Agribank và hành trình 31 năm mang dấu ấn “tam nông”

Sứ mệnh vì “tam nông”

Thực hiện đường lối Đổi mới do Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI Đảng Cộng sản Việt Nam khởi xướng năm 1986 và xác định đổi mới hệ thống ngân hàng là khâu then chốt, ngày 26.3.1988, Hội đồng Bộ trưởng (nay là Chính phủ) ban hành Nghị định số 53/NĐ-HĐBT thành lập các ngân hàng chuyên doanh, trong đó có Ngân hàng Phát triển Nông nghiệp Việt Nam - tiền thân của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam (Agribank) ngày nay.

Đồng hành cùng nông nghiệp, nông dân, nông thôn là mục tiêu hoạt động xuyên suốt của Agribank trong hành trình 31 năm phát triển.  Ảnh: p.v

Thời điểm mới thành lập, Agribank phải đối mặt với muôn vàn thách thức khi tổng tài sản chưa tới 1.500 tỷ đồng; tổng nguồn vốn 1.056 tỷ đồng, trong đó vốn huy động chỉ chiếm 42%, còn lại 58% phải vay từ Ngân hàng Nhà nước; tổng dư nợ 1.126 tỷ đồng, trong đó 93% là ngắn hạn; tỷ lệ nợ xấu hơn 10%. Khách hàng vào thời điểm đó là các doanh nghiệp quốc doanh và hợp tác xã phần lớn làm ăn thua lỗ, sáp nhập giải thể, tự tan rã…

“Lửa thử vàng, gian nan thử sức”, chính những khó khăn tưởng chừng khó vượt qua này lại chính là môi trường tôi luyện để Agribank có được bản lĩnh vững vàng vươn lên và gặt hái thành công trong một lĩnh vực nhiều tiềm năng nhưng cũng đầy rủi ro, bấp bênh - đó là nông nghiệp, nông thôn.

Sự đóng góp của Agribank với vai trò chủ lực trên thị trường cung ứng vốn, sản phẩm dịch vụ ngân hàng tiện ích cho “tam nông” có ý nghĩa kinh tế, chính trị và xã hội sâu sắc. Thông qua triển khai hiệu quả chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn, sử dụng hiệu quả đồng vốn của Agribank, người nông dân Việt Nam ngày càng trưởng thành, biết làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương. Nông nghiệp, nông thôn ngày càng khởi sắc nhờ phá thế độc canh, chuyển dịch cơ cấu theo hướng phát triển hàng hóa, công nghiệp, dịch vụ…

Tuy nhiên, nông nghiệp cũng là lĩnh vực chịu nhiều rủi ro nhất do ảnh hưởng bởi yếu tố thời tiết, khí hậu và thiên tai, tình trạng “được mùa, rớt giá”…

Là ngân hàng chuyên doanh cho khu vực kinh tế này, theo đó, Agribank cũng không ít lần phải đối mặt với những khó khăn, rủi ro cùng ngành nông nghiệp và bà con nông dân, doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này.

Điểm lại 31 năm đồng hành cùng nông nghiệp Việt Nam, Agribank đã có những đóng góp quan trọng đối với thành công của các chương trình trọng điểm của Chính phủ thời điểm bấy giờ như: Cho vay mía đường; tôn nền hoặc làm nhà trên cọc ở Đồng bằng sông Cửu Long; thu mua lương thực dự trữ xuất khẩu, thực hiện nhiệm vụ bình ổn giá theo yêu cầu của Chính phủ; Cho vay khắc phục hậu quả lũ lụt; cải tạo vườn tạp thành vườn chuyên canh, Chương trình điện khí hóa, giao thông nông thôn, cho vay khôi phục nghề truyền thống…

