Bật mí động thái của tình báo Ukraine thổi bùng căng thẳng với CIA

Một báo cáo gần đây của báo Mỹ Washington Post (WP) đã đề cập đến việc Cơ quan An ninh Ukraine (SBU) bị cáo buộc dàn dựng vụ đánh bom ở Moscow vô tình giết chết Daria Dugina, con gái của Alexander Dugin - người theo đường lối cứng rắn ủng hộ chiến dịch quân sự tại Ukraine của Điện Kremlin. Đây chỉ là một trong số nhiều hoạt động ám sát phức tạp được tình báo Ukraine tiến hành mà theo Washington Post là đang làm căng thẳng quan hệ với Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA).

Sau khi phỏng vấn ẩn danh hơn 20 sĩ quan tình báo trước đây và hiện tại từ Ukraine, Mỹ và các quốc gia phương Tây, WP đưa ra kết luận rằng, kể từ năm 2014, CIA đã cải tổ và huấn luyện SBU cũng như Tổng cục Tình báo thuộc Bộ Quốc phòng Ukraine (HUR) để tiến hành các nhiệm vụ phức tạp.

Nằm trong kế hoạch cải tổ trên, CIA đã đầu tư hàng chục triệu USD để nâng cấp các cơ quan tình báo lỗi thời của Ukraine bao gồm việc giới thiệu các hệ thống giám sát mới, đào tạo lại các đặc vụ Ukraine và tài trợ cho việc xây dựng trụ sở mới khi cơ sở cũ bị cho là đã bị xâm phạm về vấn đề an ninh. CIA cũng duy trì sự hiện diện đáng kể ở Kiev.

Để ngăn chặn sự xâm nhập của Nga vào lực lượng tình báo Ukraine, CIA đã thành lập một ban giám đốc mới thứ 5 trong SBU - và sau đó là ban giám đốc thứ 6 để hợp tác với cơ quan tình báo Anh MI6.

SBU sau đó bắt đầu tiến hành các hoạt động loại bỏ các thủ lĩnh ly khai thân Nga. SBU được cho là cơ quan chịu trách nhiệm về cái chết của Yevgeny Zhilin - thủ lĩnh một nhóm chiến binh thân Nga ở miền Đông Ukraine ở Moscow năm 2016 và Mikhail Tolstykh (Givi) - vị thủ lĩnh huyền thoại chỉ huy lữ đoàn Somali của Cộng hòa nhân dân Donetsk (DPR) tự xưng.

Trong khi đó, việc cải cách HUR của CIA tương đối dễ dàng do quy mô tương đối nhỏ và lực lượng lao động trẻ hơn, chưa có kinh nghiệm phục vụ Liên Xô; 

CIA đã cung cấp hệ thống theo dõi và phần mềm hack cho HUR để sử dụng ở miền đông Ukraine, cùng với việc tạo ra một mạng lưới nguồn tin mật trong các cơ quan đặc biệt của Nga.

Tuy nhiên theo báo cáo, các quan chức tình báo Mỹ công khai nhấn mạnh vai trò chính của CIA là thu thập thông tin tình báo và phủ nhận liên quan đến các vụ ám sát.

“Việc Ukraine yêu thích các hoạt động gây chết người (nhắm vào Nga) đã làm phức tạp thêm sự hợp tác của nước này với CIA, làm dấy lên lo ngại về sự đồng lõa của CIA và tạo ra sự khó chịu trong một số quan chức ở Kiev và Washington”, WP bình luận.

Cả hai bên (Kiev và Washington) đều khẳng định rằng CIA không trực tiếp tham gia vào các hoạt động ám sát bí mật của Ukraine, thiết bị cũng như nguồn tài chính của Mỹ tài trợ cho Ukraine cũng được tách biệt.

Dẫn lời một quan chức an ninh cấp cao của Ukraine, WP cho biết: “Chúng ta có quá nhiều kẻ thù quan trọng hơn cần phải vô hiệu hóa. Ám sát con gái của một người ủng hộ chiến tranh là rất không đáng”.

Một cựu quan chức cấp cao của CIA đã so sánh cơ quan tình báo Ukraine với những ngày đầu thành lập Mossad (Cơ quan tình báo của Israel) vào những năm 1970.

WP dẫn lời một cựu quan chức cấp cao của CIA cho biết: “Chúng ta đang chứng kiến sự ra đời của một loạt cơ quan tình báo giống như Mossad vào những năm 1970. Sự thành thạo của Ukraine trong các hoạt động (ám sát) như vậy mang lại rủi ro cho Nga nhưng nó cũng mang đến những rủi ro lớn hơn”.

Người phát ngôn của HUR, Andriy Yusov  trong một bình luận độc quyền cho Kyiv Post đã xác nhận rằng tình báo Ukraine có quan hệ với nhiều cơ quan tình báo nước ngoài, nhưng một số chi tiết cụ thể về hợp tác không thể được tiết lộ vì những lý do an ninh rõ ràng.

“Trong giai đoạn tích cực của cuộc chiến, việc thảo luận những vấn đề như vậy có nghĩa là gây nguy hiểm cho cả thực tế hợp tác và việc tiến hành một số hoạt động tác chiến”.