Bàng hoàng khi sách giáo khoa... đầy lỗi!

Vì các bộ sách do Nhà nước in đầy những sai sót: viết không đúng vần, sai về ngữ pháp và cách chấm câu, thậm chí đặt một thành phố vào không đúng tiểu bang của nó.

Trang báo điện tử Animal Politico thực hiện một cuộc xem xét độc lập và phát hiện các chữ bị viết sai trong sách giáo khoa (dạy tiếng Tây Ban Nha), nhiều chữ viết chữ “c” thay vì “s”, quá nhiều dấu phẩy… cùng các lỗi cho thấy người soạn sách không có trình độ giáo dục cao. Sách dạy môn địa lý thì viết thành phố nghỉ dưỡng Tulum (bên bờ biển Caribbean) ở bang Yutacan thay vì bang Quintana Roo.
Sách “lỡ” in, ai chịu trách nhiệm?

Những sai sót này quả là cú choáng cho chính phủ Mexico vốn đang muốn cải tổ hệ thống giáo dục vốn bị phê phán nặng nề lâu nay. Các quan chức hứa sẽ cung cấp cho giáo viên danh mục các lỗi để họ có thể tự tay sửa ít nhất 117 lỗi. Bộ Giáo dục thừa nhận họ chỉ phát hiện các lỗi này khi 235 triệu đầu sách giáo khoa cấp tiểu học đã in xong. Bộ trưởng Giáo dục Emilio Chuayffet vẫn ra lệnh cho in các đầu sách giáo khoa mới đầy lỗi này.

Ông nói các lỗi là “không thể tha thứ” nhưng quy trách nhiệm cho chính phủ tiền nhiệm. Ông kể lể rằng ông phải đối mặt với sự lựa chọn nên ngưng in sách sai để sửa, hay cần bảo đảm 26 triệu học sinh có sách học từng môn ngay từ đầu năm học mới. Ông hứa sẽ tìm ra người phải chịu trách nhiệm, rồi giao nhiệm vụ cho Viện Ngôn ngữ quốc gia nhiệm vụ không tái diễn sai sót trong các lần in sách sau này. Ông nói: “Làm sao chúng ta có thể bồi dưỡng tri thức bằng những lỗi ngữ pháp?”.

Nhưng Bộ Giáo dục Mexico không cung cấp danh mục các lỗi cho dân và kể cả thành viên Viện Ngôn ngữ quốc gia biết. Công đoàn giáo viên nói họ chưa nhìn thấy danh mục ấy và giáo viên phải bỏ lớp trong ngày đầu dạy học nói họ chưa nhận được danh mục này. Phụ huynh không chấp nhận lời giải thích của ông bộ trưởng.

Họ nói làm thế là không công bằng với trẻ em: “Trẻ con dễ có ấn tượng. Ngay khi chúng đọc thấy lỗi, lỗi ấy sẽ ở lại trong trí nhớ của chúng”. Bà Monica Lecuona đi đón con gái học lớp 6, nói: “Giáo viên dở, tình trạng giáo dục dở rồi bây giờ là sách tệ. Chúng tôi sẽ đi về đâu?”.

Từ những năm 1950, Ủy ban soạn thảo sách giáo khoa quốc gia Mexico đã in hàng triệu đầu sách vốn là sách bắt buộc phải có ở các trường công lập và tư nhân ở Mexico. Chủ tịch ủy ban Joaquin Diez-Canedo giải thích: “Những nhà biên tập tự do chỉ được trả thù lao chưa tới 250USD/tháng và họ đã “để sổng” các lỗi trên bản sách mới in năm nay: “Thôi thì đủ kiểu bị chia trí ở họ, điện thoại reo, phải đi vệ sinh, mất tập trung và thế là xảy ra sai sót”.

“Kiểm định” tay nghề nhà giáo

Vụ tai tiếng này bùng nổ từ mùa hè, lên đỉnh điểm khi các giáo viên và ngành giáo dục biểu tình khắp Mexico để phản đối nỗ lực cải cách giáo dục của chính phủ vốn đã được Quốc hội Mexico thông qua hồi tháng 2.

Tân Tổng thống Enrique Pena Nieto ký thông qua Luật giáo dục sửa đổi, gồm điểm chính là sẽ thường xuyên “kiểm định” tay nghề của giáo viên bằng các bài kiểm tra trình độ giảng dạy, và hạn chế quyền tuyển dụng - sa thải giáo viên của các nghiệp đoàn giáo viên vốn bị tố cáo tham nhũng trong quá trình tuyển dụng, có kiểu đưa “con ông cháu cha” làm giáo viên và vào hệ thống nhân sự trong ngành giáo dục.

Luật cũng sẽ xử lý vấn nạn giáo viên không còn làm việc hoặc đã chết nhưng vẫn được hưởng lương. Ở một số trường có nạn “mua bán” chức giáo viên (nhất là ở vùng nông thôn) và công đoàn “rút” tiền từ lương của “giáo viên ma”.

Luật nhằm giảm thiểu tầm kiểm soát quá mạnh của Công đoàn giáo viên Mexico (SNTE) trên hệ thống giáo dục, đến độ các chính phủ Mexico không biết có bao nhiêu trường và có bao nhiêu giáo viên do SNTE tuyển tụng nhân sự.

Ngoài ra, nghề giáo được “truyền” cho từng thành viên trong gia đình và SNTE cũng nắm phần điều hành các trường. SNTE có 1,5 triệu công đoàn viên và là công đoàn lớn nhất Mỹ La-tinh, rất có ảnh hưởng với các chính phủ Mexico.

Luật khiến các nhà giáo nổi giận, chặn các con đường chính ở thủ đô Mexico City và gây ra kẹt xe trong giờ cao điểm từ hai tuần qua, và họ chưa có ý định kết thúc cuộc biểu tình, giữ vững lời dọa tiếp tục cuộc phản đối nên đã có những lời kêu gọi chính quyền phải dùng sức mạnh để giải tán. Khi bị kẹt xe, cánh tài xế taxi bị khách hủy chuyến đi mà không trả tiền, họ mong đợi thị trưởng sẽ “đá” các giáo viên về nhà.

Họ nói: “Các ông chính khách có quan tâm gì đâu. Họ đi làm bằng trực thăng, chỉ có chúng tôi mới chịu cực”. Nhưng SNTE hứa sẽ còn nhiều cuộc biểu tình khác, nếu các nghị sĩ thông qua các luật buộc đuổi việc các giáo viên không vượt qua được cuộc“kiểm định” trình độ giảng dạy.

Các nhà giáo chỉ ra nhiều vấn nạn mà không thể nào kiểm soát: lớp học quá đông học sinh (40 em), cơ sở hạ tầng giáo dục xuống cấp nhưng thiếu kinh phí bảo trì-nâng cấp. Họ không chấp nhận chuyện bị “kiểm tra chất lượng tay nghề” và yêu cầu chính phủ chi nhiều tiền hơn nữa cho các trường không đạt chất lượng giảng dạy. Nay thì đến lượt sách giáo khoa đầy lỗi.