Bộ NNPTNT trình Chính phủ dự thảo Nghị định mới: Đột phá về chính sách hỗ trợ phòng, chống dịch bệnh động vật

Sự cần thiết phải ban hành nghị định mới

Trao đổi với Dân Việt, ông Nguyễn Văn Long - Cục trưởng Cục Thú y, đơn vị được Bộ Nông nghiệp và PTNT giao trực tiếp soạn thảo Dự thảo Nghị định quy định chính sách hỗ trợ phòng, chống dịch bệnh động vật cho biết, thời gian qua, đã có gần 50 đoàn đại biểu Quốc hội chất vấn, đề nghị Bộ Nông nghiệp và PTNT đề xuất Chính phủ sớm có quy định mới về chính sách hỗ trợ phòng, chống dịch bệnh động vật sát với thực tiễn và khả thi hơn bởi hiện nay mức hỗ trợ phòng chống dịch bệnh gia súc, gia cầm theo Quyết định số 719/QĐ-TTg ngày 5/6/2008 của Thủ tướng Chính phủ đang thấp hơn nhiều so với ngày công lao động phổ thông, nên khó huy động nguồn nhân lực tham gia triển khai nhiệm vụ phòng chống dịch, đặc biệt là những người không được hưởng lương từ ngân sách nhà nước (hỗ trợ phòng, chống dịch bệnh cúm gia cầm, lở mồm long móng và tai xanh với mức 100.000 đồng/người/ngày làm việc; 200.000 đồng/người/ngày nghỉ). 

Bên cạnh đó, mức hỗ trợ này lại không áp dụng đối với dịch bệnh động vật khác, bệnh mới xuất hiện tại nước ta như dịch tả lợn châu Phi, viêm da nổi cục, dại, nhiệt thán...; chưa có quy định về chính sách hỗ trợ cho người trực tiếp tham gia thực hiện các hoạt động phòng, chống dịch bệnh động vật.

"Đây là một trong những nguyên nhân khiến tại cơ sở hiện nay, số lượng người trực tiếp tham gia thực hiện công tác phòng, chống dịch bệnh động vật rất ít, trong khi khối lượng công việc lại rất lớn, rất vất vả, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng do nhiều mầm bệnh lây sang người; chính quyền địa phương gặp rất nhiều khó khăn trong việc huy động lực lượng tham gia phòng, chống dịch bệnh động vật" - ông Long nói.

Trong khi đó, việc thực hiện Nghị định số 02/2017/NĐ-CP ngày 9/1/2017 về cơ chế, chính sách hỗ trợ sản xuất nông nghiệp để khôi phục sản xuất vùng bị thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh còn có những khó khăn, tồn tại, bất cập, như: Đối tượng hỗ trợ chưa bao gồm các cơ sở chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản của các cơ quan, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, các đơn vị sự nghiệp công lập, doanh nghiệp nhỏ và vừa theo quy định của Luật Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa. 

Điều kiện hỗ trợ rất khó khả thi do phải có kê khai ban đầu, nhưng thực tế phần lớn người chăn nuôi không kê khai ban đầu và điều quan trọng nhất là mức hỗ trợ chưa phù hợp khi mức hỗ trợ đối với gia súc, gia cầm bị thiệt hại đang được quy định theo khung giá tiền đối với từng loại, vì vậy nếu hỗ trợ ở mức thấp nhất của khung sẽ thấp hơn nhiều so với mức giá đầu vào sản xuất hiện nay (con giống, thức ăn, thuốc thú y...) hoặc so với giá thực tế dẫn đến trường hợp người dân bán chạy gia súc, gia cầm khi dịch bệnh xảy ra.

Trong thực tế các địa phương áp mức hỗ trợ khác nhau cho cùng một loài vật nuôi, vì vậy người dân giáp ranh đã vận chuyển động vật bị bệnh sang tỉnh có mức hỗ trợ cao hơn, làm lây lan dịch bệnh, ô nhiễm môi trường. Đó là chưa kể trình tự, thủ tục hỗ trợ phức tạp, không phù hợp thực tế, nên sau khi dịch bệnh động vật kết thúc nhiều tháng, nhiều năm vẫn không nhận được hỗ trợ, gây bức xúc cho người dân và dẫn tới việc không hợp tác trong phòng, chống dịch bệnh, không khai báo, giết mổ bán chạy, vứt xác động vật mắc bệnh làm ô nhiễm môi trường và lây lan dịch bệnh.

Do vậy, theo ông Nguyễn Văn Long, việc xây dựng Dự thảo Nghị định quy định chính sách hỗ trợ phòng, chống dịch bệnh động vật sẽ góp phần hoàn thiện hệ thống chính sách pháp luật về phòng, chống dịch bệnh động vật; tạo hành lang pháp lý thông suốt, thống nhất, đồng bộ và phù hợp với hệ thống pháp luật hiện hành, đáp ứng yêu cầu của công tác phòng, chống dịch bệnh động vật, giảm thiểu tổn thất về kinh tế, bảo đảm an toàn dịch bệnh, an toàn thực phẩm, sức khỏe, tính mạng người dân và an toàn môi trường. 

