Vì sao Chánh án TAND TP.Hà Nội ký lệnh thả người đàn ông bị tạm giam gần 14 năm?

Thẩm phán Nguyễn Hữu Chính, Chánh án TAND TP.Hà Nội vừa ký quyết định hủy bỏ biện pháp tạm giam với Nguyễn Huy Khang, sinh năm 1959, quê huyện Tân Yên, tỉnh Bắc Giang.

Ông Khang là bị cáo trong một vụ án lừa đảo và đã bị tạm giam tại Trại số 2 Công an Hà Nội từ ngày 21/2/2011. Đến nay, Chánh án Hà Nội xét thấy: "Không cần thiết tiếp tục tạm giam đối với bị cáo Nguyễn Huy Khang".

Bị khởi tố năm 2010, ông Bang được bỏ tạm giam năm 2016, còn ông Khang được thả năm 2024.

Trong vụ án của mình, ông Khang bị cáo buộc phạm tội lừa đảo cùng 2 đồng phạm gồm Nguyễn Đình Bang (SN 1951) và Hoàng Thị Xuân (SN 1963). Vụ án được khởi tố năm 2010, ông Bang bị bắt giam từ đó đến năm 2016 mới được thay đổi biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú.

Trải qua nhiều lần điều tra bổ sung, vụ án được xét xử lần đầu năm 2016 nhưng bị tòa phúc thẩm hủy án năm 2017.

Ba năm sau, TAND TP.Hà Nội xử lại vụ án, vẫn kết tội ông Bang đồng phạm với Nguyễn Huy Khang về hành vi lừa đảo. Năm 2022, tòa cấp cao lại tuyên hủy án sơ thẩm do Hoàng Thị Xuân mới bị bắt.

Tháng 11/2023, viện kiểm sát tiếp tục ra cáo trạng, cáo buộc 3 người có hành vi lừa đảo. Phiên tòa từng được mở năm 2024 nhưng phải hoãn.

Theo hồ sơ vụ án, năm 2008, Công ty Trường Sinh được UBND tỉnh Hà Tây cho làm chủ đầu tư dự án An Khánh, trên khu đất 6.448m². Doanh nghiệp này do bị cáo Bang và một người khác làm chủ.

Dù đứng tên dự án nhưng trước đó, Công ty Trường Sinh đã chuyển 50% diện tích cho Công ty ADISCO do ông Nguyễn Kim Hải làm Giám đốc nên thực tế, 2 doanh nghiệp này đồng sở hữu dự án An Khánh.

Tỉnh Hà Tây sau đó sáp nhập nên UBND TP.Hà Nội yêu cầu Công ty Trường Sinh bổ sung giấy tờ về dự án. Sở Kế hoạch Đầu tư xác định, đến năm 2011, doanh nghiệp vẫn chưa thực hiện các thủ tục liên quan.

Viện kiểm sát cho rằng, tuy chưa đầy đủ giấy tờ nhưng Nguyễn Đình Bang đã tạo dựng các văn bản thể hiện bị cáo Nguyễn Huy Khang là người mua 80% cổ phần của Công ty Trường Sinh, chịu trách nhiệm triển khai dự án An Khánh. Việc này nhằm tạo điều kiện cho bị cáo Khang đi "huy động vốn".

Nguyễn Huy Khang sau đó dùng văn bản này để ông Thái Khắc Toàn, Phó Giám đốc Công ty Huy Phát tin tưởng, ký hợp đồng góp vốn không số ngày 8/4/2010, thể hiện Công ty Huy Phát góp 34 tỷ đồng vào dự án của Công ty Trường Sinh. Sau đó, ông Toàn đã chuyển tổng cộng hơn 22 tỷ đồng cho các bị cáo Khang và Bang.

Cơ quan truy tố xác định trong số 22 tỷ trên, Nguyễn Đình Bang chiếm đoạt 19 tỷ đồng còn Nguyễn Huy Khang chiếm đoạt 3 tỷ đồng cùng 17.000 USD.

Với Hoàng Thị Xuân, điều tra xác định đây là bạn gái của Nguyễn Huy Khang, có hành vi làm giả quyết định bổ nhiệm bản thân là Phó giám đốc Công ty Trường Sinh. Bị cáo Xuân lợi dụng văn bản này, đi huy động vốn rồi chiếm đoạt của 4 bị hại với tổng số tiền hơn 57 tỷ đồng.

Điều tra viên ghi sai lời khai

Bản án sơ thẩm năm 2016 và năm 2020 đều tuyên phạt ông Khang 18 năm tù, ông Bang 16 năm tù nhưng cả 2 người đều kêu oan.

Riêng ông Bang cho rằng bản chất việc ông Toàn chuyển tiền cho ông Khang là "vay nặng lãi" nhưng hợp thức thành văn bản đầu tư dự án nên khi không thể trả nợ, ông Toàn mới làm đơn tố cáo.

Về số tiền 19 tỷ đồng ông Bang bị cáo buộc nhận rồi chiếm đoạt, thực chất là tiền ông Khang trả nợ (15 tỷ đồng) và mua cổ phần, đặt cọc góp vốn…

Bản án phúc thẩm năm 2017, cũng chỉ ra hàng loạt vấn đề quan trọng chưa được làm rõ trong vụ. Đầu tiên là việc không có tài liệu chứng minh hơn 22 tỷ đồng là thiệt hại trong vụ án có nguồn gốc từ Công ty Huy Phát nên chưa thể khẳng định doanh nghiệp này là nguyên đơn dân sự.

Tòa phúc thẩm còn cho rằng, điều tra viên ghi không đúng lời khai của bị cáo Nguyễn Huy Khang, nhiều lần bị cáo phải tự ghi lại và đề nghị thay đổi điều tra viên nhưng đều không được giải quyết theo quy định.

Bản thân ông Toàn có lời khai không thống nhất về các hành vi gian dối tự xưng là Giám đốc Công ty Trường Sinh của bị cáo Nguyễn Huy Khang. Nội dung tố cáo của ông Toàn, các lời khai của ông Toàn mâu thuẫn với nhau và mâu thuẫn với các chứng cứ khác.

Tòa phúc thẩm cho rằng chưa có cơ sở vững chắc để xác định quan hệ giữa ông Toàn và ông Khang là quan hệ vay nợ cá nhân hay thực sự là quan hệ góp vốn đầu tư dự án. Cũng chưa làm rõ quan hệ này có liên quan đến vai trò đồng phạm của ông Bang hay không.

Bản án năm 2020 thì thể hiện, Nguyễn Đình Bang từng giao nộp một USD có liên quan tới ông P, nguyên điều tra viên thụ lý vụ án. Phía điều tra xác minh cho thấy, ông P sẽ đưa văn bản hướng dẫn bị cáo Bang khai báo, "phản bác, cãi lại các tài liệu" tại tòa. Đổi lại, ông Bang phải đưa 2,3 tỷ đồng cho cựu điều tra viên.

Do ông P chưa đưa văn bản và bị cáo Bang chưa đưa tiền nên cơ quan tố tụng cho rằng nội dung trao đổi giữa 2 người: "Không làm ảnh hưởng, thay đổi bản chất các tài liệu do Nguyễn Đình Bang lập, ký".

Tuy vậy, ông Bang vẫn đề nghị xem xét hành vi cố tình làm sai lệch hồ sơ của điều tra viên, khiến ông bị oan. Các luật sư bào chữa nêu thêm, tài liệu dùng làm căn cứ kết tội ông Bang là bản photocopy, chỉ có con dấu, chữ ký "tươi" của điều tra viên.

Có lừa đảo hay không?

Một mâu thuẫn khác trong vụ được TAND Cấp cao tại Hà Nội chỉ ra là việc ông Thái Khắc Toàn có lời khai không thống nhất, lúc bảo là biết bị cáo Khang không là Giám đốc Công ty Trường Sinh, lúc lại bảo không biết.

Thực tế khi ký hợp đồng để chuyển tiền, ông Toàn còn đưa luật sư của mình đến và được họ tư vấn không đủ căn cứ xác định bị cáo Khang là đại diện Công ty Trường Sinh. Tuy vậy, ông Toàn vẫn ký hợp đồng rồi chuyển tiền.

Đặc biệt, về ý thức đồng phạm của ông Bang, cấp phúc thẩm cho rằng trong hồ sơ không có tài liệu nào thể hiện hai bị cáo cùng bàn bạc, thống nhất ý chí thực hiện hành vi phạm tội.

Ông Bang và ông Toàn không có quan hệ quen biết nhau, việc Khang và Toàn ký hợp đồng góp vốn thì ông Bang không biết và không được ai thông báo cho biết.

Tại cáo trạng mới nhất ban hành tháng 11/2023, viện kiểm sát không giải quyết các mâu thuẫn được tòa án cấp phúc thẩm chỉ ra nhưng giữ nguyên quan điểm, truy tố Nguyễn Đình Bang về hành vi lừa đảo.