Và tiếp nối sau này là triển khai Nghị quyết số 26 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, bước đầu làm thay đổi tư duy, cách nghĩ, cách làm của người nông dân từ sản xuất manh mún nhỏ lẻ chuyển sang liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị và ứng dụng công nghệ cao… Agribank đi đầu triển khai hiệu quả 9 chương trình tín dụng chính sách, khởi xướng và triển khai gói tín dụng hỗ trợ sản xuất nông nghiệp sạch, góp phần thực hiện thành công đề án tái cơ cấu nền sản xuất nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng…

Đột phá cho vay kinh tế hộ

Ngân hàng Thế giới (WB) đánh giá Agribank là một trong số định chế tài chính thành công và hiệu quả nhất trên thế giới xét về khía cạnh khả năng tiếp cận các hộ gia đình nông thôn và các doanh nghiệp nhỏ. 

Cho vay hộ sản xuất hay còn gọi là chương trình tín dụng hộ được xem là một hướng đi thành công tạo dấu ấn, bản sắc của Agribank. Ngay từ những ngày đầu thành lập, Agribank đã xác định việc chuyển hướng hoạt động theo hướng của ngân hàng thương mại, trong đó có nhiệm vụ trọng tâm cho vay trực tiếp đến hộ nông dân. Từ giữa năm 1989, Agribank thực hiện thí điểm cho vay tới hộ nông dân tại một số địa phương như: Hà Bắc (nay là Bắc Ninh và Bắc Giang), An  Giang, Cửu Long (nay là Vĩnh Long và Trà Vinh), Long An và huyện Bình Chánh thuộc TP.Hồ Chí Minh.

Từ thực tế triển khai, để quản lý hiệu quả và bảo đảm chất lượng tín dụng hộ, Agribank đã có sáng kiến thành lập các tổ liên danh vay vốn tại thôn, bản - mỗi tổ gồm 10-15 hộ có nhu cầu vay vốn để phát triển sản xuất.

Hoạt động tín dụng đối với hộ sản xuất còn được mở rộng theo các chương trình và dự án phát triển sản xuất, kinh doanh nông, lâm, ngư, diêm nghiệp, đồng thời đáp ứng vốn cho các doanh nghiệp thu mua hàng hóa nông, lâm, thủy hải sản. Cuối năm 1990, dư nợ tư doanh và cá thể (bao gồm một phần hộ nông dân ở một số chi nhánh thí điểm) của Agribank mới chỉ ở mức 103 tỷ đồng (chiếm 7,4% tổng dư nợ), thì chỉ sau một năm (cuối năm 1991) con số này đã tăng gấp 2,5 lần, với quy mô 259 tỷ đồng và 558.000 hộ nông dân được vay vốn.

Từ thành công trong cho vay hộ nông dân, ngày 28.6.1991, Chính phủ đã ban hành Chỉ thị 202-CT chỉ đạo về việc làm thử cho vay vốn đến hộ sản xuất. Ngay sau đó, Tổng Giám đốc Agribank cũng đã ban hành Văn bản 499/NHNo ngày 23.7.1991 về việc cho vay hộ nông dân như một sự cam kết luôn tiên phong và gắn bó với “tam nông”.

Đến nay, sau 31 năm hoạt động, Agribank có gần 2.300 chi nhánh, phòng giao dịch, là ngân hàng thương mại duy nhất đang có mặt tại 9/13 huyện đảo trên cả nước; là đối tác tin cậy của hàng chục ngàn doanh nghiệp, hàng triệu hộ sản xuất.

Agribank đã phát triển thành công trên 58.000 tổ vay vốn, mô hình Điểm giao dịch lưu động bằng ôtô chuyên dụng với trên 600 xe và gần 4.000 phiên giao dịch phục vụ hàng chục ngàn lượt khách hàng với mong muốn chuyển tải vốn và sản phẩm dịch vụ ngân hàng tiện ích đến mọi bản làng, huyện đảo, tăng khả năng tiếp cận nguồn vốn tín dụng ngân hàng của bà con nông dân, đặc biệt là khu vực nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa, với phương châm “Agribank bảo đảm không để hộ nông dân nào có phương án sản xuất kinh doanh hiệu quả mà thiếu vốn”...