2021 - năm “lửa thử vàng” của nền kinh tế Việt Nam

Do vậy, những thành công trong việc ký kết, thực thi các Hiệp định thương mại (FTA) năm 2020 sẽ là cơ sở quan trọng cho năm 2021.

3 dấu mốc lớn từ các hiệp định

Kính thưa Bộ trưởng, năm 2020 ghi nhận 3 dấu mốc lớn liên quan tới các FTA là: Hiệp định EVFTA chính thức thực thi, ký kết thành công Hiệp định RCEP, UKVFTA. Theo đánh giá của ông, đâu là sự kiện đáng chú ý nhất và sẽ đem lại các cơ hội phát triển cho nền kinh tế Việt Nam?

- Đây là được coi là 3 dấu mốc rất quan trọng trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt Nam cũng như để đảm bảo các mục tiêu phát triển bền vững. Cả 3 Hiệp định đều có vai trò quan trọng, bổ trợ cho nhau và thúc đẩy các mục tiêu phát triển thương mại đầu tư, có tác động tích cực đối với cải thiện hệ thống pháp luật, đảm bảo nền kinh tế phát triển bền vững…

Một ví dụ rõ ràng nhất về vai trò và tác động của các Hiệp định này là kết quả thực hiện Hiệp định EVFTA trong khoảng thời gian 5 tháng vừa qua. Có thể kể đến những kết quả tích cực nhất từ những con số xuất khẩu, nhập khẩu của Việt Nam và EU trong thời gian qua. Cụ thể, tính riêng 5 tháng kể từ khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực, xuất khẩu sang EU đạt 17,9 tỷ USD, tăng 2,4% so với cùng kỳ năm 2019. Về nhập khẩu, tính riêng 5 tháng để từ khi Hiệp định có hiệu lực, nhập khẩu từ EU đạt 6,9 tỷ USD, tăng 7,6% so với cùng kỳ 2019. Về tổng thể, 12 tháng năm 2020, nhập khẩu từ EU đạt 15,34 tỷ USD, tăng 2,9% so với cùng kỳ năm 2019.

Cùng với các FTA khác, Hiệp định UKVFTA sẽ tạo khuôn khổ hợp tác kinh tế - thương mại lâu dài, ổn định và tạo động lực cho quan hệ hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam với các đối tác lớn. Ngoài ra, với nền tảng là những cam kết tiến bộ, tiêu chuẩn cao của Hiệp định UKVFTA, Hiệp định UKVFTA được kỳ vọng sẽ tiếp nối động lực thúc đẩy quan hệ thương mại, đầu tư của hai bên trong những năm tới…

"Việc tham gia vào các FTA còn giúp nâng cao vị thế của nước ta trong khối ASEAN, khu vực châu Á – Thái Bình Dương, trong khu vực quan trọng khác cũng như trên trường quốc tế đặc biệt trong bối cảnh tình hình chính trị - an ninh - thế giới và khu vực đang thay đổi nhanh chóng và chủ nghĩa bảo hộ ngày càng leo thang".

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh

Với Hiệp định RCEP, đây là hiệp định thương mại tự do thế hệ mới tham vọng nhất do ASEAN khởi xướng, góp phần nâng cao vai trò trung tâm của ASEAN trong khuôn khổ khu vực và tăng cường hợp tác giữa ASEAN và các nước đối tác…

Vượt qua giai đoạn khắc nghiệt nhất

Trong bối cảnh nền kinh tế thế giới vẫn tồn tại nhiều yếu tố bất ổn như dịch Covid - 19 chưa được kiểm soát, xu thế bảo hộ mậu dịch gia tăng,… Bộ trưởng đánh giá ý nghĩa thành tựu của các FTA sẽ phát huy hiệu quả như thế nào?

- Đại dịch Covid - 19 đang tiếp tục lan rộng, tác động sâu sắc, toàn diện trên toàn cầu, gây ra những hậu quả chưa từng có cho tất cả các nền kinh tế. Hiện tại, dịch bệnh vẫn có những diễn biến khó lường, có thể nói 2021 sẽ là năm "lửa thử vàng".

Trong bối cảnh đó, việc ký kết và tiếp tục thực thi các cam kết của các FTA trở thành động lực quan trọng, thúc đẩy tăng trưởng và phục hồi kinh tế trong và sau đại dịch. Với các cam kết về mở cửa thị trường trong nhiều lĩnh vực như hàng hóa, dịch vụ và đầu tư,... cũng như tăng cường các biện pháp tạo thuận lợi thương mại, thành tựu đạt được từ các FTA mà Việt Nam tham gia có ý nghĩa lớn và mang lại nhiều tác động tích cực cho Việt Nam.

