Clip: Người Dao thu hoạch "cánh kiến trắng", xuất khẩu làm nước hoa

Hàng năm từ tháng 6 đến tháng 8, người dân tộc Dao tại hai xã Nậm Tha và Chiềng Ken của huyện Văn Bàn (Lào Cai) lại vào rừng thu hoạch nhựa cây bồ đề.

Từ năm 2017, Chi cục Kiểm lâm tỉnh Lào Cai đã triển khai dự án xây dựng mô hình trồng rừng, cải tạo rừng bồ đề lấy nhựa sản xuất cánh kiến trắng, kết hợp trồng xen cây gừng dưới tán rừng tăng thu nhập cho người trồng rừng. Hiện nay sản phẩm cánh kiến trắng được công ty trên địa bàn thu mua để xuất khẩu sang châu Âu, dùng trong ngành sản xuất nước hoa và dùng trong y học.

Toàn tỉnh Lào Cai hiện có khoảng 4.000 ha rừng trồng cây bồ đề. Khi cây từ 5 đến 8 tuổi, cây có đường kính trên 50 cm thì người thợ sẽ dùng dao cắt hình bao diêm trên thân, mỗi điểm cách nhau khoảng 50-60 cm. Sau hai tháng, nhựa bồ đề chảy ra tích lại ở vị trị bị cắt thì sẽ được thu hoạch.

Bồ đề có nhiều loại khác nhau. Theo nghiên cứu ở Việt Nam có 4 loại, trong đó loại nhựa bồ đề trắng là có nhiều nhựa nhất.

Ông Triệu Tài Lâm (Xã Nậm Tha, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai) tâm sự: "Ngày trước chưa biết giá trị cánh kiến trắng thì tôi vào rừng chặt cây bán lấy gỗ, ba năm trở lại đây tôi bắt đầu chuyển qua lấy nhựa, vừa không phá rừng lại vừa đem lại hiệu quả kinh tế cao. Mỗi năm cho thu nhập hàng chục triệu đồng".

Nhựa để khô sau khoảng 2 tháng thì cho thu hoạch, thường khi mùa đông đến, thời tiết khô hanh, nhựa cánh kiến sẽ dần dần khô. Lúc này nhựa có màu trắng, mùi thơm, dễ gẫy.

Mỗi cây cho khoảng 700 gram nhựa nguyên chất. Miếng nhựa bồ đề càng to, ít lẫn tạp chất càng có giá trị.

Nhựa sau khi thu hoạch về được người dân ở đây sàng lọc để loại bỏ những tạp chất như đất, gỗ... Được biết, nhựa cánh kiến đạt chuẩn xuất khẩu sang Pháp làm nước hoa phải đảm bảo hình dáng to dài, màu sắc trắng và không lẫn tạp chất.

Nhựa cây bồ đề để khô là sản phẩm được dùng trong y học, mỹ phẩm, giá 1 kg nhựa bồ đề hiện nay tại Lào Cai là 300.000 - 350.000 đồng, ước tính 1 ha cây bồ đề sẽ mang lại nguồn thu khoảng 90 triệu đồng/năm (loại rừng bồ đề khoảng 7 - 10 năm tuổi), chưa kể bán sản phẩm gỗ.

Hiện nay, ngoài việc trồng cây bồ đề để khai thác nhựa thì người dân ở đây đã biết trồng xen dưới tán rừng một số loại cây khác như gừng... để tạo thêm thu nhập cho gia đình.