Thúc đẩy phát triển điện mặt trời áp mái tại Việt Nam

Phương Vy Thứ tư, ngày 27/02/2019 20:12 PM (GMT+7)

Tại hội thảo “Thúc đẩy phát triển điện mặt trời áp mái tại Việt Nam” do Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) tổ chức ngày 27.2, các chuyên gia cho rằng, điện mặt trời áp mái là một trong những giải pháp quan trọng góp phần giảm áp lực cho ngành điện.

Giải pháp giảm áp lực cho ngành điện

Trong bối cảnh hệ thống điện đang chịu nhiều áp lực về bảo đảm cung ứng điện, đặc biệt sau năm 2020, khi cả nước không có nguồn khai thác mới thì việc phát triển các dự án năng lượng mặt trời; trong đó, có điện mặt trời áp mái được xem là một trong những giải pháp góp phần giảm áp lực cho ngành điện.

Nhấn mạnh tới yêu cầu cấp thiết phải ưu tiên phát triển điện mặt trời áp mái, Tổng giám đốc EVN Trần Đình Nhân cho biết, sau năm 2020, khả năng thiếu hụt nguồn điện là rất lớn. Trong đó, năm 2023 khả năng thiếu hụt 2 tỷ KWh, gần 5% so với tổng cầu cả nước. Là tập đoàn được chính phủ giao thực hiện vai trò chính trong đảm bảo cung ứng điện cả nước, EVN luôn nghĩ tìm nguồn năng lượng mới để bù đắp nguồn thiếu hụt. Chính phủ đã có nhiều cơ chế khuyến khích điện mặt trời phát triển.

Tính tới cuối năm 2018, các đơn vị trực thuộc EVN đã lắp đặt được 54 công trình điện mặt trời áp mái với tổng công suất 3,2 MWp. Đối với khách hàng (công sở, hộ gia đình, doanh nghiệp…), các Tổng công ty Điện lực và Công ty điện lực đã ký kết thực hiện đấu nối, lắp đặt công tơ hai chiều, xác nhận chỉ số công tơ và sản lượng điện năng giao nhận với 1.800 khách hàng đăng ký bán điện mặt trời áp mái với tổng công suất 30,12 MWp, sản lượng điện năng lũy kế phát lên lưới là 3,97 triệu KWh.

Ông Trần Đình Nhân cho rằng, con số trên còn quá nhỏ bé so với tiềm năng phát triển điện mặt trời của Việt Nam, do Việt Nam còn thiếu quy định thanh toán tiền bán điện của khách hàng lên lưới điện, chưa được giải quyết bởi các bộ ngành. Ông Nhân cũng đặt câu hỏi, để phát triển thì điện mặt trời áp mái có cần các ưu đãi về thuế thêm nữa không? Giá điện mặt trời áp mái đã đủ hấp dẫn để người dân cảm thấy có lợi mà tham gia tiếp cận?

“EVN cam kết hỗ trợ tối đa các yêu cầu lắp đặt của người dân, doanh nghiệp, các thủ tục đấu nối, mua bán điện sẽ được thực hiện nhanh chóng. EVN sẽ triển khai nhanh việc đấu nối, các công tơ 2 chiều, EVN chịu toàn bộ chi phí đo phần sản lượng, bán lên lưới điện, tiếp tục tuyên truyền mạnh hơn để người dân hiểu về điện mặt trời áp mái”, ông Nhân khẳng định.

Theo báo cáo của EVN, những khó khăn mà điện mặt trời áp mái vướng phải khá nhiều, bao gồm: việc EVN các đơn vị điện lực chưa thể ký kết hợp đồng mua bán điện với khách hàng do chưa có hướng dẫn chính thức về cách thức thanh quyết toán tiền điện cho khách hàng. Chi phí thiết bị và chi phí lắp đặt ĐMTAM vẫn còn cao, chưa khuyến khích khách hàng đầu tư, lắp đặt; chưa có các giải pháp, mô hình đầu tư, kinh doanh để thúc đẩy phát triển thị trường điện mặt trời áp mái.

Chính những nguyên nhân này dang khiến cho khách hàng còn e ngại trong đầu tư do thiếu thông tin về chất lượng sản phẩm, đơn vị thi công, lắp đặt, chế độ vận hành, bảo hành thiết bị, v.v...

Đem lại nhiều lợi ích

Chia sẻ tại hội thảo, nhiều chuyên gia và doanh nghiệp đều cho rằng, điện mặt trời áp mái đem lại rất nhiều lợi ích cho cả xã hội, doanh nghiệp... Đối với xã hội, người sử dụng sẽ có thể cắt giảm chi phí điện và có thêm thu nhập. Tại nhiều nước, đây là một ngành công nghiệp phát triển tạo ra việc làm và thu nhập cho nhiều người.

Đối với ngành điện, doanh nghiệp sẽ có thêm nguồn điện và là nguồn điện phân tán để bổ sung cho tải tại chỗ, giải quyết tình trạng quá tải có thể xảy ra vào giờ cao điểm. Đặc biệt, điện mặt trời áp mái có thể giúp tiết kiệm chi phí đầu tư xây dựng hệ thống điện truyền tải, phân phối (đường dây, trạm biến áp...) và các hệ thống phụ trợ; giảm gánh nặng cho bộ máy vận hành hệ thống truyền tải, phân phối.

