Bom chùm: Những tác động và tàn tích khủng khiếp để lại cho loài người như thế nào?

Quyết định của Tổng thống Mỹ Joe Biden trong việc cung cấp bom chùm cho Ukraine làm dấy lên làn sóng phản đối ở nhiều quốc gia - bao gồm Pháp, Đức, Anh cùng nhiều đồng minh NATO - những nước tham gia Công ước kiểm soát bom đạn chùm (CCM) được đưa ra năm 2008 tại Dublin, Scotland. Đến nay đã có 108 quốc gia ký kết công ước này.

Vì sao bom chùm lại có tác động khủng khiếp đến môi sinh và nhất là đối với loài người như vậy?

Theo số liệu thống kê bởi Trung tâm Hành động bom mìn quốc gia Việt Nam (VNMAC), số bom đạn quân đội Mỹ đã sử dụng trong chiến tranh Việt Nam khoảng 15 triệu 350 nghìn tấn (trong đó có 7 triệu 850 nghìn tấn thả từ máy bay và 7 triệu 5 trăm nghìn tấn sử dụng trên mặt đất), tỷ lệ bom đạn chưa nổ chiếm khoảng 5% số lượng bom đạn đã sử dụng.

Trong số hàng chục loại bom, mìn Mỹ sử dụng ở Việt Nam, có một loại cực mạnh được xem như là "vũ khí phi hạt nhân khủng khiếp nhất", mang tên CBU-55. CBU-55 khác với bom thông thường ở chỗ không tạo mảnh sát thương, cũng không tạo ra hố sâu, mà chỉ phá hủy hệ thống hô hấp và não bộ do phản ứng đốt cháy hoàn toàn oxy trong phạm vi sát thương, thường là trong bán kính tầm trăm mét. Trong vùng mục tiêu, khả năng sống sót sau khi một trái bom CBU – 55 nổ là hoàn toàn không có.

Không chỉ Việt Nam, Lào cũng là một trong những quốc gia bị ảnh hưởng nặng nề nhất do bom, mìn chưa nổ sau thời kỳ chiến tranh. Kể từ năm 1996 đến đầu năm 2023, tại Lào có khoảng hơn 1,8 triệu loại bom mình chưa nổ đã được rà phá trên diện tích 79.599ha. Trong số đó có khoảng hơn 1 triệu quả bom chùm, 4.336 quả bom kích cỡ lớn, 2.456 quả mìn và 745.069 các loại thiết bị nổ khác.

Đến thời điểm hiện tại, một số lượng lớn bom, mìn chưa nổ vẫn còn nằm rải rác tại một số địa phương, gây thiệt hại và ảnh hưởng không nhỏ tới đời sống sinh hoạt của người dân Lào.