Virus SARS-Cov-2 lây truyền qua không khí như thế nào trong phòng ở, lớp học, quán bar?

Một phụ nữ tiêm vaccine để được một đồ uống miễn phí tại một quán bar ở Tel Aviv, Israel.

Dưới đây là đánh giá khái quát về khả năng lây nhiễm Covid-19 trong 3 kịch bản dễ xảy ra nhất, đó là ở trong nhà, trong quán bar hoặc nhà hàng và trong lớp học, theo nghiên cứu đăng tải trên tờ Elpais của Tây Ban Nha.

Ở giai đoạn đầu dịch bệnh, những giọt bắn khi ho hoặc hắt hơi là nguyên nhân lây nhiễm Covid-19 chính. Nhưng các nhà khoa học đã chứng minh được rằng chỉ cần nói chuyện trong phòng kín trong khoảng thời gian nhất định cũng làm tăng nguy cơ lây nhiễm.

Trong hướng dẫn mới nhất về cách thức lây nhiễm Covid-19, cập nhật ngày 7.5.2021 trên trang web chính thức, Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) cho biết, chuỗi lây nhiễm diễn ra khi một người hít phải các giọt bắn và aerosol (các hạt siêu nhỏ lơ lửng trong không khí, kích thước tối đa 5 micromét).

Theo nghiên cứu của Elpais, hát hoặc nói to sẽ giải phóng các hạt chứa virus gấp 50 lần so với việc không nói chuyện. Các nhà khoa học nhận thấy, các hạt này lan tỏa ra môi trường có thể khiến một người bị lây nhiễm chỉ sau vài phút ở khoảng cách 5 mét.

Kịch bản lây nhiễm trong nhà riêng

Mô phỏng kịch bản lây nhiễm virus SARS-Cov-2 ở nhà riêng.

Nghiên cứu đăng tải trên ElPais đề cập trường hợp 6 người tụ tập trong một căn phòng kín, trong đó có một người nhiễm Covid-19. Ước tính 31% số ca nhiễm Covid-19 ở Tây Ban Nha lây truyền theo cách này, chủ yếu giữa gia đình và bạn bè.

Tình huống lây nhiễm ở mức xấu nhất.

Bất kể những người trong phòng có giữ khoảng cách an toàn hay không, nếu 6 người ngồi nói chuyện ở mức to nhất và không đeo khẩu trang, trong căn phòng không có thông gió trong 4 giờ, 5 người sẽ bị nhiễm Covid-19, theo mô hình nghiên cứu.

Nếu những người ngồi trong phòng có đeo khẩu trang, vẫn có khả năng 4 người nhiễm Covid-19. Chỉ đeo khẩu trang không là chưa đủ để ngăn chặn lây nhiễm bởi khoảng thời gian tiếp xúc kéo dài.

Nguy cơ lây nhiễm giảm đáng kể nếu mọi người đeo khẩu trang, ngồi trong căn phòng thoáng khí.

Nguy cơ lây nhiễm giảm còn 1 người nếu tất cả đều đeo khẩu trang, chỉ ngồi nói chuyện trong 2 giờ và có hệ thống thông gió trong phòng.

Kịch bản lây nhiễm trong quán bar hoặc nhà hàng

Mô phỏng kịch bản lây nhiễm virus SARS-CoV-2 tại nhà hàng hoặc quán bar.

Theo Elpais, các sự kiện lây nhiễm Covid-19 trong nhà hàng hoặc quán bar cũng là khả năng rất dễ xảy ra. Mỗi đợt virus lây lan trong một hộp đêm có thể khiến cho trung bình 27 người bị nhiễm, so với chỉ 6 người trong các cuộc gặp mặt gia đình.

Một trong những đợt bùng phát Covid-19 ở Tây Ban Nha hồi năm ngoái bắt nguồn từ một câu lạc bộ đêm ở thành phố Cordoba. 73 người có kết quả dương tính với Covid-19 sau một đêm tới quán bar này.

Tình huống lây nhiễm xấu nhất.

Trong mô hình nghiên cứu của Elpais, có 15 khách hàng trong căn phòng và 3 nhân viên, với sức chứa tối đa 30 người. Các cửa sổ đều được đóng kín và không có hệ thống thông gió cơ khí.

Trong tình huống xấu nhất, tức là không có biện pháp phòng ngừa, có tới 14 khách hàng bị nhiễm Covid-19 trong khoảng thời gian 4 giờ.

Số người nhiễm giảm đáng kể nếu những người xung quanh có đeo khẩu trang.

Nếu các khách hàng có đeo khẩu trang, nguy cơ lây nhiễm giảm xuống còn 8. Nếu căn phòng được thông gió tích cực, ví dụ như hệ thống điều hòa và quãng thời gian rút ngắn lại, nguy cơ lây nhiễm giảm chỉ còn 1.

Kịch bản lây nhiễm trong trường học

Mô phỏng kịch bản lây nhiễm SARS-Cov-2 trong lớp học.

Trường học chỉ chiếm 6% số ca nhiễm Covid-19 ở Tây Ban Nha, theo thống kê vào năm ngoái. Mức độ lây nhiễm thay đổi đáng kể giữa F0 là học sinh và F0 là giáo viên. Đó là vì giáo viên sẽ phải liên tục cất lời, so với học sinh thỉnh thoảng mới cần nói. Mô hình nghiên cứu của Elpais giả định một lớp học có 24 học sinh. Trong tình huống xấu nhất, căn phòng không có hệ thống thông gió và giáo viên là bệnh nhân F0. Có tới 12 học sinh có nguy cơ lây nhiễm nếu ngồi trong lớp học 2 giờ và không có các biện pháp phòng ngừa Covid-19.

Kịch bản lây nhiễm xấu nhất.

Nếu tất cả các học sinh đều đeo khẩu trang, nguy cơ lây nhiễm giảm còn 0. Mọi học sinh đều có nguy cơ lây nhiễm, không phân biệt vị trí ngồi dù ở gần giáo viên hay không vì các hạt aerosol được lan tỏa một cách ngẫu nhiên trong phòng kín.

Nếu phòng học được thông gió đầy đủ và các học sinh chỉ ở lại trong một giờ, nguy cơ lây nhiễm giảm đáng kể.

Nguy cơ lây nhiễm giảm đáng kể nếu các học sinh có đeo khẩu trang.

Nghiên cứu của Elpais sử dụng “công cụ ước tính lây truyền Covid-19 qua đường không khí”, do một nhóm các nhà khoa học, dẫn đầu là Giáo sư José Luis Jiménez, đến từ Đại học Colorado, Mỹ, phát triển.

Công cụ này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc cảnh giác trước nguy cơ lây nhiễm Covid-19 qua các hạt siêu nhỏ trong không khí.

Trong toàn bộ các mô hình nghiên cứu, các đối tượng luôn giữ khoảng cách an toàn theo khuyến nghị, loại bỏ nguy cơ lây nhiễm Covid-19 qua giọt bắn.