Thủ tướng Phạm Minh Chính: Chưa bao giờ ASEAN phải đối mặt với nhiều thách thức như hiện nay

Tại Phiên khai mạc Diễn đàn Tương lai ASEAN 2024, về phía Việt Nam, Thủ tướng Phạm Minh Chính, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn, lãnh đạo các bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp.

Về phía bạn bè quốc tế, có Thủ tướng Lào (Chủ tịch ASEAN 2024) Sonexay Siphandone và Tổng thư ký ASEAN TS. Kao Kim Hourn có bài phát biểu; Thủ tướng Malaysia (Chủ tịch ASEAN 2025) Dato' Seri Anwar Ibrahim và Tổng thư ký Liên hợp quốc António Guterres gửi thông điệp ghi hình đến Hội nghị. Bên cạnh đó, Tổng thống Philippines Ferdinand R. Marcos Jr., Thủ tướng Thái Lan Srettha Thavisin, Thủ tướng Timor-Leste Xanana Gusmão gửi thông điệp chúc mừng; cùng sự hiện diện của các Đại sứ ASEAN tại Việt Nam; đại diện các đại sứ quán ASEAN tại Việt Nam cùng các tổ chức, học giả, doanh nghiệp và thanh niên các nước ASEAN.

Trong bài phát biểu, Thủ tướng Phạm Minh Chính nói rằng sự tham gia đông đảo của gần 500 đại biểu đại diện chính phủ, các đại sứ, học giả, cộng đồng doanh nghiệp, đại biểu từ ASEAN, các đối tác và các tổ chức quốc tế thể hiện sự quan tâm sâu sắc, hưởng ứng tích cực đối với sáng kiến mới này của Việt Nam trong nỗ lực tiếp tục góp phần định hình tương lai chung của ASEAN và khu vực chúng ta.

Thủ tướng cho rằng việc bàn về tương lai và hoạch định cho tương lai đang trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết trong bối cảnh thế giới ngày nay đang đứng trước những bước ngoặt lớn, trong đó nổi lên 3 xu hướng chiến lược.

Trước tiên là xu hướng cạnh tranh, phân tách ngày càng gay gắt giữa khu vực, giữa các nước, đặt ra những thách thức lớn đối với môi trường hòa bình, đoàn kết và hợp tác, phát triển ở cả cấp độ khu vực và toàn cầu.

Xu hướng phát triển bùng nổ của các công nghệ mới, số hóa vừa mở ra các cơ hội phát triển đột phá, vừa tiềm ẩn nguy cơ tụt hậu, nhất là các nước đang phát triển và kém phát triển.

Xu hướng phát triển bền vững, bao trùm, kinh tế số, tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn vừa là thời cơ, vừa là sức ép lớn, đòi hỏi chúng ta phải có tư duy, cách tiếp cận mới, mang tính toàn cầu, toàn dân, toàn diện, vì lợi ích lâu dài, bền vững.

Trong bối cảnh đó, Thủ tướng cho rằng sau gần 6 thập kỷ hình thành và phát triển, có thể khẳng định chưa bao giờ ASEAN ở vị thế tốt như hiện nay, nhưng cũng chưa bao giờ phải đối mặt với nhiều thách thức như hiện nay.

ASEAN là hạt nhân thúc đẩy đối thoại, hợp tác và phát triển, là tâm điểm của hàng loạt sáng kiến liên kết ở khu vực, nhưng cũng là trọng điểm của cạnh tranh chiến lược gay gắt. Vai trò trung tâm của ASEAN được thừa nhận rộng rãi, nhưng có lúc, có nơi chưa thực sự hiệu quả. ASEAN là khối kinh tế lớn thứ 5 thế giới, nhưng chênh lệch trình độ phát triển còn đáng kể, mức độ hợp tác, liên kết nội khối còn chưa thật sự bền chặt.

Thủ tướng cho rằng những thực tế đó đòi hỏi ASEAN càng cần phải có tầm nhìn chiến lược, toàn diện, nâng cao sự chủ động và khả năng thích ứng để nắm bắt cơ hội, hóa giải thách thức, phát triển ổn định, bền vững.

Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định, gần 3 thập kỷ tham gia ASEAN, Việt Nam luôn coi ASEAN là một trong những ưu tiên hàng đầu trong chính sách đối ngoại, an ninh, kinh tế, quốc phòng, luôn nỗ lực hết mình vì Cộng đồng ASEAN đoàn kết, vững mạnh, có vai trò, vị thế ngày càng cao trong khu vực và trên thế giới.

Con đường phát triển của Việt Nam trong tiến trình đổi mới, hội nhập luôn gắn liền với ASEAN và đã gặt hái được nhiều thành tựu quan trọng trên tất cả các lĩnh vực trong mối quan hệ chặt chẽ này.

“Quan điểm xuyên suốt của Việt Nam: Lấy con người là trung tâm, chủ thể, là mục tiêu, nguồn lực, động lực của sự phát triển; không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội và môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần”, Thủ tướng nói.

Tuy nhiên, Thủ tướng Phạm Minh Chính cho biết Việt Nam cũng phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức vì là nước đang phát triển, có nền kinh tế đang chuyển đổi với quy mô khiêm tốn, độ mở cao, sức chống chịu còn hạn chế trước các cú sốc từ bên ngoài.

Đây cũng là những thách thức chung mà nhiều quốc gia ASEAN phải đối mặt trên hành trình phát triển; đòi hỏi sự đoàn kết, tin tưởng, chung sức, đồng lòng của tất cả các nước thành viên cùng sự hợp tác, hỗ trợ của các đối tác, bạn bè quốc tế.

“Chúng ta cùng kiên trì theo đuổi cách tiếp cận toàn cầu, toàn dân, toàn diện để ngôi nhà chung ASEAN vững vàng trong mọi hoàn cảnh, phát triển nhanh, bền vững", Thủ tướng Phạm Minh Chính nói.

ASEAN đang hướng đến các mục tiêu đến năm 2045 với khát vọng về một Cộng đồng phát triển năng động, gắn kết và tự cường. Để hiện thực hóa Tầm nhìn ASEAN 2045, Thủ tướng Phạm Minh Chính đề nghị cần thực hiện 5 tăng cường như sau:

Tăng cường đoàn kết, hợp tác, thống nhất trong đa dạng, nêu cao tinh thần độc lập, tự cường, tự chủ chiến lược của ASEAN. Phát huy vai trò trung tâm ASEAN; đồng thời tôn trọng sự khác biệt, bảo đảm hài hòa lợi ích; kiên định lập trường nguyên tắc của ASEAN về các vấn đề an ninh - phát triển của khu vực và thế giới.

Tăng cường tin cậy chiến lược trong ASEAN và trong quan hệ với các đối tác; góp phần ngăn ngừa xung đột, duy trì môi trường hòa bình, an ninh, ổn định và thịnh vượng ở khu vực và thế giới.

Tăng cường chuyển đổi số, phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế số; thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp, tạo ra các động lực tăng trưởng mới, bền vững cho ASEAN trong thời gian tới, cùng với việc làm mới các động lực tăng trưởng truyền thống.

Tăng cường phát triển hài hòa, bền vững, bao trùm, lấy người dân là trung tâm, chủ thể, động lực, nguồn lực và là mục tiêu của sự phát triển. Không hy sinh tiến bộ, công bằng xã hội và môi trường để chạy theo tăng trưởng kinh tế đơn thuần.

Tăng cường huy động mọi nguồn lực xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, nhất là hợp tác công tư; tạo đột phá chiến lược về thể chế, nhân lực, hạ tầng và quản trị quốc gia, giúp ASEAN phát triển nhanh và bền vững.

"Ngày mai bắt đầu từ ngày hôm nay. Việt Nam sẽ tiếp tục nỗ lực hơn nữa cùng các quốc gia, các đối tác và bạn bè quốc tế, nhất là các nước ASEAN chung tay viết tiếp những câu chuyện thành công, mở ra tương lai thống nhất trong đa dạng, đóng góp tích cực cho hòa bình, ổn định, hợp tác và phát triển trong khu vực và thế giới, lấy con người là trung tâm, chủ thể cho sự phát triển và không để ai bị bỏ lại phía sau”, Thủ tướng nói.