Từ vụ khóa tu chùa Cự Đà: Cha mẹ đang bị đánh lừa

"Nở rộ khóa tu hè nhưng không có sự kiểm soát"

Mới đây, vụ việc một phụ huynh phản ánh con bị đánh tại khóa tu mùa hè ở chùa Cự Đà, xã Cự Khê, huyện Thanh Oai, Hà Nội gây xôn xao dư luận. Trong những năm gần đây, nhiều chương trình khoá tu tại chùa được nở rộ. Chỉ cần lên mạng gõ tìm kiếm khoá tu hè sẽ hiện ra rất nhiều. 

Tuy nhiên, sau sự cố của khóa tu mùa hè ở chùa Cự Đà, nhiều phụ huynh bày tỏ sự thất vọng về những chương trình này. Không ít người lại cho rằng để con tham gia những thứ con không thích thì mới có chuyện như vậy. 

Liên quan đến vấn đề này trao đổi với PV Dân Việt, PGS.TS Trần Thành Nam, Chủ nhiệm Khoa Các Khoa học giáo dục (Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội) cho rằng, từ vụ việc khóa tu trại hè ở chùa Cự Đà có thể thấy tình trạng nở rộ các trại hè theo kiểu khóa tu, học lối sống, kỹ năng sinh tồn mà không có sự kiểm soát về chất lượng, tiêu chuẩn không những không góp phần giáo dục phẩm chất, nhân cách cho học sinh mà còn gây hại, gây mất an toàn cho các em cả về thể chất và tư tưởng. 

"Vì con trẻ hiện đang dành quá nhiều thời gian trên thế giới ảo, việc cha mẹ kỳ vọng con cái có thể bước ra ngoài thế giới, tương tác trực tiếp trong môi trường thực, với những con người thực để cân bằng cuộc sống thực và thế giới ảo, hy vọng con sẽ có những kỹ năng sống và rèn những giá trị, phẩm chất. Thế nhưng cha mẹ thường hay bị đánh lừa bởi các thuật ngữ mang tính quảng cáo, nào là 'khóa tu', 'học kỳ quân đội', 'trải nghiệm sinh tồn', 'trải nghiệm chữa lành'… với những kỳ vọng là con sẽ hiếu thuận, đạo đức, biết ứng xử, biết quản trị cảm xúc, trở nên kiên cường hơn và biết định hướng nghề nghiệp như những lời quảng cáo…. mà không biết phần nhiều là kỹ thuật bán hàng", ông Nam nhấn mạnh.

Theo ông Nam, nhiều cha mẹ lý luận rằng họ rất an tâm khi nhìn những bức ảnh con có những hành vi bảo vệ môi trường, tham gia những hoạt động thể chất vui vẻ, ngồi tĩnh tâm do đơn vị tổ chức gửi tới… mà không biết rằng đó chỉ là những hoạt động được sắp xếp. 

"Chúng ta không nhận thức được sự khác biệt giữa hoạt động vui chơi bình thường và hoạt động giáo dục hình thành kỹ năng phẩm chất thông qua hoạt động vui chơi. Cho trẻ đến một khu trải nghiệm và chơi tự do sẽ chẳng bao giờ giúp trẻ hình thành kỹ năng. Yêu cầu trẻ dậy sớm, tự gấp chăn màn, đi nhặt rác trong một vài ngày trải nghiệm không thể giúp trẻ hình thành phẩm chất thói quen tự giác mà chỉ là hành vi tự phát do bị bắt buộc", ông Nam phân tích.

PGS.TS Trần Thành Nam cho rằng, để giúp những hoạt động trải nghiệm trại hè trở thành những hoạt động giáo dục thực sự có ý nghĩa góp phần hình thành nên năng lực phẩm chất ở con em thì cha mẹ không thể không quan tâm đến các yếu tố đảm bảo chất lượng như nội dung chương trình, từng hoạt động cụ thể được tổ chức thế nào, hướng đến mục tiêu giáo dục nào, đo lường sự hình thành năng lực phẩm chất bằng công cụ nào, người giáo viên tổ chức các hoạt động đó có kinh nghiệm sư phạm, có bằng cấp phù hợp hay không. 

Bên cạnh đó, cũng phải quan tâm đến các khía cạnh về sự an toàn, sự phù hợp giữa nội dung kỹ năng và độ tuổi, tâm lý của các em. Cũng phải quan tâm giám sát nội dung được truyền tải đến con mình nếu không đứa trẻ có thể bị tiêm nhiễm những nội dung độc hại, niềm tin tôn giáo sai lầm. 

Từ vụ khóa tu chùa Cự Đà: "Cha mẹ đừng mang con bỏ chợ"

Đồng quan điểm trên, TS Nguyễn Tùng Lâm, Phó chủ tịch Hội Khoa học tâm lý - giáo dục Việt Nam, cho rằng những năm gần đây xuất hiện nhiều chương trình khóa tu mùa hè, đây là những nơi có những kiến thức rất bổ ích. Tuy nhiên, nhiều nơi vẫn xuất hiện tình trạng tự phát để lợi dụng, thu tiền của phụ huynh học sinh.