Quy định mới cũng giúp tháo gỡ những khó khăn, tồn tại, bất cập trong hỗ trợ phòng, chống dịch bệnh động vật, hỗ trợ để khôi phục sản xuất vùng bị thiệt hại do dịch bệnh; quy định rõ, công khai, minh bạch trình tự, thủ tục, mức, đối tượng hỗ trợ, thuận lợi cho người dân khi triển khai thực hiện và tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong công tác phòng, chống dịch bệnh, ngăn ngừa dịch bệnh lây lan.

"So với các chính sách trước về hỗ trợ phòng chống dịch bệnh, gia súc gia cầm, dự thảo nghị định mới hỗ trợ cả các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp có động vật, sản phẩm động vật buộc phải tiêu hủy, bị thiệt hại do dịch bệnh động vật; hỗ trợ người tham gia phòng, chống dịch bệnh động vật, bởi khi dịch bệnh xảy ra, nguy cơ không trừ bất kỳ trang trại nào, kể cả của doanh nghiệp và lực lượng vũ trang. Trách nhiệm phòng, chống dịch bệnh là giống nhau, do đó quyền lợi hưởng hỗ trợ cũng cần được như nhau bảo đảm công bằng trong áp dụng pháp luật" - ông Long nhấn mạnh.

Những điểm mới của dự thảo nghị định

Sau hơn một năm xây dựng dự thảo Nghị định (ngày 11/10/2023, Bộ Nông nghiệp và PTNT (giao Cục Thú y) ban hành Kế hoạch xây dựng Nghị định), trải qua nhiều lần lấy ý kiến các tổ chức, cá nhân, đơn vị có liên quan, ngày 5/1/2025, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã có tờ trình lên Chính phủ về việc ban hành Nghị định. Dự thảo Nghị định gồm 4 Chương và 16 Điều.

Theo Bộ Nông nghiệp và PTNT, đến nay, việc xây dựng, tổ chức lấy ý kiến, tiếp thu giải trình đối với dự thảo Nghị định đã được thực hiện theo đúng quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà và ý kiến của các Bộ, ngành liên quan.

Về đối tượng áp dụng (các đối tượng được hỗ trợ), dự thảo Nghị định kế thừa quy định tại Nghị định 02/2017/NĐ-CP về đối tượng hỗ trợ cơ sở sản xuất là các hộ chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản bị thiệt hại do dịch bệnh và bổ sung nhóm đối tượng là các cơ sở sản xuất thuộc lực lượng vũ trang, doanh nghiệp nhỏ và vừa và đơn vị sự nghiệp công .

Đáng chú ý, các mức hỗ trợ thiệt hại được đưa ra tại dự thảo Nghị định dựa trên khảo sát về chi phí chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản thực tế hiện nay, có tính đến mức trượt giá, khả năng chi trả của ngân sách nhà nước và trên nguyên tắc "nhà nước chỉ hỗ trợ một phần, không đền bù thiệt hại". Vì vậy, so với Nghị định 02, mức hỗ trợ tăng từ 1,5-2 lần.

Bên cạnh đó, việc hỗ trợ đối với cơ sở sản xuất, doanh nghiệp nuôi trồng thủy sản đã được tính theo diện tích, số lượng con giống hoặc khối lượng giống hoặc khối lượng thuỷ sản nuôi, không tính đến mức độ thiệt hại theo các mức 30% - 70% như Nghị định 02 nhằm khắc phục những khó khăn, vướng mắc trong quá trình xem xét hỗ trợ trong thời gian qua khi thực hiện Nghị định 02. Đồng thời, việc tính theo diện tích, số lượng con giống hoặc khối lượng giống hoặc khối lượng thuỷ sản nuôi cũng phù hợp với điều kiện hỗ trợ "khi có động vật, sản phẩm động vật bị tiêu hủy do dịch bệnh" quy định tại Điểm c khoản 1 Điều 5 dự thảo Nghị định vì đối với thủy sản, khi đã tiêu hủy là sẽ thực hiện tiêu hủy đối với toàn bộ ao nuôi, diện tích nuôi.

Đối với người tham gia phòng, chống dịch bệnh, dự thảo Nghị định quy định mức hỗ trợ cho người tham gia phòng, chống dịch bệnh theo 02 đối tượng người không hưởng lương và người có hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Các mức hỗ trợ đối với người không hưởng lương được xây dựng phù hợp với mặt bằng tiền công lao động phổ thông hiện nay.

Đáng chú ý, dự thảo Nghị định chỉ có 2 thủ tục hành chính (TTHC), bao gồm: 01 TTHC thay thế thuộc phạm vi điều chỉnh của Nghị định số 63/2010/NĐ-CP: Hỗ trợ cơ sở sản xuất, doanh nghiệp bị thiệt hại do dịch bệnh động vật (Điều 9 dự thảo Nghị định); 1 TTHC mới (TTHC nội bộ): Hỗ trợ người tham gia phòng, chống dịch bệnh động vật không hưởng lương từ ngân sách nhà nước; đảm bảo sự đơn giản, công khai, minh bạch, dễ thực hiện; phân định rõ trách nhiệm của từng cấp trong việc giải quyết TTHC.