Tại sao số phận Ukraine phụ thuộc vào phương Tây?

Với lực lượng Ukraine đang ở thế yếu, thiếu đạn dược và buộc phải rút lui ở một số khu vực, khả năng đẩy lùi cuộc chiến của Nga của Kyiv phụ thuộc rất nhiều vào sự hậu thuẫn quân sự, tài chính và chính trị của phương Tây.

Dưới đây là một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự hỗ trợ của phương Tây dành cho Ukraine trong năm tới: 

Gói viện trợ của Mỹ tại Quốc hội

Các quan chức phương Tây và Ukraine cho biết, một dự luật bị kẹt tại Quốc hội Mỹ bao gồm khoảng 60 tỷ USD viện trợ cho Ukraine - phần lớn là quân sự - là rất quan trọng đối với lực lượng của Kiev.

"Mỗi tuần chúng ta chờ đợi đồng nghĩa với việc sẽ có thêm nhiều người thiệt mạng ở tiền tuyến ở Ukraine", Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg phát biểu tại một hội nghị an ninh lớn ở Munich cuối tuần trước.

Hôm 13/2, Thượng viện Mỹ đã thông qua dự luật, trong đó cũng bao gồm viện trợ cho Israel và Đài Loan. Tuy nhiên, dự luật này vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ các đảng viên Cộng hòa thân cận với cựu Tổng thống Donald Trump tại Hạ viện. Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson đã chống lại áp lực từ Nhà Trắng để kêu gọi bỏ phiếu về dự luật.

Cung cấp vũ khí

Phần lớn cuộc chiến diễn ra là những trận đấu pháo khốc liệt, với việc cả hai bên bắn hàng nghìn quả đạn pháo mỗi ngày.

Các nhà phân tích phương tây cho biết Ukraine có thể bắn nhiều đạn hơn Nga trong năm 2023 nhưng tình thế đã đảo ngược khi Moscow tăng cường sản xuất và nhập khẩu đạn từ Triều Tiên và Iran.

Michael Kofman, một nhà nghiên cứu tại Quỹ Hòa bình Quốc tế Carnegie, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, ước tính tốc độ bắn của pháo binh Nga gấp 5 lần so với Ukraine.

Giáo sư Justin Bronk, nhà nghiên cứu tại tổ chức nghiên cứu quốc phòng RUSI của Anh, cho biết yếu tố quan trọng đối với Kiev trong năm nay sẽ là "liệu các đối tác phương Tây có thể bắt kịp sản xuất pháo của Nga và cung cấp cho Ukraine đạn pháo mà họ cần hay không".

Các nhà lãnh đạo Ukraine cũng đang thúc đẩy các đối tác phương Tây cung cấp các hệ thống vũ khí mới, đặc biệt là các tên lửa tầm xa hơn để tấn công sâu hơn vào phía sau các tuyến của Nga như ATACMS của Mỹ và Taurus của Đức.

Mỹ chỉ cung cấp ATACMS tầm trung, cũ hơn nhưng chính quyền Biden hiện đang nỗ lực cung cấp vũ khí tầm xa mới hơn. Tuy nhiên, bất kỳ động thái nào như vậy có thể phụ thuộc vào việc phê duyệt dự luật viện trợ hiện đang được Hạ viện thông qua.

Thủ tướng Đức Olaf Scholz đã từ chối lời đề nghị từ Kiev và một số đồng minh NATO về việc cung cấp hệ thống Taurus tiên tiến. Các quan chức Đức đã viện dẫn những lo ngại rằng tên lửa có thể leo thang cuộc chiến bên trong lãnh thổ Nga và có thể được coi là sự tham gia trực tiếp hơn của Đức vào cuộc xung đột.

Chiến tranh ở Trung Đông

Cuộc chiến ở Gaza, gây ra bởi cuộc tấn công của Hamas vào Israel ngày 7/10, có nghĩa là các nhà lãnh đạo phương Tây có ít thời gian và năng lượng chính trị hơn dành cho Ukraine. Nếu tình hình xấu đi hơn nữa hoặc leo thang thành một cuộc chiến tranh khu vực, cuộc chiến Ukraine còn tệ hơn nhiều.

