Căng thẳng quan hệ Mỹ - Iran

Liên tiếp những lệnh trừng phạt nhằm vào Iran được Mỹ và phương Tây đưa ra, đáp lại, các cuộc tập trận, thử tên lửa và “khoe” công nghệ hạt nhân của Iran cũng khiến Mỹ nổi giận.

Iran “nhử mồi”

Vào thời điểm đầu năm 2012, Iran đã không ngừng khiêu khích Mỹ. Đầu tiên là việc quân đội Iran đe dọa sẽ đóng cửa Eo biển Hormuz, và Iran cũng cảnh báo rằng các tàu sân bay Mỹ không nên quay trở lại vùng Vịnh. Trên thực tế, Tehran đang tức giận và cơn thịnh nộ của nước này đã gia tăng trong những tháng gần đây.

Hải quân Iran ở eo biển Hormuz.

Động thái chọc giận gần đây nhất, và cũng được coi là lớn nhất, từ phía Mỹ là đạo luật cấm vận do Tổng thống Barack Obama ký ngày 31.12.2011, gây ra nhiều khó khăn và giảm lợi nhuận từ việc bán dầu mỏ của Iran. Động thái này chắc chắn đã chọc giận Iran, tuy nhiên Iran không muốn có chiến tranh.

Xung đột quân sự tại Eo biển Hormuz sẽ ngăn chặn năng lực xuất khẩu dầu mỏ của chính Iran. Nỗ lực để đóng cửa eo biển sẽ không có kết quả bởi Hải quân Mỹ có thể mở nó trong vòng vài tuần. Một cuộc chiến, nếu xảy ra, có thể dễ dàng lan rộng nhanh chóng và dẫn tới một cuộc tấn công nhằm vào chương trình hạt nhân của Iran.

Mục tiêu chính của Tehran là để dọa Mỹ và các đồng minh của Mỹ với hy vọng các nước này sẽ không thực hiện các biện pháp trừng phạt đối với lĩnh vực xuất khẩu dầu mỏ của Iran. Đối với một cuộc chiến tranh, Iran cần một đối thủ, nhưng cả Mỹ và Israel đều không thể hiện mong muốn một cuộc chiến sắp xảy ra.

Mỹ, Israel có “cắn câu”?

Trong khi đó, các tướng lĩnh của quân đội Mỹ đã lên tiếng phản đối tấn công Iran, công chúng Mỹ không mong muốn một cuộc chiến tranh khác, và cuộc xung đột ở vùng Vịnh sẽ khiến giá dầu mỏ tăng đột biến, khiến nền kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái.

Tuy nhiên, chắc chắn là những tính toán sai lầm từ phía Iran hoặc Mỹ cũng có thể sẽ dẫn tới một cuộc xung đột. Trong tương lai xa hơn, những tiến bộ chưa được minh chứng trong chương trình hạt nhân của Iran, đặc biệt là việc lắp ráp các máy ly tâm chạy nhanh hơn, có thể gây ra xung đột - đặc biệt nếu thiết bị mới được sử dụng để phát triển bom hạt nhân. Mặc dù vậy, theo đánh giá của Chủ tịch Ian Bremmer và Giám đốc Cliff Kupchan, nhiều nhà quan sát đang hiểu sai về "cuộc đua ngựa đấu thương" hiện nay tại vùng Vịnh. Iran đang nghi binh và đang "nhử mồi", nhưng cả Mỹ và Israel chắc chắn sẽ không dễ dàng "cắn câu".

Tuy nhiên, có một điều dễ nhận thấy, đó là những hành động khiêu khích, đáp trả qua lại giữa Iran và các nước phương Tây vẫn không ngừng gia tăng. Điều này không ai chắc chắn được rằng, chiến tranh sẽ không nổ ra một khi căng thẳng giữa hai bên giống như sợi dây đàn đã quá căng.

Mới đây nhất, ngày 5.12, Israel đã tuyên bố, quân đội nước này sẽ cùng với Mỹ tổ chức một cuộc tập trận lớn nhất từ trước đến nay. Cuộc tập trận mang tên Austere Challenge 12, có mục tiêu nâng cấp hệ thống phòng thủ và sự hợp tác giữa quân đội Israel và Mỹ. Thời điểm của cuộc tập trận vẫn chưa được ấn định, nhưng nhiều khả năng sẽ diễn ra trong tầm khoảng cuối tháng 1.2012. Martin Van Creveld, một nhà nghiên cứu lịch sử quân sự tại đại học Hebrew, cho rằng cuộc tập trận tới đây không chỉ để luyện binh, mà còn nhằm gây sức ép với Iran.

Quang Minh