Asia Times: Vợ chồng Đặng Lê Nguyên Vũ "mắc kẹt trong cuộc phân ly lộn xộn"

Tờ Asia Times gọi vụ ly hôn giữa ông Vũ và bà Thảo là "vụ ly hôn thập kỷ"

Vụ ly hôn thập kỷ giữa những người sở hữu cà phê Trug Nguyên thu hút sự chú ý truyền thông Việt Nam trong hơn một tháng với việc tiết lộ những câu chuyện về sự cạnh tranh, ủng hộ và vu khống giữa người chồng và người vợ trong việc kiểm soát các công ty cà phê hàng đầu của quốc gia.

Đặng Lê Nguyên Vũ, người sáng lập và là Chủ tịch Tập đoàn Trung Nguyên, một trong những công ty cà phê lớn nhất của Việt Nam, đã miễn nhiệm chức Phó tổng giám đốc công ty của vợ mình vào năm 2015 và cáo buộc cô đã làm hỏng doanh nghiệp gia đình bằng cách tiết lộ công khai một số tài liệu nhạy cảm.

Vợ ông, bà Lê Hoàng Diệp Thảo, đã phủ nhận các cáo buộc và tuyên bố chồng bà đã mang quan điểm cá nhân của mình vào công việc của công ty.

Bà Thảo gần đây đã phản đối, tuyên bố rằng người chồng của mình không ổn định về mặt tinh thần và bị loại khỏi vị trí chủ tịch Tập đoàn Trung Nguyên.

Ông Vũ thường được miêu tả như một người sống ẩn dật, đã xuất hiện trên truyền thông sau  5 năm, vào hồi đầu tháng 8.

Việc ly hôn của họ bắt đầu vào năm 2015 và ngày càng công khai, hiện đã trở thành một cuộc cạnh tranh trong kinh doanh.

Cấu trúc doanh nghiệp của Tập đoàn Trung Nguyên rất phức tạp. Ông Vũ và bà Thảo kiểm soát các công ty con khác nhau của Tập đoàn và đôi khi các công ty con này cạnh tranh với công ty mẹ.

Vào tháng 6, Công ty Cổ phần đầu tư Trung Nguyên, một công ty con do Tập đoàn Trung Nguyên kiểm soát, yêu cầu Tổng cục Hải quan của Việt Nam ngừng xuất khẩu và bán nội địa cà phê hòa tan có nhãn hiệu G7.

Yêu cầu đó được cho là do G7 được sản xuất bởi một công ty con khác của Tập đoàn, Công ty Cổ phần Cà phê hòa tan Trung Nguyên, được kiểm soát bởi bà Lê Hoàng Diệp Thảo.

Bà Thảo hiện đang là Chủ tịch và Tổng giám đốc của Tập đoàn TNI, trước đây là Công ty Trung Nguyen Singapore Pte., Ltd, được thành lập năm 2008 (viết tắt là TNS, sau này đổi tên là Trung Nguyen International Pte., Ltd – viết tắt là TNI) với mã số đăng ký tại Cơ quan quản lý kế toán và Doanh nghiệp Singapore (ACRA) là 200808224R (đính kèm đăng ký tại ACRA).

Trung Nguyen International Pte., Ltd được thành lập với tư cách là công ty con của Tập đoàn Trung Nguyên cho đến khi tách khỏi công ty mẹ vào năm 2015 - cùng lúc vụ ly hôn xảy ra.

Vào tháng 7 năm nay, TNI của bà Thảo đã mở cửa hàng đầu tiên trong chuỗi cửa hàng King Coffee của mình, kế hoạch của bà Thảo là sẽ mở rộng đến 100 cửa hàng vào cuối năm nay. Bà Thảo cũng có kế hoạch đưa King Coffee thâm nhập thị trường cà phê Mỹ và Trung Quốc bằng cách mở các quán cà phê.

Cà phê hòa tan mang thương hiệu King Coffee đã ra mắt tại Mỹ vào cuối năm 2016. Ở các thị trường khác như Trung Quốc, Hàn Quốc và Úc, King Coffee cũng đang phủ bóng.

Cuối năm 2017, Tập đoàn LaoJiao của Trung Quốc đã ký một biên bản ghi nhớ với Tập đoàn TNI để phân phối các sản phẩm mang thương hiệu King Coffee trong nước.

Tuy nhiên, vài tháng sau đó, Trung Nguyên Legend, một công ty con của Tập đoàn Trung Nguyên do ông Vũ điều khiển, đã ký thỏa thuận với Công ty Thương mại Qinzhou Thượng Hải để phân phối cà phê hòa tan G7 của họ trên khắp miền đông Trung Quốc.

Tăng cường cạnh tranh với bà Thảo và thương hiệu King Coffee chất lượng cao của TNI, ông Vũ đã ra mắt thương hiệu cà phê cao cấp của riêng mình, được gọi là Legend.