Chuyên gia Đào Minh Hiển, Công ty CP Tư vấn xây dựng Điện 2 cho rằng, những lợi ích này là vô cùng lớn, khó có thể đong đếm bằng tiền cụ thể. Tuy nhiên, đầu tư một hệ thống điện mặt trời áp mái đòi hỏi chủ đầu tư phải có sẵn nguồn vốn ban đầu, thường thì tương đối cao, và đây là nguyên nhân chính cản trở sự phát triển rộng rãi của hệ thống điện mặt trời áp mái.

Hiện có rất nhiều mô hình để hỗ trợ người dân triển khai điện mặt trời áp mái. Vì chi phí đầu tư khá lớn, nên mô hình hiện đại sẽ là các công ty điện lực có thể tài trợ thuê/hoặc cho thuê mái nhà, thuê/cho thuê hệ thống điện mặt trời... Tất cả các mô hình này đều có thể hỗ trợ thúc đẩy sử dụng năng lượng mặt trời nối mái trong thời gian tới, ông Đào Minh Hiển nêu giải pháp.

Thực tế triển khai điện mặt trời áp mái tại Tp. Hồ Chí Minh đang rất hiệu quả. Tổng công ty Điện lực Tp. Hồ Chí Minh cho biết, đã thực hiện lắp đặt gần 1.130 kWp, và đang tiếp tục triển khai 2.658 kWp điện mặt trời áp mái tại các trụ sở.

Đại diện EVNHCM cho rằng, cần có các chương trình hỗ trợ lắp đặt điện mặt trời tương tự như chương trình hỗ trợ 1 triệu đồng cho khách hàng lắp đặt bình nước nóng năng lượng mặt trời như trước đây. Đồng thời, các bộ, ngành có hướng dẫn cách thức quyết toán lượng điện mặt trời dư phát ngược lên lưới đối với các dự án điện mặt trời nối lưới trên mái nhà...

Theo ông Trần Viết Nguyên, Phó ban Kinh doanh EVN, nhằm khuyến khích các hộ gia đình lắp đặt điện mặt trời áp mái, Chính phủ cần có cơ chế hỗ trợ các hộ gia đình một phần kinh phí đầu tư ban đầu; Bộ Công Thương cũng sớm ban hành Thông tư thay thế Thông tư 16/2017/TT-BCT; tiêu chuẩn kỹ thuật điện mặt trời áp mái; cơ chế mới khuyến khích phát triển điện mặt trời áp mái...

Thông qua Hội thảo này, EVN đề xuất một số kiến nghị để phát triển các dự án điện mặt trời áp mái tại các tỉnh, thành phố có tiềm năng về bức xạ mặt trời. Đó là: ( Kiến nghị Chính phủ xem xét cơ chế hỗ trợ các hộ gia đình một phần kinh phí đầu tư ban đầu lắp đặt điện mặt trời áp mái; có cơ chế cho các nhà đầu tư (bên thứ 3) tham gia vào đầu tư.

Kiến nghị Bộ Công Thương sớm ban hành Thông tư sửa đổi Thông tư 16 để EVN và các đơn vị điện lực chính thức ký kết hợp đồng và thanh toán tiền điện cho khách hàng; xây dựng tiêu chuẩn kỹ thuật điện mặt trời áp mái đảm bảo chất lượng, an toàn và hiệu quả cho khách hàng cũng như hệ thống lưới điện; trình Thủ tướng Chính phủ ban hành cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời nói chung và điện mặt trời áp mái nói riêng sau ngày 30.6.2019.

Kiến nghị các nhà tài trợ, ngân hàng, nhà đầu tư, sản xuất, các tổ chức quốc tế và trong nước tham gia sâu rộng vào thị trường điện mặt trời tại Việt Nam, cung cấp các giải pháp, gói dịch vụ hấp dẫn khuyến khích khách hàng đầu tư và sử dụng điện mặt trời áp mái...

Đại diện Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo – Bộ Công Thương cho hay, hiện Bộ đang phối hợp với các đối tác phát triển, EVN… để xây dựng một chương trình thúc đẩy phát triển điện mặt trời mái nhà tổng thể và toàn diện...

Thực hiện chỉ đạo của EVN về việc tiên phong triển khai lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái, tính đến cuối năm 2018, các đơn vị trực thuộc đã lắp đặt được 54 công trình với tổng công suất 3,2 MWp. Đối với khách hàng (công sở, doanh nghiệp, hộ gia đình…), các Tổng Công ty Điện lực và Công ty điện lực đã ký kết thực hiện đấu nối, lắp đặt công tơ hai chiều, xác nhận chỉ số công tơ và sản lượng điện năng giao nhận với 1800 khách hàng đăng ký bán điện mặt trời áp mái với tổng công suất 30,12 MWp, sản lượng điện năng phát lên lưới lũy kế là 3,97.