10 cái nhất của ngành nông nghiệp Việt Nam năm 2023: Tăng trưởng kỷ lục, xuất siêu lịch sử, lúa gạo lên ngôi

1.Tăng trưởng GDP nông nghiệp năm 2023 ước đạt tới 3,83%, cao nhất trong 10 năm trở lại đây. Năm 2023, giá trị gia tăng toàn ngành nông nghiệp (GDP) tăng cao, ước đạt 3,83% trong 2023, đây là mức tăng trưởng cao nhất trong 10 năm gần đây. 

Đó là kết quả của sự thống nhất từ nhận thức đến hành động và việc tổ chức thực hiện chuyển đổi mạnh từ tư duy sản xuất sang tư duy kinh tế nông nghiệp, từ phát triển đơn ngành sang hợp tác, phát triển đa ngành; thúc đẩy tích hợp đa giá trị trong sản phẩm nông lâm thuỷ sản; chuyển từ chuỗi cung ứng nông sản sang phát triển các chuỗi ngành hàng theo đúng định hướng tại Nghị quyết 19-NQ/TW về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2023, tầm nhìn đến năm 2045 và Chiến lược phát triển nông nghiệp, nông thôn bền vững.

Tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân Việt Nam năm 2023 tổ chức chiều 30/12 tại Hà Nội, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng khẳng định, tốc độ tăng trưởng GDP của ngành nông nghiệp năm 2023 là quá ấn tượng trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều khó khăn. Với vai trò chủ thể của nông dân, nông nghiệp đã góp phần bảo đảm các cân đối lớn.

2. Chính phủ chính thức phê duyệt Đề án 1 triệu hecta lúa chất lượng cao, giảm phát thải khí nhà kính tại Quyết định số 1490/QĐ-TTg được Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Lưu Quang ký ngày 27/11/2023. Đến 2030, diện tích canh tác vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp vùng ĐBSCL sẽ đạt một triệu hecta. 

Mục tiêu chung của Đề án là hình thành một triệu héc-ta vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng các quy trình canh tác bền vững nhằm gia tăng giá trị, phát triển bền vững của ngành lúa gạo, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, thu nhập và đời sống của người trồng lúa, bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu và giảm phát thải khí nhà kính, góp phần thực hiện các cam kết quốc tế của Việt Nam.

Tại Hội nghị COP 28, Hội nghị lớn nhất trong lịch sử của Liên Hợp quốc về biến đổi khí hậu, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng khẳng định với toàn thế giới, Việt Nam là nước đầu tiên sản xuất lúa giảm phát thải khí nhà kính.

3. Năm 2023, ngành nông nghiệp đạt được nhiều kết quả trong việc mở cửa thị trường cho các loại nông lâm thủy sản. Nghị định thư xuất khẩu chính ngạch nhiều loại nông sản như sầu riêng, tổ yến,… đã được ký kết giữa Bộ NNPTNT và Tổng cục Hải quan Trung Quốc. 

Sau khi có nghị định thư, chỉ trong vài tháng cuối năm 2023, xuất khẩu sầu riêng đã thực sự bùng nổ, với giá trị vượt 2,2 tỷ USD; những lô hàng tổ yến đầu tiên cũng đã được xuất khẩu sang Trung Quốc. Cũng năm 2023, trái dừa tươi đã được cấp phép xuất khẩu sang thị trường Mỹ.

4. Lần đầu tiên xuất siêu ngành nông nghiệp đạt mức kỷ lục 12,07 tỷ USD, tăng 43,7%, chiếm trên 42,5% xuất siêu cả nước. Một số mặt hàng xuất khẩu tăng cao kỷ lục như: Hàng rau quả đạt 5,69 tỷ USD, tăng 69,2%, gạo đạt 4,78 tỷ USD, tăng 38,4%, góp phần đưa tổng kim ngạch xuất khẩu nông lâm thủy sản năm 2023 đạt 53,01 tỷ USD.

5. Giá gạo xuất khẩu của Việt Nam tiếp tục lập kỷ lục, kể từ năm 1989 khi Việt Nam xuất khẩu lô hàng gạo đầu tiên, năm 2023, lần đầu tiên xuất khẩu gạo vượt mốc 8 triệu tấn, với giá trị khoảng 4,6 tỷ USD, khẳng định vị thế hạt gạo Việt trên thị trường thế giới. 