Trước hết, việc ký kết và tham gia các FTA đã và sẽ có tác động lớn đến nền kinh tế Việt Nam thông qua việc mở rộng và thiết lập thị trường xuất nhập khẩu lâu dài. Số liệu cho thấy tất cả các thị trường có FTA của Việt Nam đều ghi nhận tốc độ tăng trưởng cao so với thời điểm trước khi Việt Nam tham gia FTA.

Nhóm các thị trường tăng trưởng mạnh có thể kể đến là Chi Lê (tăng gấp 3,7 lần sau 3 năm, tốc độ tăng bình quân 54,2%/năm), Ấn Độ (tăng gấp 6,4 lần sau 7 năm, tốc độ tăng bình quân 30,4%/năm), Hàn Quốc (tăng gấp 13,5 lần sau 10 năm, tốc độ tăng bình quân là 29,8%/năm), Trung Quốc (tăng gấp 7,6 lần sau 12 năm, tốc độ tăng bình quân là 18,4%/năm).

Thứ hai, với các cam kết về mở cửa thị trường trong lĩnh vực hàng hóa, dịch vụ, đầu tư và hài hòa hóa quy tắc xuất xứ cũng như những cam kết nhằm tăng cường tạo thuận lợi cho thương mại, các FTA - đặc biệt là các FTA thế hệ mới - sẽ tạo cơ hội để phát triển các chuỗi cung ứng mới trong khu vực mà doanh nghiệp Việt Nam có nhiều cơ hội tham gia...

Thứ ba, các FTA góp phần giúp ta tranh thủ được khối lượng lớn vốn đầu tư, công nghệ, tri thức, kinh nghiệm quản lý, bảo đảm phát triển nhanh và bền vững, nâng cao đời sống nhân dân. Tạo thêm nhiều việc làm và tăng thu nhập cho người dân, ổn định an sinh - xã hội...

Thứ tư, việc thực thi các Hiệp định thương mại tự do (FTA) sẽ tạo nên một khuôn khổ ràng buộc pháp lý trong khu vực về chính sách thương mại, đầu tư, sở hữu trí tuệ, thương mại điện tử, giải quyết tranh chấp..., góp phần tạo nên môi trường thương mại công bằng.

Xin Bộ trưởng cho biết, trong năm 2021, phương hướng, kế hoạch của Bộ Công Thương nhằm tận dụng lợi ích cũng như phát triển các FTA như thế nào?

- Để có thể tận dụng tối đa những lợi ích mà các Hiệp định này đem lại, các doanh nghiệp, hiệp hội cần chủ động tìm hiểu thông tin về các FTA để nắm vững cam kết của Việt Nam và các đối tác trong lĩnh vực kinh doanh của mình, đồng thời chủ động đổi mới và đáp ứng tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế để phát triển và nắm bắt các cơ hội trong bối cảnh mới.

Nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp Việt Nam sớm tiếp cận và khai thác tối ưu những thuận lợi mà các FTA Việt Nam đã và sẽ tham gia, Bộ Công Thương sẽ triển khai các kế hoạch trong năm 2021 nhằm tuyên truyền, phổ biến các Hiệp định đến các đơn vị, tổ chức có liên quan và các doanh nghiệp trong nước, đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Cụ thể, Bộ đã xây dựng và chuẩn bị triển khai kế hoạch tuyên truyền, giới thiệu các thông tin về Hiệp định, xây dựng các buổi tập huấn bổ sung kiến thức về Hiệp định cho các tổ chức, doanh nghiệp trong nước; xây dựng các chương trình, hỗ trợ, nâng cao năng lực cạnh tranh và tham gia vào chuỗi giá trị khu vực và toàn cầu cho các ngành hàng và dịch vụ mà ta có thế mạnh và tiềm năng.

Cùng với đó, nâng cao năng lực cung cấp thông tin của các đơn vị trong Bộ, đặc biệt là hệ thống thương vụ, trung tâm thông tin, trung tâm xúc tiến thương mại, văn phòng Xúc tiến thương mại Việt Nam tại nước ngoài để cung cấp thông tin hiệu quả cho cộng đồng doanh nghiệp…

Cảm ơn Bộ trưởng!