Chợ về Phố

"Thứ nhất là tu tại gia, thứ nhì tu chợ, thứ ba tu chùa"; Nhất cận Thị (chợ), nhị cận Giang ( sông); "Vắng cô thì chợ vẫn đông, cô đi lấy chồng thì chợ vẫn vui"… Từ lâu, chợ được hiểu là một vị trí địa danh không thể thiếu được đối với người Việt bởi nơi đó chứa đựng bức tranh kinh tế văn hóa của một vùng đất, là nơi người ta trao đổi hàng hóa và dịch vụ bằng tiền tệ hoặc hiện vật.

Ngay từ thời nhà Lý, kinh đô Thăng Long đã "trong thành ngoài thị", đó là phân bố theo cư trú của người Việt. Chợ được tọa lạc ở vị trí đắc địa trong lõi làng hay đầu làng… nơi giao thoa thuận tiện nhất để tiện cho việc giao dịch. Sử Việt còn ghi dưới thời Thái sư Trần Thủ Độ, Việt Nam đã có khoảng 100 chợ quê nằm rải rác từ vùng núi đến miền biển.

Cố Giáo sư Trần Quốc Vượng từng đánh giá, chợ không chỉ nằm trong phạm trù kinh tế đơn thuần mà còn đậm nét văn hóa sâu sắc, giao lưu cả bằng tình cảm (chợ tình) chứ không chỉ có tính kinh tế đơn giản. Chợ gắn với nhu cầu tâm linh của người Việt, với mối quan hệ giao đãi mà còn biểu thị nội tâm với sự cân bằng, mềm dẻo, hài hòa.

Nghị định 02/2003/NĐ-CP ngày 14/1/2003 về phát triển và quản lý chợ (Sau này Nghị định 114/2009/NĐ-CP sửa đổi bổ sung) đã xếp hạng chợ: Chợ hạng 1 là chợ có trên 400 điểm kinh doanh được đầu tư xây dựng kiên cố, hiện đại theo quy hoạch, được đặt ở các vị trí trung tâm kinh tế thương mại quan trọng của tỉnh thành phố hoặc là chợ đầu mối của ngành hàng, của khu vực kinh tế và được tổ chức họp thường xuyên…

Chợ hạng 2 có từ 200 điểm kinh doanh đến 400 điểm kinh doanh, được đầu tư xây dựng kiên cố hoặc bán kiên cố theo quy hoạch, được đặt ở trung tâm giao lưu kinh tế của khu vực và được tổ chức họp thường xuyên hay không thường xuyên, có mặt bằng phạm vi chợ phù hợp với quy mô hoạt động chợ và tổ chức các dịch vụ tối thiểu tại chợ…

Chợ hạng 3 có dưới 200 điểm kinh doanh hoặc các chợ chưa được đầu tư xây dựng kiên cố hay bán kiên cố, chủ yếu phụ vụ nhu cầu mua bán hàng hóa của nhân dân trong xã, phường, thị trấn và địa bàn phụ cận.

Ngày 26/3/2018, UBND tỉnh Bắc Ninh ban hành Quyết định số 159/QĐ-UBND về việc phê duyệt Đề án "Phát triển thương mại tỉnh Bắc Ninh theo hướng văn minh, hiện đại đến năm 2025, trong đó mục tiêu tổng quát là tạo ra bộ mặt thương mại theo hướng văn minh hiện đại với 4 tiêu chí: Thân thiện - An toàn - Thuận tiện - Đúng giá. Kết cấu hạ tầng thương mại theo hướng văn minh hiện đại gồm: Trung tâm thương mại, siêu thị, chợ, cửa hàng tiện lợi và các tổ chức cá nhân kinh doanh tại các tuyến phố văn minh thương mại.

Ra đời vào ngày 07/06/2018 (điều chỉnh lần thứ nhất nhất ngày 1/12/2021), Công ty TNHH Nam Dương 68 đã được UBND tỉnh Bắc Ninh cấp giấy chứng nhận đầu tư xây dựng chợ thôn Phương Cầu, xã Phương Liễu, huyện Quế Võ, tỉnh Bắc Ninh.

Căn cứ Giấy phép xây dựng do UBND huyện Quế Võ cấp ngày 17/1/2022, khu công năng của chợ Phương Cầu gồm 12 công trình: Nhà chợ chính 01 tầng, khu ki ốt 01 tầng, khu ki ốt 02 tầng gồm 8 đơn nguyên, Nhà điều hành hợp khối với khu ki ốt 02 tầng, nhà để xe 02 tầng…

Như vậy, với một vùng địa danh có đặc tính văn hóa đa dạng chùa – đình, đặc biệt có họ giáo Trại Ngà, một khu hành chính phức hợp lương giáo đoàn kết, một vùng lõi văn hóa tâm linh, chợ Phương Cầu (xã Phương Liễu, Quế Võ, Bắc Ninh) sẽ là nơi giao thoa kinh tế, văn hóa, gắn kết tình thân giữa các cộng đồng quần cư tại đó.

Chợ thôn Phương Cầu hứa hẹn trở thành một điếm nhấn của xã Phương Liễu, huyện Quế Võ, Bắc Ninh - nơi đang nằm trong xu thế trở thành lõi công nghiệp nội thành, theo quy hoạch với tầm nhìn 2025. Ngày 13/7/2022, đoàn liên ngành Trung ương (do Thứ trưởng Bộ Nội vụ Nguyễn Duy Thăng làm trưởng đoàn) đã tiến hành khảo sát hiện trạng phát triển để tiến tới thành lập thị xã Quế Võ, trong đó xã Phương Liễu là xã đạt chuẩn với 5/5 tiêu chí của đơn vị phường trong chuỗi hành chính Phố Mới, Bằng An, Cách Bi, Phượng Mao, Đại Xuân, Việt Hùng, Bồng Lai, Phù Lương, Quế Tân, Nhân Hòa.

Trong xu thế phát triển chung của cả tỉnh Bắc Ninh, trên cơ sở truyền thống kết hợp hiện đại cùng sự quan tâm của các cấp chính quyền, đặc biệt của các cơ quan quản lý, chuyên môn, sự thành công của dự án chợ thôn Phương Cầu sẽ trở thành một hình mẫu, tạo uy tín và niềm tin cho các tiểu thương, các nhà đầu tư yên tâm đồng hành cùng địa phương với mong muốn nhân rộng mô hình "chợ lõi truyền thống - ngoài thương mại" ra nhiều huyện trên toàn tỉnh Bắc Ninh.