Ngoài ra, các nhà lãnh đạo ở Nam bán cầu đã cáo buộc phương Tây áp dụng tiêu chuẩn kép về thái độ của họ đối với các cuộc chiến ở Ukraine và Gaza, khiến Kiev và các đồng minh gặp khó khăn hơn trong việc tập hợp sự ủng hộ cho một hội nghị thượng đỉnh về kế hoạch hòa bình của Ukraine.

Vsevolod Chentsov, đại sứ Ukraine tại Liên minh châu Âu cho biết: "Nga chắc chắn được hưởng lợi từ những diễn biến đó".

"Chúng tôi làm việc với Nam bán cầu, chúng tôi cố gắng thu hút họ nhiều nhất có thể vào nỗ lực của mình ... Chúng tôi tiếp tục giải quyết vấn đề đó, đó là một vấn đề khó khăn."

Hội nghị thượng đỉnh NATO 9-11/7 tại Washington D.C.

Hội nghị thượng đỉnh có thể không ảnh hưởng trực tiếp đến chiến trường nhưng có thể ảnh hưởng đến tâm trạng chính trị và tinh thần ở Ukraine.

Ukraine và một số nước ủng hộ nước này tiếp tục thúc đẩy NATO mời Kiev gia nhập liên minh quân sự - mà các thành viên cam kết coi cuộc tấn công vào một trong số họ là tấn công vào tất cả - hoặc ít nhất là đưa đất nước này đến gần hơn với tư cách thành viên.

Tuy nhiên, các nhà ngoại giao cho biết, Mỹ, cường quốc thống trị NATO và Đức nằm trong số những nước phản đối bước đi như vậy, cho rằng nó có thể kéo liên minh này đến gần hơn với một cuộc xung đột trực tiếp với Nga.

Cựu Tổng thư ký NATO Rasmussen đang làm việc với chính phủ Ukraine và một nhóm nhân vật quốc tế về đề xuất vạch ra con đường rõ ràng để trở thành thành viên, với mục đích tác động đến kết quả của hội nghị thượng đỉnh Washington.

Bầu cử tổng thống Mỹ

Trump là người chỉ trích gay gắt NATO trên cương vị tổng thống, nhiều lần đe dọa rút khỏi liên minh. Ông cắt tài trợ quốc phòng cho NATO và thường xuyên nói rằng Mỹ đang trả nhiều hơn mức chia sẻ công bằng của mình.

Về cuộc chiến của Nga ở Ukraine, Trump đã kêu gọi giảm leo thang và phàn nàn về hàng tỷ USD đã được chi cho đến nay, mặc dù ông đã đưa ra một số đề xuất chính sách hữu hình.

Tổng thống Joe Biden, 81 tuổi, đã đưa ra quyết định gây tranh cãi là tranh cử nhiệm kỳ thứ hai phần lớn vì ông tin rằng mình sẽ đối đầu với Trump, 77 tuổi, và vì ông cho rằng mình là đảng viên Đảng Dân chủ có thể đánh bại Trump trong cuộc bầu cử tháng 11.

Nhưng các cuộc thăm dò dư luận cho thấy Biden gắn bó với Trump và người Mỹ tiếp tục lo lắng về giá cả cao cũng như đặt câu hỏi về tuổi tác, các kế hoạch kinh tế cũng như chính sách của ông Biden ở biên giới và Trung Đông.

Trump đã dẫn trước các đối thủ của mình để giành được sự đề cử của Đảng Cộng hòa bất chấp những rắc rối pháp lý ngày càng gia tăng. Tuy nhiên, một cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos hồi đầu tháng này cho thấy cứ bốn người tự nhận là đảng viên Đảng Cộng hòa và khoảng một nửa số cử tri độc lập trả lời rằng họ sẽ không bỏ phiếu cho Trump nếu ông bị bồi thẩm đoàn kết tội trọng tội.