Vua Lý Nhân Tông

Đền Thánh Nguyễn, ngôi đền cổ tọa lạc tại xã Gia Thắng và xã Gia Tiến (huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình), hiện đang thờ Thiền sư Nguyễn Minh Không, một cao tăng có chức vị đứng đầu triều đại nhà Lý, ông còn được vua Lý Thần Tông phong làm Quốc sư.

Vua Lý Nhân Tông cùng mẹ mình là Nguyên phi Ỷ Lan vì oán giận hoàng hậu đã lập mưu gian, hạ lệnh giết 72 cung nữ, rồi đem chôn họ ở lăng vua Lê Thánh Tông. Dương hoàng hậu do biết trước nên đã chạy trốn. Sử gọi vụ này là "Án Thượng Dương cung"...

Trong năm 2021, 2022 Bảo tàng tỉnh Hà Nam phối hợp với Viện Khảo cổ học thành lập Đoàn khảo cổ tổ chức điều tra, điền dã, khảo sát, đánh giá toàn diện hệ thống các di tích trên địa bàn tỉnh, bước đầu đã phát hiện và nhận diện hơn 20 di tích, dấu tích có tiềm năng nghiên cứu, khai quật khảo cổ học.

Tìm hiểu từ các tư liệu tại Bảo tàng tỉnh Hà Nam, được biết cách nay trên 2.000 năm, núi Đọi Sơn đã trở thành điểm tụ cư của người Việt cổ. Tại di chỉ Đọi Sơn, các nhà khảo cổ phát hiện được nhiều sọ người còn khá nguyên vẹn.

Đại Tống xâm lược Đại Việt, đi mười phần thì về chưa được ba phần. Khi kiểm binh, trong số 10 vạn lính chiến đấu đã ra đi chỉ còn 23.400 lính trở về, ngựa chiến thì còn lại 3.174 con. Số dân phu 20 vạn trở về không được một nửa. Phí tổn chiến tranh được người Tống tính ra là 5.190.000 lạng vàng, một con số khủng khiếp.

Năm Giáp Tý (1084), thời Vua Lý Nhân Tông, Trạng nguyên Lê Văn Thịnh được cử đến trại Vĩnh Bình (thuộc Cao Bằng ngày nay) để bàn nghị về việc cương giới với Chánh sứ nhà Tống là Thành Trạc. Sau khi đã "phân giải mọi lẽ", nhà Tống chấp thuận trả lại cho Đại Việt 6 huyện 3 động thuộc châu Quảng Nguyên.

Đầu thế kỉ X, sau khi giành được độc lập, tự chủ, nhân dân cả nước, từ miền xuôi đến miền ngược phấn khởi, ra sức khai phá đất hoang, mở rộng ruộng đồng.