Việt Nam – Anh: Tăng cường hợp tác khoa học và công nghệ

Hội thảo được tổ chức nhằm chia sẻ kinh nghiệm về tăng cường hợp tác về nghiên cứu và thương mại hóa công nghệ, tìm kiếm các cơ hội hợp tác trong tương lai. Đây là một trong những sự kiện quan trọng nằm trong chuỗi sự kiện kỷ niệm 45 năm thiết lập ngoại giao giữa hai nước (1973 - 2018).

Thứ trưởng Bùi Thế Duy phát biểu tại Hội thảo.

Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội

Phát biểu khai mạc, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Thế Duy nhấn mạnh, khoa học và đổi mới sáng tạo là nội dung hợp tác ngày càng quan trọng và được mở rộng trong quan hệ song phương giữa Việt Nam và Vương quốc Anh. Hội thảo cũng nhằm khẳng định cam kết cao của hai bên trong việc triển khai các hoạt động hợp tác một cách hiệu quả để khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo thực sự xứng đáng với vai trò quan trọng trong sự phát triển bền vững nền kinh tế và thúc đẩy tiến bộ xã hội.

Khi Việt Nam và Vương quốc Anh trở thành đối tác chiến lược vào năm 2010, hợp tác khoa học chỉ là một phần nhỏ trong mối quan hệ tổng thể giữa hai bên. Hiện nay, hai bên đã có một Bản ghi nhớ riêng về hợp tác nghiên cứu và đổi mới sáng tạo, với các chương trình hoạt động trị giá gần 8,5 triệu bảng Anh trong 4 năm 2014-2018.

Để tạo hành lang pháp lý thúc đẩy hơn nữa hợp tác KH&CN giữa hai nước, năm 2015, Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và Chính phủ Liên hiệp Vương quốc Anh và Bắc Ai len đã ký Bản ghi nhớ về nghiên cứu và đổi mới sáng tạo (Chương trình Newton Việt Nam).

Đại sứ Gareth Ward phát biểu tại Hội thảo.

Thời gian qua, Chương trình Newton Việt Nam đã có nhiều thành công đáng ghi nhận. Hai bên đã cùng tài trợ 05 dự án nghiên cứu chung trong các lĩnh vực như: chẩn đoán và điều trị các bệnh truyền nhiễm; chọn, tạo các giống lúa có khả năng chịu hạn, mặn. Ngoài ra, Chương trình còn hỗ trợ hơn 70 nhà khoa học tham gia các khóa đào tạo thạc sỹ, trao đổi nghiên cứu và hỗ trợ 60 nhà khoa học tham gia khóa đào tạo thương mại hóa sản phẩm.

Trong bối cảnh kỷ niệm 45 năm quan hệ ngoại giao giữa hai nước, Đại sứ Gareth Ward đã bày tỏ niềm vui khi tham dự chuỗi các sự kiện với những chủ đề khác nhau, thể hiện mức độ đa dạng và chiều sâu trong quan hệ song phương giữa hai nước. Đại sứ Gareth Ward khẳng định, hợp tác về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo là phần quan trọng trong mối quan hệ tổng thể của hai nước.

Khi nhìn lại quá trình phát triển hợp tác khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo với Việt Nam trong vài năm qua, Đại sứ Gareth Ward cũng đã vui mừng điểm lại những cơ hội hai bên đang có, những điều mà vài năm trước đây chưa rõ rệt. Sự thay đổi mang tính đột phá được thể hiện khi ra mắt Quỹ Newton Việt Nam năm 2014 và sự ra đời của Quỹ Nghiên cứu thách thức toàn cầu của Anh (GCRF) vào năm 2015.

Quỹ Newton cũng đang triển khai các chương trình xây dựng năng lực, kết nối cá nhân và các tổ chức giữa Anh và Việt Nam. Chương trình cũng ủng hộ việc đưa các nghiên cứu khoa học chất lượng cao từ phòng thí nghiệm ra thị trường bằng việc giúp các nhà khoa học Việt Nam phát triển các kỹ năng và bí quyết thương mại hóa, thông qua chương trình Đào tạo thương mại hóa kết quả nghiên cứu (Leaders in Innovation Fellowships).

Đại sứ Gareth Ward khẳng định: “Quỹ Newton đã mở ra những cơ hội mới cho nghiên cứu chung giữa Anh và Việt Nam. Tôi đặc biệt muốn ghi nhận Tiến sỹ Trung Dương, Đại học Queens Belfast và Tiến sĩ Võ Nguyên Sơn, Đại học Duy Tân với công trình nghiên cứu “Xây dựng nền tảng phát triển bền vững: Kết nối xã hội cho các thành phố tương lai”, đã đạt giải thưởng uy tín Newton vào cuối năm ngoái”.

Đối với Quỹ GCRF, với mục đích hỗ trợ những nghiên cứu xuất sắc khắp nơi trên thế giới để đạt được các Mục tiêu Phát triển bền vững của Liên Hợp quốc, Quỹ GCRF cũng là “một cơ hội tuyệt vời khác cho các nhà khoa học Việt Nam và Anh làm việc cùng nhau”.

