“Bão” vỡ nợ cà phê lan rộng

Hàng ngàn người tay trắng

Những ngày này, hàng chục hộ nông dân ở thị xã Buôn Hồ và các huyện Krông Búk, Krông Năng rất hốt hoảng khi bà chủ đại lý cà phê Hà Thị Vui - trú tại 647 Hùng Vương, phường Thiện An, thị xã Buôn Hồ - tuyên bố vỡ nợ.

Các nạn nhân trình bày việc bị chủ đại lý Nga Sơn (xã Cư Đliê Mnông, huyện Cư Mgar ) chiếm đoạt hàng trăm tấn cà phê.

Bà Đỗ Thị Kim Phương (tổ dân phố 2, phường An Lạc) nói như người mất hồn: "Vợ chồng tôi thu hoạch cà phê xong không dám bán một hạt, chở toàn bộ đến ký gửi cho bà Vui để chờ giá cao hơn, tổng cộng 8 tấn cà phê nhân. Vừa rồi, tôi đến chốt giá bán, bà Vui bảo do làm ăn bị thua lỗ, không còn khả năng trả nợ. Không còn số cà phê này, tôi không biết bấu víu vào đâu trước các khoản nợ phân bón, xăng dầu, lãi ngân hàng đã đến kỳ thanh toán".

Bà Lâm Thị Hoa (ở số 150 Trần Hưng Đạo, phường Thiện An) thì đứng trước nguy cơ mất nhà ở: "Tôi đã phải thế chấp căn nhà đang ở cho ngân hàng để có tiền trang trải nợ nần, để dành 3 tấn cà phê nhân gửi cho bà Vui. Bây giờ tôi sắp bị ngân hàng phát mãi nhà ở, bà ấy cũng nhẫn tâm mặc kệ".

Theo thống kê của cơ quan chức năng, vợ chồng ông Nguyễn Đại Thắng, bà Hà Thị Vui đang nợ 91 tấn cà phê nhân và 8 tỷ đồng tiền mặt của 17 người dân, không có khả năng thanh toán. Trong số các nạn nhân của vụ vỡ nợ này, thiệt hại nặng nhất là bà Nguyễn Thị Cường ở thôn 12, xã Pơng Drang, huyện Krông Búk - với 50 tấn cà phê nhân, trị giá khoảng 2 tỷ đồng.

Cũng tại thị xã Buôn Hồ, qua công tác nắm tình hình, cơ quan chức năng đã xác định hàng loạt doanh nghiệp, đại lý khác vỡ nợ như Công ty TNHH Chung Đào, Công ty cà phê Tân Trường Nguyên, các đại lý Phương Thành, Lan Lương, Nguyễn Thị Lan, Phạm Thị Loan... với số nợ hàng trăm tỷ đồng và số nạn nhân lên đến hơn 600 người.

Còn tại huyện Krông Năng, 96 hộ dân ở các xã Ea Hồ, Ea Tóh, Phú Lộc và thị trấn Krông Năng cũng đang rầu rĩ sau khi thắng kiện chủ đại lý cà phê Hiệp Gái ở xã Phú Lộc. Đại lý cà phê này do vợ chồng Trương Minh Hiệp - Trần Thị Gái làm chủ, đã nhận ký gửi gần 200 tấn cà phê rồi tuyên bố... vỡ nợ.

Ông Nguyễn Thanh Minh (xã Ea Toh) cho biết: "Tôi ký gửi cho đại lý Hiệp Gái 2,5 tấn cà phê nhân trị giá 100 triệu đồng, giờ chỉ được Cơ quan Thi hành án dân sự huyện lấy giúp được... 30.000 đồng. Biết thế này tôi khỏi kiện cho đỡ mất thời gian và công sức đi lại".

Ông Nguyễn Bá Tình - Phó trưởng Cơ quan Thi hành án dân sự huyện Krông Năng cũng chỉ biết cười buồn: "Tổng số cà phê ký gửi của 96 hộ dân quy ra tiền là 7,561 tỷ đồng, nhưng tài sản còn lại của ông Hiệp và bà Gái chỉ bằng 0,03% số nợ, vì vậy mỗi người dân cũng chỉ được chia 0,03% trên tổng số nợ của mình".

Khó xử lý

Điều đáng nói là sau khi bị nhiều hộ dân tố cáo, bà Hà Thị Vui cũng gửi đơn "cầu cứu", nhờ cơ quan chức năng... giúp đỡ. Bà Vui trình bày: "Trong thời gian qua do công việc kinh doanh gặp nhiều khó khăn, thua lỗ nên tôi có vay nợ (tức vay tiền và nhận ký gửi cà phê - PV) của một số cá nhân. Hiện toàn bộ bìa đỏ nhà cửa, đất đai của tôi đang bị bà Vũ Thị Thúy Hồng (ở phường Tự An, TP.Buôn Ma Thuột - PV) nắm giữ nên tôi không thể chia số tài sản đó cho những người khác mà tôi đã mượn".

Ngày 28.9.2011, Công an phường Thiện An có báo cáo nhận định "không có dấu hiệu tội phạm, là vụ việc khiếu kiện tài sản về dân sự" nên đã hướng dẫn các nạn nhân khởi kiện ra tòa án.

Trao đổi với NTNN, thẩm phán Nguyễn Văn Nhàng - Chánh án TAND thị xã Buôn Hồ - cho biết: "Sau khi nghiên cứu hồ sơ, TAND thị xã nhận định vụ việc này có dấu hiệu tội phạm chứ không phải dân sự. Cụ thể là trước khi vay mượn hoặc nhận ký gửi cà phê của người dân, bà Vui đã bị thua lỗ rồi, nghĩa là biết rõ không có khả năng thanh toán mà vẫn nhận ký gửi. Chúng tôi sẽ trao đổi với Viện KSND và Cơ quan Cảnh sát điều tra cùng cấp theo hướng đề nghị khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Hà Thị Vui".

Còn thẩm phán Trần Ngọc Anh - Chánh án TAND huyện Krông Năng phân tích: "Nếu khởi kiện các doanh nghiệp, chủ đại lý vỡ nợ theo thủ tục dân sự, người dân có thắng kiện cũng không giải quyết được vấn đề gì. Bởi trước khi tuyên bố vỡ nợ, họ đã chủ động tẩu tán hết tài sản rồi, không còn gì để thi hành án. Tôi thấy cần phải xử lý hình sự một vài vụ để làm gương, răn đe những đối tượng lợi dụng vỡ nợ để chiếm đoạt tài sản của dân".

Đồng Nguyên