Bí ẩn khi Nga đột ngột đảo ngược kịch bản tập trận hạt nhân

Quân đội Nga nạp một tên lửa Iskander, một phần của cuộc tập trận nhằm huấn luyện quân đội sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật tại một địa điểm không được tiết lộ ở Nga. Ảnh do Cơ quan báo chí Bộ Quốc phòng Nga công bố ngày 21/5/2024.

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ra lệnh tập trận vào tháng 5 để đáp trả những gì Điện Kremlin mô tả là những tuyên bố khiêu khích và đe dọa từ phương Tây.

Bộ Quốc phòng Nga hôm 21/5 cho biết giai đoạn đầu tiên của cuộc tập trận đã bắt đầu bao gồm "thử nghiệm thực tế việc chuẩn bị và sử dụng vũ khí hạt nhân phi chiến lược" tại Quân khu phía Nam nước này.

Giai đoạn hai của cuộc tập trận bắt đầu vào ngày 11/6 có sự tham gia của Belarus. Mục đích cuộc tập trận là duy trì khả năng sẵn sàng của các đơn vị sử dụng vũ khí hạt nhân phi chiến lược của Nga và Belarus để đảm bảo chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ.

Trong một tuyên bố được chia sẻ trên Telegram 12/4, Bộ Quốc phòng Nga cho biết Quân khu Leningrad mới thành lập của nước này, đóng quân gần Phần Lan và các nước vùng Baltic, cũng đã tham gia cuộc diễn tập hạt nhân. Quận này được công bố vào tháng 2 để đáp lại việc Phần Lan gia nhập liên minh NATO.

Được biết, Quân khu Leningrad thực hành các nhiệm vụ huấn luyện chiến đấu để có được đạn huấn luyện đặc biệt cho hệ thống tên lửa chiến thuật tác chiến Iskander-M, trang bị cho các phương tiện phóng chúng và bí mật tiến đến khu vực vị trí được chỉ định.

Thông báo của Bộ Quốc phòng Nga cũng cho biết hải quân Nga sẽ tham gia và các thành viên phi hành đoàn sẽ trang bị "tên lửa hành trình trên biển với đầu đạn huấn luyện đặc biệt" và đi vào các khu vực tuần tra được chỉ định.

Sau khi Putin ký các sắc lệnh quân sự mới vào tháng 2, chính thức tái lập các Quân khu Moscow và Leningrad, Viện Nghiên cứu Chiến tranh ( ISW ) đánh giá rằng động thái này cho thấy ông đang chuẩn bị cho một cuộc chiến quy mô lớn tiềm tàng với NATO trong tương lai.

ISW đánh giá vào thời điểm đó rằng việc tái lập Quân khu Moscow và Quân khu Leningrad "hỗ trợ các mục tiêu song song là củng cố quyền kiểm soát các hoạt động của Nga ở Ukraine trong ngắn và trung hạn và chuẩn bị cho một cuộc chiến tranh thông thường chống lại NATO trong thời gian dài".

Quân khu Leningrad là thành phần chủ chốt của lực lượng vũ trang Nga, có nhiệm vụ giám sát một phần chiến lược quốc phòng của quốc gia ở khu vực phía Tây nước Nga. Sự tham gia của quận này vào các cuộc tập trận hạt nhân của Nga diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Nga và phương Tây về cuộc chiến Ukraine.

Nga đã cảnh báo rằng các hành động của phương Tây có thể buộc nước này phải sửa đổi học thuyết hạt nhân, trong đó đặt ra các điều kiện để nước này có thể sử dụng loại vũ khí đó.

Vào ngày 7/6, ông Putin phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Quốc tế St. Petersburg rằng học thuyết hạt nhân của nước ông là "một công cụ sống" có thể thay đổi.

Nga đang "theo dõi cẩn thận những gì đang xảy ra trên thế giới xung quanh chúng ta và không loại trừ việc thực hiện một số thay đổi đối với học thuyết này", ông Putin nói.

Tất cả các cường quốc hạt nhân lớn - Nga, Mỹ, Trung Quốc, Pháp và Anh đều tổ chức các cuộc tập trận hạt nhân, nhưng rất hiếm khi công khai liên kết chúng với một cuộc khủng hoảng lớn hiện nay như Nga đã làm ở Ukraine.

Bằng động thái này, Nga đang cố gắng gửi tín hiệu tới Mỹ và các đồng minh lớn nhất ở châu Âu rằng việc cho phép Ukraine tấn công Nga bằng vũ khí phương Tây ngày càng lớn hơn và tiên tiến hơn là một sự leo thang có thể dẫn đến hậu quả.

Mỹ nói họ không thấy có sự thay đổi nào trong quan điểm chiến lược của Nga, mặc dù các quan chức tình báo cấp cao của Mỹ nói rằng họ phải xem xét nghiêm túc những nhận xét của Moscow về vũ khí hạt nhân.

Theo Liên đoàn các nhà khoa học Mỹ, Nga và Mỹ cho đến nay là những cường quốc hạt nhân lớn nhất thế giới, nắm giữ khoảng 88% vũ khí hạt nhân của thế giới.

Theo Bản tin của các nhà khoa học nguyên tử, Mỹ có khoảng 100 vũ khí hạt nhân phi chiến lược B61 được triển khai ở 5 quốc gia châu Âu: Ý, Đức, Thổ Nhĩ Kỳ, Bỉ và Hà Lan. Mỹ có thêm 100 loại vũ khí như vậy trong biên giới của mình.

Nga có khoảng 1.558 đầu đạn hạt nhân phi chiến lược, mặc dù các chuyên gia kiểm soát vũ khí cho rằng rất khó để nói chính xác có bao nhiêu đầu đạn vì lý do bí mật.