Tại Hội nghị Thủ tướng Chính phủ đối thoại với nông dân Việt Nam năm 2023, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cũng khẳng định: Chúng ta có thương hiệu gạo ngon nhất thế giới, gạo 5% tấm của chúng ta bán đắt nhất thế giới. Chúng ta phải xây dựng thương hiệu và có thương hiệu mà không quy hoạch thì rất khó xuất khẩu được nhiều sản phẩm.

6. Lần đầu tiên Việt Nam sản xuất thành công vaccine dịch tả lợn châu Phi sau gần 3 năm nghiên cứu kể từ khi bệnh dịch tả lợn châu Phi xuất hiện ở Việt Nam.

Theo đánh giá độc lập của đoàn chuyên gia của Bộ Nông nghiệp Mỹ vào tháng 4-5/2023 dựa trên các kết quả nghiên cứu, sản xuất, kiểm nghiệm, khảo nghiệm, cấp phép lưu hành và giám sát sử dụng vaccine tại Việt Nam, đã khẳng định kết quả nghiên cứu, sản xuất vaccine dịch tả lợn châu Phi của Việt Nam tương đồng với kết quả nghiên cứu của phía Mỹ.

Việc tổ chức đánh giá, kiểm soát chất lượng vaccine dịch tả lợn châu Phi (vô trùng, an toàn và hiệu lực) của Việt Nam phù hợp với các tiêu chuẩn của quốc tế; trong đó có tiêu chuẩn đánh giá chất lượng vaccine do các nhà khoa học xây dựng và đã được trình lên Tổ chức Thú y thế giới (OIE/WOAH) để xem xét, thông qua. Hiện, vaccine dịch tả lợn châu Phi của Việt Nam cũng đã được xuất khẩu sang Philippines, Indonesia, Malaysia, Ấn Độ, Myanmar.

7. Lần đầu tiên Việt Nam thu được 1.200 tỷ đồng từ bán tín chỉ carbon rừng. Việt Nam được đánh giá là thị trường tiềm năng của tín chỉ carbon. 

Việc bán tín chỉ carbon nằm trong thỏa thuận chi trả phát thải nhà kính (ERPA) vùng Bắc Trung Bộ được ký ngày 22/10/2020 giữa Ngân hàng Tái thiết và Phát triển quốc tế (IBRD) thuộc WB và Bộ Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn.

Đến nay, Quỹ Bảo vệ và phát triển rừng Việt Nam đã tiếp nhận số tiền thanh toán đợt 1 từ WB là 41,2 triệu USD và đã giải ngân toàn bộ để các tỉnh khẩn trương lập kế hoạch chi trả cho các chủ rừng thuộc sáu tỉnh Bắc Trung Bộ. Số tiền còn lại 10,3 triệu USD tương đương 249 tỷ đồng sẽ thanh toán sau khi hoàn thành việc chuyển giao 10,3 triệu tấn CO₂.

Trong 6 tỉnh tham gia chương trình, với đợt thanh toán đầu tiên, Nghệ An là tỉnh được giải ngân hơn 282 tỷ đồng, tiếp đến là Quảng Bình với hơn 235 tỷ đồng, Thanh Hóa 162 tỷ đồng, Hà Tĩnh 122 tỷ đồng, Thừa Thiên Huế 107 tỷ đồng và Quảng Trị hơn 51 tỷ đồng.

8. Ngành nông nghiệp tổ chức thành công nhiều sự kiện lớn mang tầm quốc gia, quốc tế (Festival quốc tế ngành hàng lúa gạo, Festival Bảo tồn và phát triển làng nghề, Hội nghị Bộ trưởng ASEAN về phòng chống thiên tai...), qua đó giúp quảng bá hình ảnh, thương hiệu nông lâm thủy sản trong nước, khu vực và quốc tế, thúc đẩy tiêu thụ nông sản; nhất là việc phát động thực hiện Đề án Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030.

9. Số lượng sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên tăng đều qua các tháng và đến cuối năm 2023 đạt 11.000 sản phẩm (tăng 2.189 sản phẩm so với năm 2022). Đã có nhiều hoạt động tạo điều kiện thuận lợi giúp doanh nghiệp quảng bá, tiêu thụ sản phẩm, nhiều sản phẩm OCOP đã trở thành quà tặng ngoại giao của Việt Nam

10. Năm 2023 cả nước có khoảng 78% xã đạt chuẩn nông thôn mới (NTM), trong đó, có 256 xã đạt chuẩn NTM kiểu mẫu. Có 270 đơn vị cấp huyện được công nhận hoàn thành nhiệm vụ/đạt chuẩn NTM.