TS Nguyễn Tùng Lâm nhận định, nguyên nhân phụ huynh đổ xô cho con đi tham gia các khóa tu mùa hè là do mong muốn con em mình có một mùa hè có ý nghĩa, tránh xa các điều xấu, độc. Thế nhưng, một số phụ huynh lại thiếu sự tìm hiểu về nơi mà mình gửi con đến.

"Theo quan điểm của tôi, nếu phụ huynh muốn cho học sinh trải nghiệm khóa tu mùa hè thì nên kết hợp với nhà trường đưa con đến nơi và phối hợp với chính quyền địa phương, tránh trường hợp xấu nhất là trẻ có thể bị truyền bá mê tín dị đoan", TS Nguyễn Tùng Lâm nói và cho hay, khi có sự phối hợp của địa phương thì sẽ có người đứng ra chịu trách nhiệm, khi xảy ra sự việc cũng có thể giải quyết. Giống như hiện nay, một số nhà trường tổ chức trại hè, nếu xảy ra chuyện gì thì nhà trường sẽ phải chịu trách nhiệm.

"Để xảy ra vụ việc khiến học sinh tham dự khóa tu phải đi bệnh viện chụp chiếu là do nơi tổ chức thiếu năng lực quản lý. Ngoài ra, chính quyền địa phương phải chịu trách nhiệm trước. Nếu nơi nào tổ chức khoa học, hướng dẫn hẳn hoi, kỷ luật thì sẽ khó xảy ra hiện tượng này. Không loại trừ khả năng người đứng đầu ký cấp phép xong để đấy, không giám sát, dẫn đến việc ảnh hưởng đến hiệu quả giáo dục", ông Lâm phân tích.

Tiếp lời ông Lâm, PGS.TS Trần Thành Nam cho hay, trong tiến trình đổi mới giáo dục chuyển trọng tâm giáo dục từ dạy chữ sang dạy người thì việc tổ chức đa dạng các khóa học trải nghiệm là điều cần thiết tuy nhiên điều cả cơ quan quản lý nhà nước và phụ huynh học sinh cần quan tâm là các yếu tố đảm bảo chất lượng của các chương trình này từ uy tín của đơn vị tổ chức, chương trình, đội ngũ giáo viên, các công cụ đánh giá, các điều kiện liên lạc, giám sát, thậm chí số lượng cá nhân tham gia một đoàn cũng phải được xác định để đảm bảo an toàn. Tất cả phải được thông tin rõ ràng và đầy đủ, phải có những cuộc họp phụ huynh để thống nhất về hình thức liên lạc, công tác chuẩn bị và đào tạo cho trẻ một số kỹ năng cần thiết trước khi tham gia.

"Còn nhiều vụ việc quảng cáo là khóa tu miễn phí nhưng mọi người sau khi đăng ký thì sẽ phải nộp phí mua kinh sách, mua trang phục, trả tiền ăn ở đi lại (vì khóa tu được tổ chức tại một khu resort 5 sao) đây cũng chỉ là biến tướng của dịch vụ kinh doanh được tổ chức bởi Công ty trách nhiệm hữu hạn 'nhà chùa' mà thôi. 

Cũng không thể nói con tham gia những khóa học như thế này không được lợi lạc gì. Tuy nhiên liệu có phù hợp với điều kiện của gia đình mình không. Liệu có đáp ứng được các kỳ vọng về mục tiêu giáo dục cha mẹ muốn hay không. Mỗi chúng ta cần học cách phân tích lợi hại và cân nhắc kỹ trước khi đưa ra quyết định để con tham gia. Cha mẹ cũng phải xác định tư tưởng rằng ngay cả việc cho con tham gia rất nhiều khóa học, khóa tu trải nghiệm thì cũng chẳng thể thay đổi được thói quen hành vi ứng xử của con hay sự quan tâm nếu cha mẹ không tiếp tục tạo điều kiện cho con thực hành những giá trị và thói quen hành vi mới tại gia đình", ông Nam nói.

Ông cũng cho biết thêm, bản thân cha mẹ nếu không thể làm gương, bản thân cha mẹ cũng không có và không thực hành những giá trị mình mong muốn hình thành ở con qua các khóa học thì chắc chắn không thể biến nó trở thành những giá trị hay hành vi bền vững của con được Chính vì vậy người ta mới nói Tu chùa không bằng tu nhà. Thờ cha kính mẹ mới là chân tu.

Cùng với đó, TS Nguyễn Tùng Lâm cũng cho rằng, tất cả các hoạt động khóa tu mùa hè cần phải xin phép chính quyền địa phương. Chính quyền phải thường xuyên kiểm tra, xem nơi tổ chức ở đâu, của ai, có điều kiện để đảm bảo cho các học sinh hay không. Bên cạnh đó, phối hợp với Đoàn thanh niên cấp địa phương chăm sóc, tổ chức các hoạt động cho các em học sinh. 

"Trong dịp hè, các phụ huynh học sinh nên tìm thêm các hoạt động có ý nghĩa giáo dục, cho con tự rèn luyện mình. Đặc biệt, phải kiểm chứng xem nơi gửi con có tổ chức tốt không, đừng mang con bỏ chợ", TS Nguyễn Tùng Lâm nói.