Các cuộc đối đầu lịch sử của Iran-Israel

Tòa nhà thuộc khu phức hợp Đại sứ quán Iran ở Damascus, Syria bị phá hủy sau cuộc không kích ngày 1/4 . Nguồn Reuters

Trong nhiều thập kỷ, Israel và Iran đã tiến hành một "cuộc chiến tranh bóng tối" trên khắp Trung Đông, triển khai các cuộc tấn công lẫn nhau ở mọi mặt trận từ trên bộ, trên biển, trên không đến trên không gian mạng. Hàng loạt máy bay không người lái và tên lửa mà Iran trực tiếp phóng vào Israel hôm 14/4, mặc dù hầu hết đều bị bắn hạ hoặc đánh chặn. Tuy nhiên, sự kiện này đánh dấu một bước ngoặt đáng chú ý trong cuộc xung đột giữa hai quốc gia.

Ahron Bregman, một chuyên gia và nhà nghiên cứu về các vấn đề an ninh Trung Đông tại King's College ở London, cho biết đây là lần đầu tiên Iran tấn công trực tiếp Israel từ lãnh thổ của mình. Ông mô tả sự kiện này như một "bước ngoặt lịch sử".

Iran chủ yếu dựa vào các lực lượng ủy nhiệm nước ngoài như lực lượng dân quân Hezbollah của Lebanon để tiến hành các cuộc tấn công nhằm vào các lợi ích của Israel. Trong khi đó, việc thực hiện các vụ ám sát nhắm vào các nhà lãnh đạo quân sự và nhà khoa học hạt nhân của Iran là một phần quan trọng trong chiến lược của Israel. Dưới đây là toàn cảnh về các cuộc xung đột gần đây:

Tháng 8 năm 2019: Israel tiến hành một loạt cuộc không kích, trong đó hai chiến binh do Iran huấn luyện ở Syria đã bị tiêu diệt, một vụ nổ đã xảy ra gần văn phòng của Hezbollah ở Lebanon do một máy bay không người lái gây ra và một chỉ huy của lực lượng dân quân Iraq được Iran hậu thuẫn đã bị tiêu diệt trong một cuộc không kích ở Qaim, Iraq. Israel cáo buộc Iran đang cố gắng thiết lập một tuyến đường cung cấp vũ khí qua Iraq và miền bắc Syria tới Lebanon và các cuộc tấn công được thực hiện nhằm ngăn chặn hành động này, đồng thời cũng là cảnh báo cho Iran và các lực lượng ủy nhiệm của họ rằng Israel sẽ không tha thứ việc thiết lập một hạm đội tên lửa thông minh trên đất liền của nó.

Tháng 1 năm 2020: Israel ăn mừng khi ám sát thành công Thiếu tướng Qassim Suleimani, chỉ huy lực lượng đối ngoại của Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran trong một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Mỹ tại Baghdad. Iran đáp trả bằng cách tấn công hai căn cứ ở Iraq, nơi quân đội Mỹ đồn trú bằng một loạt tên lửa, làm bị thương khoảng 100 quân nhân Mỹ .

2021-22: Vào 7/2021, một tàu chở dầu thuộc sở hữu của Israel bị tấn công ngoài khơi bờ biển Oman làm hai thành viên thủy thủ đoàn thiệt mạng. Các quan chức nói rằng cuộc tấn công dường như được thực hiện bởi máy bay không người lái của Iran.

Iran không công bố hoặc phủ nhận trách nhiệm một cách rõ ràng, tuy nhiên một kênh truyền hình nhà nước mô tả vụ việc như một phản ứng trả đũa sau cuộc tấn công của Israel vào Syria.

Vào 11/2021, Israel tiến hành ám sát nhà khoa học hàng đầu về hạt nhân của Iran, Mohsen Fakhrizadeh và sau đó là vụ ám sát chỉ huy của Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Iran, Đại tá Sayad Khodayee vào 5/2022.

Tháng 12 năm 2023: Sau khi Israel bắt đầu bắn phá Gaza để đáp trả cuộc tấn công do Hamas lãnh đạo vào 7/10, lực lượng dân quân được Iran hậu thuẫn đã đẩy mạnh các cuộc tấn công của riêng mình. Và cuối năm ngoái, Iran đã cáo buộc Israel giết chết một nhân vật quân sự cấp cao Thiếu tướng Sayyed Razi Mousavi trong một cuộc tấn công tên lửa ở Syria.

Tướng Mousavi, một cố vấn cấp cao của Lực lượng Vệ binh Cách mạng, được mô tả là đồng minh đáng tin cậy của Tướng Suleimani, đã hỗ trợ trong việc giám sát vận chuyển vũ khí cho Hezbollah. Israel khi đó cũng đã từ chối phê bình trực tiếp về việc có liên quan đến cái chết của Tướng Mousavi hay không.

Tháng 1 năm 2024: Một vụ nổ ở ngoại ô Beirut, Lebanon, đã giết Saleh al-Arouri- một thủ lĩnh của Hamas, cùng với hai chỉ huy từ cánh vũ trang của nhóm đó. Vụ ám sát đầu tiên nhằm vào một quan chức hàng đầu của Hamas bên ngoài Bờ Tây và Gaza. Các quan chức từ Hamas, Lebanon và Hoa Kỳ cho rằng vụ nổ là do Israel gây ra, tuy nhiên nước này không công khai xác nhận có liên quan đến vụ việc.

Sau khi Saleh al-Arouri bị ám sát trong một vụ nổ ở ngoại ô Beirut, Lebanon, Hezbollah, một tổ chức được cho là nhận được sự hỗ trợ lớn từ Iran, đã tăng cường các cuộc tấn công vào Israel. Đáp lại, quân đội Israel đã tiến hành các cuộc tấn công vào Hezbollah ở Lebanon, khiến một số chỉ huy của tổ chức này thiệt mạng.

Tháng 3 và tháng 4: Một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Israel đã xảy ra ở miền nam Lebanon, khiến ít nhất một người thiệt mạng. Quân đội Israel cho biết họ đã tiêu diệt một phó chỉ huy đơn vị tên lửa và các tên lửa thuộc sở hữu của Hezbollah trong vụ tấn công này. Hezbollah thừa nhận cái chết của một người đàn ông tên là Ali Abdulhassan Naim, nhưng không cung cấp thêm thông tin chi tiết.

Cùng ngày, các cuộc không kích đã gây tử vong cho binh lính gần Aleppo, miền bắc Syria, đánh dấu một trong những cuộc tấn công nặng nề nhất của Israel vào nước này trong nhiều năm. Theo Đài Quan sát Nhân quyền Syria, một nhóm chuyên theo dõi cuộc nội chiến ở Syria có trụ sở tại Anh, các cuộc tấn công đã khiến cho 36 binh sĩ Syria, 7 chiến binh Hezbollah và một người Syria thuộc lực lượng dân quân ủng hộ Iran thiệt mạng.