Vương quốc Anh cam kết phát triển các chương trình nghiên cứu là lĩnh vực ưu tiên của Việt Nam

Trong bài phát biểu của mình, Đại sứ Gareth Ward chia sẻ, Vương quốc Anh có một nền tảng khoa học vững chắc - dù dân số chỉ chiếm chưa đến 1% dân số toàn cầu, nhưng Vương quốc Anh đã có tới 15% các bài báo khoa học được trích dẫn nhiều nhất trên thế giới và có 3 trong top 10 trường đại học hàng đầu thế giới.

Một trong những lý do giúp Vương quốc Anh thành công là tinh thần cởi mở để làm việc với các nhà khoa học và các tổ chức từ khắp nơi trên thế giới. Khoảng 50% các bài báo nghiên cứu của Vương quốc Anh được xuất bản có ít nhất 1 đồng tác giả quốc tế. Về bản chất, nghiên cứu khoa học và đổi mới sáng tạo là những nỗ lực hợp tác. Hợp tác quốc tế có thể giúp các khám phá khoa học diễn ra nhanh hơn, vì mỗi quốc gia đều có thế mạnh riêng về kiến thức và năng lực để đóng góp vào công việc chung.

Trường Đại học Brighton của Vương quốc Anh và doanh nghiệp công nghệ Techbifarm của Việt Nam đã ký bản thỏa thuận chuyển giao công nghệ.

Ghi nhận và đánh giá cao những cá nhân, tổ chức đã có công gây dựng các mối quan hệ hợp tác lâu dài và hiệu quả, Đại sứ Gareth Ward mong muốn được tiếp tục và mở rộng các hoạt động hợp tác với Việt Nam trong một số lĩnh vực phòng chống bệnh truyền nhiễm, nghiên cứu nông nghiệp, ứng dụng dữ liệu kỹ thuật số...

Đồng thời, Đại sứ Gareth Ward nhấn mạnh: “Vương quốc Anh cam kết tiếp tục thể hiện vai trò đầu tàu về khoa học và đổi mới sáng tạo trên toàn thế giới; tăng cường hơn nữa quan hệ hợp tác với Việt Nam, khai thác tiềm năng tốt nhất của mỗi bên và hỗ trợ những hoạt động KH&CN có ý nghĩa với đời sống và sinh kế. Trong tương lai, Vương quốc Anh sẽ tiếp tục phát triển các chương trình nghiên cứu trong lĩnh vực là ưu tiên quốc gia của Việt Nam. Bên cạnh tri thức khoa học mới, Vương quốc Anh cũng ưu tiên những hướng nghiên cứu liên ngành và đổi mới sáng tạo, khuyến nghị chính sách hoặc tạo ra cơ hội mới cho doanh nghiệp”.

Tại Hội thảo, Viện sỹ Viện Hàn lâm Kỹ thuật Hoàng gia Anh, Giám đốc Điều hành Công ty Catalyst, Tiến sỹ Norman Apsley đã đưa ra nhiều nội dung liên quan đến chủ đề “Hợp tác quốc tế trong bối cảnh cách mạng công nghiệp lần thứ tư”. Bên cạnh đó, Tiến sỹ Norman Apsley chia sẻ thêm kết quả các hoạt động hợp tác điển hình trong lĩnh vực nghiên cứu bệnh truyền nhiễm, lúa gạo, quản lý tài nguyên nước, ứng dụng kỹ thuật số và dữ liệu lớn trong hậu cần hàng hải và kinh tế, các nhà khoa học cũng sẽ bàn luận góc nhìn bên trong và làm sáng tỏ những lý do thành công và thách thức để đưa hai hệ thống nghiên cứu và sáng tạo đến gần nhau hơn.

Bên lề Hội thảo, các đại biểu tham quan một số hình ảnh hoạt động của Chương trình Newton Việt Nam.

Thông qua các bài trình bày của chuyên gia Việt Nam và Vương quốc Anh cũng như phiên thảo luận chuyên đề, các nhà khoa học và đại diện các cơ quan nghiên cứu đã đưa ra những ý kiến để giúp cơ quan quản lý có thêm cơ sở tham khảo và hỗ trợ hiệu quả hơn cho các hoạt động nghiên cứu chung giữa hai bên trong thời gian tới. Đồng thời, chuyên gia hai nước đã cùng trao đổi để hình thành các ý tưởng, dự án nghiên cứu chung, tạo cơ hội nâng cao năng lực nghiên cứu của Việt Nam. Trên cơ sở đó, giúp Việt Nam xác định được cách tiếp cận, định hướng cần thiết trong việc xây dựng nội dung và triển khai các hoạt động hợp tác trong thời gian tới, đáp ứng được mong đợi của Chính phủ.

Nhân dịp này, Trường Đại học Brighton của Vương quốc Anh và doanh nghiệp công nghệ Techbifarm của Việt Nam đã ký bản thỏa thuận chuyển giao công nghệ sản xuất tinh chất nghệ curcumin tự nhiên siêu hòa tan. Đây là kết quả của quá trình hợp tác lâu dài giữa các nhà khoa học hai nước tại Trung tâm nghiên cứu xuất sắc liên ngành về lĩnh vực các hợp chất thiên nhiên Việt - Anh, Viện Hoá học  thuộc Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam.