Lịch sử của nước Nam là lịch sử chống ngoại xâm. Từ khi nước ta lập quốc ở miền Bắc cho đến lúc mở cõi vào phương Nam, chưa bao giờ ngừng nghỉ chống lại những kẻ thù hùng mạnh muốn xâm lấn.
Vì để chống lại quân Tây Sơn, chiếm lại những phần đất đã mất, Nguyễn Anh đã không ngần ngại dùng tới hạ sách cầu viện Xiêm La. Thế nhưng trước sức mạnh của quân Tây Sơn, quân Xiêm La nhiều lần đại bại...
Vì phụ thuộc vào vị trí địa lý nên quan hệ giữa Việt Nam với Miến Điện (hay Diến Điện, Myanmar), Xiêm (Thái Lan), Chân Lạp (Campuchia) và Lào luôn khăng khít, chịu ảnh hưởng lẫn nhau nên chuyện “hậu trường” cũng nhiều đáng nhớ thời chúa Nguyễn.
Sau cuộc chiến lần 2, Cao Miên đặt dưới sự cai trị của Xiêm La. Tuy nhiên Xiêm La lại sử dụng lối cai trị một cách tàn bạo, người Khmer không chịu được liền nổi lên chống lại, cho người sang cầu cứu Đại Nam.
Nếu Đại Việt dưới thời nhà Trần có 3 lần đánh Nguyên toàn thắng gây tiếng vang khắp thế giới, thì Đại Nam dưới thời nhà Nguyễn cũng có 3 lần đánh bại Xiêm La (Thái Lan), khiến Cao Miên (Campuchia) và Ai Lao (Lào) phải thần phục...
Trong khi các nước Đông Nam Á lần lượt trở thành thuộc địa của phương Tây, thì duy nhất Xiêm La vẫn giữ được độc lập nhờ chính sách “mở cửa”, quan hệ ngoại giao với phương Tây ở tất cả các lĩnh vực.
Trong khởi nghĩa Tây Sơn nói riêng và lịch sử quân sự Việt Nam nói chung, Bùi Thị Xuân là nhân vật đặc biệt. Từ phụ nữ bình thường, bà trở thành danh tướng được kính trọng.