Bước đầu xác định được nguyên nhân khiến tôm hùm bông chết hàng loạt ở Khánh Hòa

Báo cáo của Cục Thủy sản cho thấy, tại huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hoà thời điểm này đang xảy ra hiện tượng tôm hùm bông bị chết. Đây là vùng có nuôi có mật độ thả nuôi cao (>17 con/m2) với số lượng lồng nuôi lớn (khoảng 10.000 lồng). 

Nhận định nguyên nhân ban đầu do nắng nóng, mật độ lồng nuôi cao, lượng oxy hoà tan thấp làm suy giảm sức đề kháng trên tôm nuôi, là cơ hội cho tác nhân gây bệnh xâm nhập; để kịp thời xác định nguyên nhân và hạn chế thiệt hại cho người nuôi.

Bên cạnh đó, kết quả quan trắc, cảnh báo môi trường và theo dõi sức khỏe tôm hùm nuôi tại một số tỉnh trọng điểm khu vực Nam Trung Bộ 03 tháng đầu năm 2024 cho thấy, nhiệt độ nước trung bình tại các điểm quan trắc vùng nuôi tôm hùm là 28,8±1,5 độ C, cao hơn so với cùng kỳ năm 2023 là 2,9 độ C; thông số NH4+-N, PO43--P; Vibrio spp. (vi khuẩn cơ hội) vượt giới hạn cho phép, chất lượng môi trường nước tiếp tục có xu hướng suy giảm.

Dự báo đến hết tháng 6 năm 2024, một số thông số môi trường tiếp tục biến động bất lợi như: nhiệt độ nước, NH4+-N, mật độ vi khuẩn Vibrio spp. tăng cao rất dễ xảy ra hiện tượng phù dưỡng thuỷ vực, nguy cơ dẫn đến sự nở hoa của tảo, làm ôxy hoà tan giảm mạnh vào thời điểm nắng nóng gay gắt. 

Từ tháng 9 đến tháng 12 năm 2024, thông số COD và Coliform cũng có nguy cơ tăng cao, đặc biệt các vùng chịu ảnh hưởng của nước ngọt (nước mưa) như Đông Điền, Vinh Quang (Bình Định), cầu Đà Nông, Xuân Thành (Phú Yên), Tân Thủy, Trí Nguyên (Khánh Hòa), Khánh Nhơn, Hòa Thạnh 1 (Ninh Thuận). Đây là những nguyên nhân ảnh hưởng đến sinh trưởng và phát triển của thuỷ sản nuôi trồng trên biển (bao gồm tôm hùm nuôi).

Để bảo vệ diện tích nuôi trồng thủy sản, ngày 12/4, Cục trưởng Cục Thủy sản Trần Đình Luân đã ký công văn số 643/TS-NTTS gửi Cục Thú y; Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thuỷ sản III; Sở Nông nghiệp và PTNT các tỉnh, thành phố Nam Trung Bộ đề nghị tăng cường công tác quản lý nuôi trồng thủy sản trên biển.

Theo đó, Cục Thủy sản đề nghị Sở NNPTNT tỉnh Khánh Hòa chỉ đạo các đơn vị chuyên môn sớm xác định nguyên nhân gây chết đối với tôm hùm bông; hướng dẫn người nuôi thu gom toàn bộ xác tôm chết lên bờ xử lý không để ô nhiễm môi trường. 

Hướng dẫn người nuôi áp dụng các biện pháp phòng, trị bệnh trên tôm hùm bông và các đối tượng thủy sản nuôi khác. Vệ sinh, sát trùng toàn bộ lưới lồng, dụng cụ nuôi, treo túi vôi xung quanh lồng/bè (khoảng 2kg/túi) nhằm hạn chế mật độ Vibrio.spp; Tạo điều kiện trao đổi nước giữa, trong và ngoài lồng nuôi. 

Thực hiện san thưa mật độ tôm hùm trong lồng nuôi phù hợp với từng kích cỡ; thường xuyên theo dõi môi trường nước (nhiệt độ, màu nước…) thu gom thức ăn dư thừa và theo dõi hoạt động của tôm nuôi để kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường.

Chủ động xây dựng có phương án khi có thời tiết chuyển mùa (tháng 4-6/2024) như che lưới trên bề mặt ô/lồng nuôi, hạ lồng đến mức nước phù hợp; dự phòng oxy tươi nguyên chất phòng khi tôm hùm nuôi thiếu ôxy cục bộ.

Khi tôm nuôi có dấu hiệu đen mang, cần sử dụng fomalin nồng độ 300ppm tắm cho tôm trong thời gian 20 phút (ngày tắm 1 lần trong 3 ngày liên tục). 

Sử dụng thức ăn tươi và sát trùng trước khi cho ăn (bằng thuốc tím liều lượng 1g/lít nước trong thời gian 15 phút). Bổ sung men vi sinh, vitamin, khoáng vào thức ăn để nâng cao sức đề kháng cho tôm nuôi.

Đối với vùng có nguy cơ cao về môi trường nên di chuyển lồng bè đến nơi an toàn, có điều kiện môi trường phù hợp cho sinh trưởng và phát triển của tôm nuôi.

Cục Thủy sản cũng đề nghị Sở NNPTNT các tỉnh, thành phố Nam Trung Bộ chủ động phối hợp với cơ quan chức năng, chuyên môn của địa phương thực hiện tốt công tác quan trắc, cảnh báo môi trường; tuân thủ các khuyến cáo tại các bản tin thông báo kết quả quan trắc môi trường của Viện Nghiên cứu Nuôi trồng Thuỷ sản III và các hướng dẫn kỹ thuật kèm theo; làm tốt công tác kiểm soát, phòng ngừa, giảm thiểu các nguồn gây ô nhiễm môi trường từ hoạt động nuôi tôm hùm lồng bè; tăng cường kiểm soát, phát hiện và xử lý các nguồn xả thải tại các vùng nuôi. 

Theo dõi sát thông tin thị trường để thu hoạch thuỷ sản thương phẩm vào thời điểm thích hợp; Tổ chức xây dựng chuỗi liên kết sản phẩm thuỷ sản chất lượng, an toàn, truy xuất được nguồn gốc; Lấy người dân làm trung tâm, có sự kết nối giữa các cấp lãnh đạo, quản lý với đơn vị nghiên cứu, cộng đồng doanh nghiệp, các tổ chức nghề nghiệp để tạo ra giá trị gia tăng trong từng công đoạn. 

Quản lý tốt chất lượng giống, thức ăn thủy sản, sản phẩm xử lý môi trường nuôi trồng thủy sản. Tổ chức thanh kiểm tra việc thực hiện các quy định của pháp luật trong nuôi trồng thủy sản, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm (nếu có) và công khai kết quả xử lý theo quy định.

Cục Thuỷ sản đề nghị Cục Thú y hỗ trợ, hướng dẫn địa phương tìm tác nhân để xác định nguyên nhân gây ra tình trạng chết ở tôm hùm tại huyện Vạn Ninh tỉnh Khánh Hoà và hướng dẫn người nuôi áp dụng các biện pháp điều trị (nếu có). 

Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản III phối hợp xác định nguyên nhân gây chết đối với tôm hùm tại huyện Vạn Ninh.