Cả ông Vũ và bà Thảo đều tập trung vào việc mở rộng kinh doanh tại Trung Quốc và đang là đối thủ trực tiếp trong thị trường 1,4 tỷ người... Bà Thảo sẽ cạnh tranh với chồng không chỉ ở Trung Quốc, mà còn ở thị trường nội địa.

Tình hình có thể trở nên phức tạp hơn và tiếp tục gây tranh cãi khi tòa sẽ đưa ra phán quyết cuối cùng về vụ ly hôn, sớm nhất là vào tháng tới.

Ông Vũ và bà Thảo, mỗi người đang nắm giữ lần lượt  20% và 10% cổ phần tại Tập đoàn Trung Nguyên. 70% còn lại được nắm giữ bởi Công ty Cổ phần Đầu tư Trung Nguyên, một công ty cổ phần kiểm soát tất cả tài sản trí tuệ của thương hiệu cà phê Trung Nguyên.

Tỷ lệ sở hữu tại Đầu tư Trung Nguyên giữa ông Vũ và bà Thảo lần lượt là  62%-31%. Ông Vũ hiện đang kiểm soát hầu hết cổ phần trong Tập đoàn nhưng điều này có thể thay đổi nếu con của hai vợ chồng tham gia vào cơ cấu cổ đông.

Ông Vũ muốn chia lợi tức từ Tập đoàn Trung Nguyên cho 4 người con, trong khi bà Thảo muốn ông chuyển nhượng cho mỗi người con 5% số cổ phần của mình.

Nếu ông Vũ đồng ý chuyển nhượng 20% cổ phần Trung Nguyên cho các con, thì ông ấy có thể tuyên bố bà Thảo là cổ đông lớn của công ty bằng cách kiểm soát cổ phần của con mình và sau đó có khả năng đá ông Vũ ra, các nhà phân tích nói.

Ông Vũ được mệnh danh là “vua cà phê” của Việt Nam và “một đại sứ không chính thức về sự tiến hóa kinh tế của Việt Nam” trong giai đoạn chuyển từ kinh tế bao cấp sang kinh tế thị trường, theo một bài báo của tạp chí Forbes viết năm 2012.

Câu chuyện của Trung Nguyên bắt đầu vào năm 1996 khi ông Vũ, lúc đó là một sinh viên y khoa đã cùng ba người bạn mở một nhà máy chế biến cà phê nhỏ ở tỉnh Dak Lak, trung tâm sản xuất cà phê nổi tiếng thế giới của Việt Nam.

Việt Nam là nước sản xuất cà phê lớn thứ hai thế giới sau Brazil và là nhà sản xuất hạt cà phê robusta lớn nhất thế giới.

Là một sinh viên có tiền mặt, Vũ đã đạp xe quanh khu vực để bán sản phẩm của mình đến từng nhà nhằm huy động vốn cho công việc kinh doanh.

Trung Nguyên ban đầu được hình thành như một công ty chế biến và xuất khẩu cà phê.

Năm 1998, Trung Nguyên đã mở quán cà phê đầu tiên để quảng bá thương hiệu của mình.

Trong vòng vài năm, Trung Nguyên đã chứng tỏ thành công tại thành phố Hồ Chí Minh, sau đó mở 422 quán cà phê trên khắp Việt Nam vào năm 2002. Đến năm 2013, Trung Nguyên là công ty cà phê lớn nhất Việt Nam.

Khi đó, vai trò của bà Thảo thường bị bỏ qua, mặc dù bà Thảo nói rằng bà ấy đã quản lý các hoạt động hàng ngày của công ty ngay từ những ngày đầu.

Bài viết của tạp chí Forbes năm 2012 đã mang lại cho ông Vũ sự công nhận quốc tế. Tiếp đó,  hình ảnh Đặng Lê Nguyên Vũ gắn liền với câu chuyện thành công của Trung Nguyên tại Việt Nam cũng đã được củng cố bởi sự xuất hiện trong chương trình Người Đương Thời năm 2016 với chủ đề “Sự giàu có cá nhân, niềm tự hào quốc gia”.

Khi đó, ông Vũ được xem là “một doanh nhân dân tộc của thời kỳ hậu cải cách”.

Bà Thảo hiện nay cũng là một nữ doanh nhân nổi tiếng ngay sau thành công gần đây của tập đoàn TNI. Bà Thảo cũng được Forbes ghi nhận như một câu chuyện thành công vào tháng 10/2017.

Vị trí thống trị thị trường nội địa của Trung Nguyên đã bị lung lay trong những năm gần đây, chủ yếu là do sự xuất hiện của các thương hiệu quốc tế như Nescafe và cạnh tranh chủ yếu trong mảng cà phê hòa tan.

Xung quanh những ồn ào trong vụ ly hôn thập kỷ này, dư luận tại Việt Nam cũng đặt câu hỏi về sự thành công của Trung Nguyên và việc hãng này có thể giữ vững vị thế của mình khi đối mặt với cạnh tranh nước ngoài hay không?