Ba loài hoa Việt Nam đi tên lửa vào vũ trụ

Ba loại hạt giống hoa của Việt Nam đã được gửi vào vũ trụ bằng tên lửa Nhật Bản, dự kiến tháng 4 tới sẽ được đưa trở về trái đất để nghiên cứu về đột biến gen cũng như những thay đổi so với trạng thái sinh lý bình thường.

Tiến sĩ Dương Tấn Nhựt, viện phó viện Sinh học Tây Nguyên, người được “đặc cách” giao nhiệm vụ chọn hạt giống đã có cuộc trao đổi về chương trình này.

Xin ông cho biết những hạt giống được chọn là giống hoa nào? Và tại sao chúng ta chọn giống hoa đó?

Ban đầu, chúng tôi chọn gửi đi bốn loại, tuy nhiên có một loại được cho là đã có bản quyền nên còn lại ba. Cụ thể, hoa móng tay có tên khoa học là Impatiens balsamia L, Balsaminaceae; hoa mõm sói hay còn gọi là Antirrhinum majus L, Scrophulariaceae; và hoa xác pháo đỏ còn có tên Salvia splendens Ker.-Gawl, Laminaceae.

Đây là những giống hoa hoàn toàn của Việt Nam, chúng được chọn bởi khả năng ra hoa sớm hơn các loại khác. Nên khi đưa vào vũ trụ và đưa trở về Việt Nam trong một thời gian ngắn có thể biết ngay được những thay đổi, đột biến của chúng.

Tiến sĩ có thể cho biết cụ thể hơn về mục đích của chương trình? Nguồn kinh phí cho chương trình là từ đâu?

Đây là chương trình Hạt giống tương lai châu Á KIBO 2010 – 2011, hợp tác giữa viện Khoa học và công nghệ Việt Nam (VAST) với cơ quan Hàng không vũ trụ Nhật Bản (JAXA) và viện Sinh học Tây Nguyên.

Các nước tham gia gồm có: ANGKASA – cơ quan Hàng không vũ trụ Malaysia, JAXA – cơ quan Hàng không vũ trụ Nhật Bản, LAPAN – viện Hàng không vũ trụ quốc gia Indonesia, NSTDA – cơ quan phát triển Khoa học và công nghệ quốc gia Thái Lan, STI – viện Công nghệ vũ trụ – viện Khoa học và công nghệ Việt Nam.

Chúng tôi chọn và gửi mẫu sang Nhật, hạt giống được đóng gói và ghi tên Việt Nam với ký hiệu đầy đủ. Sau đó được đưa lên KIBO (một module thuộc trạm không gian quốc tế) bằng tên lửa HII-B (Nhật Bản). Nhật là một trong những nước đã có nhiều nghiên cứu thành công về khả năng biến dị của động thực vật trong điều kiện vũ trụ nên họ cũng muốn kêu gọi các nước trong khu vực châu Á cùng tham gia, giúp đỡ và học tập. Kinh phí do Nhật tài trợ.

Việc ươm hạt giống nảy mầm ngoài vũ trụ có khác gì trong điều kiện bình thường trên mặt đất?

Theo tôi biết thì mình chưa có nghiên cứu nào về vấn đề này. Tôi cũng được tham gia một số khoá học liên quan đến hoạt động sinh trưởng ngoài vũ trụ, tôi cho rằng chắc chắn sẽ có những khác biệt so với điều kiện bình thường. Trong môi trường không trọng lực, điều kiện vật lý không gian khác so với mặt đất (nhiệt độ, tia bức xạ…) sẽ gây ra những rối loạn trong tế bào sinh vật, từ đó tạo ra sự khác biệt và thay đổi đối với hạt giống. Còn cụ thể như thế nào, thì phải đợi đến khi hạt giống trở về.

Ngoài ý nghĩa về nghiên cứu khoa học, theo ông chương trình còn có thêm ý nghĩa nào khác?

Dự kiến, hạt giống sẽ được đưa về trái đất giữa tháng 4, nghiên cứu và sau đó báo cáo các kết quả đạt được. Các hạt giống khi được đưa trở về có thể quảng bá cho học sinh, sinh viên xem và học hỏi, giúp họ mở mang thêm kiến thức, có những cái nhìn mới về không gian vũ trụ, gieo thêm những “hạt giống giáo dục” cho các em.

Cảm ơn tiến sĩ!