. Điều đặc biệt hơn nữa, Singapore là một trong những nước ASEAN đầu tiên Việt Nam thiết lập quan hệ Đối tác chiến lược cách đây 10 năm (9/2013).

Trải qua nửa thế kỷ và nhất là sau khi nâng cấp lên Đối tác chiến lược, quan hệ Việt Nam – Singapore ngày  càng đi vào chiều sâu và phát huy hiệu quả thực chất. Hai nước hiện là đối tác quan trọng hàng đầu của nhau trong nhiều lĩnh vực, từ thương mại, đầu tư tới ngoại giao, an ninh, quốc phòng. 

Trong bối cảnh Covid-19 diễn biến phức tạp, hai bên vẫn duy trì trao đổi đoàn, thư/điện mừng/thăm hỏi, tiếp xúc cấp cao và các cấp, nổi bật là 5 cuộctrao đổi đoàn Lãnh đạo Cấp cao giữa hai nước6 trong gần 2 năm qua. 

Gần nhất, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính và Phu nhân đã có chuyến thăm chính thức Singapore (8-10/2/2023), với nhiều kiết quả thực chất, trong đó có việc hai bên đã ký kết thỏa thuận về lập quan hệ Đối tác Kinh tế số - Kinh tế xanh, tạo tiền đề triển khai hợp tác giữa hai nước trong các lĩnh vực kinh tế số, kinh tế xanh, tài chính xanh, mua bán năng lượng sạch, ứng phó biến đổi khí hậu…; cùng nhiều văn kiện hợp tác khác trong các lĩnh vực kinh tế, thương mại, đầu tư, hợp tác hàng hải, lãnh sự7. Các doanh nghiệp và cơ quan hai nước cũng đã ký kết 098 văn kiện hợp tác.

Nhà đầu tư hàng đầu

Trong lĩnh vực kinh tế, ngay khi cơ bản kiểm soát được đại dịch Covid-19, từ tháng 3/2022, Việt Nam và Singapore đã sớm dỡ bỏ các hạn chế đi lại với nhau, nối lại đường bay thương mại. Tổng kim ngạch thương mại hai chiều đạt 8,3 tỷ USD năm 2021 và 9,15 tỷ USD năm 2022. Trong 6 tháng đầu năm 2023, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa hai nước đạt 4,5 tỷ USD. 

Với 3.274 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký 73,5 tỷ USD, Singapore duy trì vị trí đứng đầu ASEAN và thứ 2/143 quốc gia và vùng lãnh thổ có đầu tư tại Việt Nam. Quy mô dự án bình quân là 22,4 triệu USD/dự án, cao hơn quy mô dự án bình quân chung là khoảng 12,1 triệu USD/dự án. Riêng 6 tháng đầu năm 2023, Singapore là đối tác đầu tư lớn nhất của Việt Nam, với 163 dự án cấp mới, 72 lượt điều chỉnh và 164 lượt góp vốn mua cổ phẩn với tổng vốn đầu tư đăng ký hơn 3 tỷ USD.

Các nhà đầu tư Singapore đã tham gia hầu hết các ngành, lĩnh vực kinh tế của Việt Nam (18/21 ngành). Tuy nhiên, chủ yếu tập trung vào công nghiệp chế biến, chế tạo; kinh doanh bất động sản; sản xuất, phân phối điện, khí, điều hòa…

Một số dự án tiêu biểu có thể kể đến dự án lớn nhất của Singapore tại Việt Nam là dự án Nhà máy điện khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) Bạc Liêu (vốn đky 4 tỷ USD); dự án công ty TNHH phát triển Nam Hội An, vốn đăng ký 4 tỷ USD; dự án Nhà máy điện LNG Long An I và II, tổng đầu tư 3,1 tỷ USD. 

Các Khu Công nghiệp Việt Nam - Singapore (VSIP) là biểu tượng hợp tác kinh tế thành công giữa hai nươc. Từ khu VSIP đầu tiên tại Bình Dương được khởi động tháng 1 năm 1996, đến nay đã có 14 VSIP hiện diện tại 10 tỉnh, thành của Việt Nam với quy mô lên khoảng 11.000 ha. Các VSIP đã đi vào hoạt động với tỷ lệ lấp đầy cao (khoảng 83,2%), thu hút được 18,7 tỷ USD tổng vốn đầu tư cho khoảng 866 dự án, tạo việc làm cho hơn 300.000 lao động.

Ở chiều ngược lại, Việt Nam hiện có 153 dự án đầu tư sang Singapore còn hiệu lực, tổng vốn đăng ký hơn 690 triệu USD (đứng thứ 10/80 quốc gia và vùng lãnh thổ có vốn đầu tư của Việt Nam), tập trung vào lĩnh vực khoa học công nghệ; bán buôn bán lẻ; thông tin truyền thông; bất động sản, công nghiệp chế biến, chế tạo…

Hợp tác chuyên ngành: Hai bên tiếp tục hợp tác chặt chẽ trên nhiều lĩnh vực, từ quốc phòng - an ninh, giao thông vận tải, du lịch… Singapore là thị trường khách quan trọng trong khu vực, luôn nằm trong nhóm 15 thị trường gửi khách hàng đầu của Việt Nam. Hợp tác trên các lĩnh vực khác như tài chính-ngân hàng, giáo dục-đào tạo, tài nguyên-môi trường, pháp luật-tư pháp giữa hai nước tiếp tục được tăng cường.

Cộng đồng người Việt tại Singapore hiện có khoảng 15.000 người, gồm 4 thành phần chính: học sinh, sinh viên (chiếm chủ yếu), nghiên cứu sinh, trí thức, cô dâu Việt và lao động. Nhìn chung người Việt tại Singapore là cộng đồng trí thức, tuân thủ tốt luật lệ sở tại, hướng về quê hương đất nước.