Tại sao ở Việt Nam, Mỹ thua, nhưng lại thắng giòn giã ở Iraq?

Trước hết cuộc chiến tranh Việt Nam là một thất bại chính trị của Mỹ chứ không phải thất bại quân sự, quân Mỹ cũng chưa đánh mất quyền chủ động quân sự.

Mỹ thường có thể lấy tổn thất tương đối lớn để đổi lại thương vong cực lớn cho Việt Nam. Như năm 1968, trong “cuộc tấn công Tết”, Mỹ tiêu diệt hơn 3 vạn quân của Việt Nam nhưng chỉ tổn thất 1000 người, hai bên tổn thất cao đến mức đạt con số 30/1 (xin lưu ý các con số này chỉ là dựa theo tuyên bố của phía Mỹ, có thể là không chính xác). Nhưng nội bộ nước Mỹ thì con số tử vong 1000 người này cũng là tổn thất không thể chấp nhận. Phong trào phản chiến trong nước khiến Mỹ không thể không rút khỏi Việt Nam.

Thứ hai là điều kiện địa lý và tự nhiên của Việt Nam và Iraq khác nhau đã ảnh hưởng đến tiến trình chiến tranh. Rừng rậm nhiệt đới um tùm của Việt Nam và các bệnh dịch nhiệt đới đã gây cho quân đội Mỹ rất nhiều tổn thất phi chiến đấu. Khí hậu nóng ẩm khiến vũ khí trang bị dễ bị ăn mòn, han gỉ. Nhiều mây mù, tầng mây dày cũng bất lợi cho quân Mỹ phát huy ưu thế trên không. Điều kiện đường sá lầy lội và chật hẹp cũng làm việc cơ động lực lượng cơ giới hạng nặng của Mỹ bị trì trệ và hạn chế rất nhiều đến việc phát huy hỏa lực hạng nặng của lục quân. Trong khi đó, quân Mỹ đánh trận từ xưa đến nay đều là đánh bằng trang bị kỹ thuật, không có ưu thế trên không và ưu thế hỏa lực thì lục quân Mỹ không có cách gì thi thố.

Iraq là nước sa mạc ít mưa, địa hình chủ yếu là hoang mạc bằng phẳng có tầm nhìn vô biên, mặt đất gần như không có thực vật bao phủ. Hoàn cảnh địa lý và điều kiện khí hậu này không có lợi cho việc ngụy trang ẩn núp của quân đội Iraq. Bố trí của quân đội Iraq gần như hoàn toàn bị lộ ra trước các thủ đoạn trinh sát của Mỹ. Quân Mỹ có thể phát huy đầy đủ ưu thế trên không để tấn công chính xác vào các mục tiêu trọng yếu và các khu vực tập kết trên mặt đất của Iraq. Lực lượng Mỹ trên bộ có thể dùng lực lượng cơ giới hành quân tốc độ nhanh và phát huy ưu thế hỏa lực đến tột cùng.

Chính vì ưu thế trên không của Mỹ phát huy, lực lượng kháng cự trên bộ của Iraq bị đánh tan, cho nên không quân Mỹ rất dễ từ các trinh sát trên không mà phân tích sức chiến đấu còn lại của quân đội Iraq. Sư đoàn bộ binh cơ giới số 3 dám một ngày hành quân 170 km là vì Mỹ biết rõ quân Iraq ở chính diện sư đoàn này cơ bản không tạo thành mối uy hiếp cho họ.

Thứ ba là về hoàn cảnh quốc tế và những trợ giúp bên ngoài. Chiến tranh Việt Nam ở vào đúng thời kỳ Mỹ-Xô tranh bá. Chiến lược của Mỹ trọng tâm tại châu Âu, không thể tập trung ưu thế binh lực đánh Việt Nam. Đồng thời Việt Nam có Liên Xô, Trung Quốc giúp đỡ số lượng lớn vũ khí và cố vấn. Thực tế Trung Quốc trở thành một hậu phương lớn của Việt Nam. Ký ức của Mỹ về chiến tranh Triều Tiên vẫn còn như mới cho nên khi hành động tất nhiên sợ ném chuột vỡ bình, không dám vượt qua vĩ tuyến 17, do vậy lỡ mất cơ hội tấn công ra miền Bắc Việt Nam. Còn chiến tranh Iraq, Mỹ không còn đối thủ trên toàn cầu, có thể rảnh tay đánh Iraq, hơn nữa 10 năm Mỹ phong tỏa và lập khu cấm bay cũng khiến Iraq muốn nhận viện trợ bên ngoài cũng khó như lên trời.

Thứ tư là từ bối cảnh nhân tâm. Việt Nam là cuộc chiến tranh giành độc lập dân tộc nhưng nhân dân Iraq lại không ủng hộ chính phủ Saddam Hussein. Việt Nam dựa vào sự ủng hộ của nhân dân có thể triển khai chiến tranh du kích, không ngừng lợi dụng sự quen thuộc địa hình và ưu thế về cơ sở quần chúng để tiêu hao quân Mỹ, khiến Mỹ bị áp lực tâm lý rất lớn. Những điều kiện này Iraq không có.