“Chúng ta tham nhũng trong môi trường, con cháu phải trả giá”

GS Đặng Hùng Võ cho biết, sự việc cá chết hàng loạt ở miền Trung vừa qua đã đặt ra yêu cầu nhà quản lý ý thức hơn về hậu quả của một thảm họa môi trường.

Hiện tượng cá chết hàng loạt như ở sông Bưởi (Thanh Hóa), các tỉnh miền Trung (Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Huế) trong thời gian gần đây đã khiến dư luận lo ngại về tình hình ô nhiễm môi trường, xả thải ở các khu công nghiệp, nhà máy và đặt ra nhiều câu hỏi về việc giám sát, quản lý ô nhiễm môi trường.

Trước thực tế đó, sáng 10.5, Trung tâm Con người và Thiên nhiên (PanNature) đã tổ chức buổi tọa đàm “Chất thải công nghiệp: Hạn chế trong quản lý và khuyến nghị chính sách” với sự tham gia của GS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường và một số quan khách.

Tại buổi tọa đàm, GS Đặng Hùng Võ cho biết, ông ủng hộ quan điểm của Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Trần Hồng Hà khi cho rằng pháp luật hiện hành của Việt Nam không cho phép đặt đường ống xả thải ngầm ra biển.

“Việc ống xả thải cắm thẳng ra biển có được giám sát hay không giám sát trong quá trình xây dựng? Chuyện chấp nhận đường ống xả thải ra sông Quyền (Hà Tĩnh) và đường ống xả thải ra biển là hai tư duy hoàn toàn khác nhau. Xả thải ra biển nguy hiểm hơn xả ra sông Quyền. Nếu xả thải ra sông Quyền có thể kiểm soát ô nhiễm môi trường (nếu có sai lầm), còn xả thải trực tiếp ra biển không dừng được nếu có sai lầm” - GS Đặng Hùng Võ đặt vấn đề.

Chia sẻ các vấn đề liên quan đến hệ thống giám sát, kiểm soát, thanh tra về môi trường, GS Võ cho hay, mặc dù chưa có chứng cứ nhưng trong đầu ông vẫn tư duy liệu có vấn đề tham nhũng ở đây không? Liệu có chuyện nhận lót tay để đồng ý về việc xử lý xả thải theo kiểu này?

“Tôi cho rằng đấy là một câu hỏi mà chúng ta có quyền đặt ra. Với tham nhũng môi trường, hôm nay tham nhũng 1 đồng thì vài chục năm sau chúng ta phải trả hàng tỉ đồng. Tham nhũng trong môi trường sẽ để lại hậu quả cực kỳ lớn, con cháu chúng ta phải trả giá” - ông Võ nhấn mạnh.

Nói về việc kiểm tra, giám sát, thanh tra việc xả thải của Công ty Gang thép Hưng Nghiệp Formosa, ông Võ cho rằng hệ thống pháp luật của Việt Nam khá đầy đủ và chi tiết nhưng trong khâu thực hiện thực tế rất rời rạc, gần như không có kết nối giữa trung ương với địa phương. Ông đánh giá, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Tĩnh đang "thể hiện cái gì đấy thiếu trách nhiệm”.

Mặc dù, Luật Bảo vệ môi trường đưa ra quy hoạch môi trường là một thành phần của quy hoạch phát triển kinh tế xã hội, nhưng GS Võ khẳng định, đến nay quy hoạch phát triển kinh tế xã hội chưa làm về quy hoạch môi trường.

“Chúng ta đã quy hoạch khoảng 60 khu kinh tế ven biển và cửa khẩu. Tuy nhiên, chúng ta chưa cân nhắc các yếu tố giải pháp môi trường mà chỉ nóng lòng phát triển kinh tế. Đặc biệt, việc phát triển các nhà máy lọc dầu hiện nay đều nằm ở khu kinh tế ven biển. Xả thải ở nhà máy lọc dầu chắc chắn cực kỳ lớn, nguy hiểm” - ông Võ phân tích.

Trong buổi tọa đàm, GS Đặng Hùng Võ kiến nghị, các cơ quan chức năng cần sửa đổi Luật Bảo vệ môi trường cho phép người dân, các tổ chức xã hội dân sự vào giám sát môi trường.