Sông gâm

Năm 1996, cá Anh Vũ, Dầm xanh được đưa vào Sách đỏ Việt Nam với mức độ đe dọa bậc V và danh sách các loài cá cần bảo vệ của ngành Thủy sản. Trung tâm Thủy sản tỉnh Hà Giang đã nghiên cứu, nhân giống 2 loài cá tiến vua, cá quý hiếm này và thu được kết quả như mong đợi.

Đi ngược Hà Giang về phía Đông chừng 30 km du khách có thể bắt đầu chuyến du lịch của mình tại xã Thượng Tân, huyện Bắc Mê được ví như “Vịnh Hạ Long” của Hà Giang, với cảnh sắc và thiên nhiên hùng vĩ. Đặc biệt du khách còn được chiêm ngưỡng những chú cá nheo “khổng lồ” nặng hơn 10 kg do người dân nơi đây nuôi…

Từ khi công trình Thủy điện Bảo Lâm hình thành tạo nên một diện mạo mới cho dòng sông Gâm nổi tiếng đất Cao Bằng. Con sông Gâm với mực nước cao hơn, chảy êm đềm và được ví như hồ trên núi, tạo nên khung cảnh lãng mạn đến kỳ lạ, có loài cá chiên-một trong những loài cá "ngũ quý hà thủy"...

Một ngày rong ruổi trên dòng sông Gâm (đoạn qua Hà Giang, Tuyên Quang), tôi có cơ hội chiêm ngưỡng vẻ đẹp hoang sơ của thác nước trắng xóa, núi non trùng điệp vùng Đông Bắc.

Sông Gâm, còn gọi là sông Gầm, là một phụ lưu của sông Lô bắt nguồn từ Quảng Tây, Trung Quốc chảy vào miền bắc Việt Nam.

Từ khi xây dựng và vận hành thủy điện, quốc lộ 70 đoạn qua huyện Bảo Yên (tỉnh Lào Cai) xuất hiện các vết nứt, sạt lở.

Tỉnh Hà Giang-vùng đất nhiều con sông chảy qua như: sông Nho Quế, sông Gâm, sông Lô. Với địa hình núi đá, dốc, sông dòng chảy xiết là nơi sinh sống của rất nhiều loài cá quý hiếm, cá đặc sản. Trong các loài quý hiếm đó cá dầm xanh, chày đất, cá Mỵ, cá anh vũ và cá bỗng…được tỉnh Hà Giang nuôi bảo tồn, nhân giống.

Nguồn vốn Quỹ Hỗ trợ nông dân (HTND) đã giúp hàng chục hộ ND mở rộng quy mô nuôi cá lồng dọc sông Gâm, thuộc thị trấn Na Hang, huyện Na Hang (Tuyên Quang). Đến nay, các hộ vay vốn đều đã có thu nhập ổn định, có của ăn của để.

Tôi đến Bắc Mê vào mùa mưa, nước sông Gâm cuồn cuộn đỏ ngầu như giận dữ, dòng nước chảy xiết đến mức những khúc cây to cả người ôm cũng không vướng vất gì trên mặt nước. Bên dòng chảy ấy, những lồng cá chiên bằng sắt của ông Nguyên và ông Hà nằm gần sát bờ, được gắn chặt với những chiếc thuyền, nơi sinh sống của gia đình họ. 

Cách đây chục năm, dân vùng cao huyện Bắc Mê - Hà Giang và những tay “sát cá” đã làm chao đảo giới ăn chơi, bởi liên tục xuất hiện những hình ảnh họ săn được cá chiên khổng lồ.