Trăm năm chưa qua quá khứ

Trên thực tế, Nhật Bản xâm chiếm Triều Tiên làm thuộc địa, chiếm đóng Triều Tiên cho tới năm 1945. 100 năm sau, Nhật Bản và hai nước trên bán đảo Triều Tiên vẫn chưa thoát được ra khỏi những hệ lụy và giằng xé liên quan đến thời kỳ quá khứ thuộc địa chung ấy.

Nhật Bản chưa có quan hệ chính thức với CHDCND Triều Tiên, nhưng đã thiết lập quan hệ ngoại giao với Hàn Quốc từ năm 1965. Đúng là Chính phủ Nhật Bản đã từng có lời xin lỗi về thời kỳ quá khứ này, nhưng lời xin lỗi cũng gần như mới chỉ ở mức độ lấy lệ, đơn phương đề cập đến Hàn Quốc và chưa được đồng hành với những biểu hiện cụ thể về thiện chí hòa giải.

Lý do có phần ở chiến tranh lạnh trong nhiều thập kỷ, ở mối tam giác quan hệ đồng minh chiến lược giữa Nhật Bản, Hàn Quốc và Mỹ, ở quan hệ căng thẳng và đầy trắc trở giữa CHDCND Triều Tiên với Nhật Bản và Hàn Quốc, nhưng trước hết ở nhận thức chưa đúng đắn và đầy đủ của Nhật Bản về trách nhiệm pháp lý, đạo lý và vật chất của Nhật Bản đối với người dân trên cả bán đảo Triều Tiên chứ không chỉ riêng ở Hàn Quốc.

Vì những suy tính lợi ích nội bộ, vì thể diện và cả vì chưa nhảy thoát được khỏi cái bóng của chính mình, Nhật Bản cho tới nay vẫn né tránh việc khắc phục những tội lỗi và hậu quả đã gây ra trên bán đảo Triều Tiên và hòa giải thực sự với cả hai nước trên bán đảo.

Chuyện hòa giải hiện không phải là điều kiện tiên quyết để Nhật Bản bình thường hóa quan hệ với CHDCND Triều Tiên và tăng cường quan hệ với Hàn Quốc, nhưng sớm muộn cũng không tránh khỏi đối với Nhật Bản và thật ra thì càng sớm chỉ càng có lợi cho vị thế và ảnh hưởng của Nhật Bản ở khu vực này cũng như trên thế giới.

Triệu Anh Túc