Công bố PCI 2012: Nhiều “ngôi sao” khựng lại

Nhiều “ngôi sao” khựng lại

PCI năm nay được khảo sát hơn 8.000 doanh nghiệp (DN) trong nước và hơn 2.000 DN có vốn đầu tư nước ngoài. Bảng xếp hạng năm nay có không ít bất ngờ. Xếp vị trí số một là Đồng Tháp, tiếp theo là An Giang và Lào Cai - tỉnh đứng đầu năm ngoái. Một lần nữa, Long An và Bắc Ninh đều nằm trong nhóm các tỉnh có chất lượng điều hành tốt nhất trên cả nước.

Bình Định và Vĩnh Long dù tụt hạng trong năm 2011 nhưng năm nay đã lấy lại được phong độ của những năm trước đó. Mặt khác, điểm số của các tỉnh luôn dẫn đầu như Bình Dương và Đà Nẵng lại giảm rõ rệt. Hà Nội đã tụt từ vị trí 36 xuống 51 với 53,4 điểm. Trong khi đó, TP.HCM lại tiến bộ rõ rệt khi từ 20 vươn lên vị trí thứ 13 với 61,19 điểm. Đà Nẵng xếp vị trí thứ 12, Bình Dương xếp vị trí thứ 19. Cao Bằng thoát khỏi vị trí cuối bảng, thay vào đó là tỉnh Điện Biên.

Theo đánh giá của báo cáo, chính quyền nhiều địa phương ở top dưới dù đã có nhiều nỗ lực cải thiện môi trường kinh doanh nhằm tiết kiệm thời gian cho DN như: Cải cách thủ tục hành chính, bớt nhũng nhiễu DN, giảm số lần thanh kiểm tra DN… nhưng vẫn còn tồn tại quá nhiều hạn chế như vấn đề tham nhũng, cải thiện thiết chế hành chính bảo vệ DN, tiếp cận đất đai...

Sự "khựng lại" của những "ngôi sao" đầu bảng xếp hạng PCI trước đây và tập trung quanh điểm số trung bình phần nào cho thấy sự lúng túng của các địa phương trong việc cải thiện môi trường kinh doanh.

Báo cáo PCI năm 2012 cũng nêu một số điểm đáng lo ngại. Theo các DN điều tra, chất lượng điều hành kinh tế các địa phương năm qua thực sự sụt giảm. Không tỉnh nào vượt quá 65 điểm dành cho nhóm tỉnh có chất lượng điều hành xuất sắc. Hiện tượng này lần đầu xảy ra với chỉ số PCI. Sự sụt giảm này xuất phát từ tâm lý bi quan về triển vọng kinh doanh. Do phải chật vật để tồn tại nên các DN dễ cho rằng, nguyên nhân gây ra khó khăn là chính sách nhà nước.

Ông Đậu Anh Tuấn- Phó Trưởng ban phụ trách, Ban Pháp chế VCCI cũng cho biết, không có tỉnh, thành phố nào nằm trong nhóm rất tốt. Các tỉnh "ngôi sao" đang giảm dần. Năm 2011 có 1 tỉnh nằm trong nhóm tương đối thấp thì năm nay có tới 3 tỉnh là Điện Biên, Tuyên Quang, Cao Bằng.

Doanh nghiệp ngày càng bi quan

Mặc dù đã có nhiều nỗ lực được quảng bá rộng rãi nhằm tăng tính minh bạch và giảm tham nhũng-như việc thành lập Ban Chỉ đạo T.Ư về phòng chống tham nhũng-tiếp tục được coi là một giải pháp trọng tâm. Song hầu kết các DN vẫn cảm thấy "chi phí không chính thức" gây không ít trở ngại cho hoạt động của họ.

Nhìn chung 42% DN đã cho biết phải trả hoa hồng cho cán bộ có liên quan để đảm bảo giành được hợp đồng với cơ quan nhà nước, tăng mạnh so với năm 2011. Đáng nói là DN có tăng trưởng tốt lại có xu hướng đưa hối lộ nhiều hơn, nghĩa là những DN thực hiện hoạt động này có khả năng phát triển cao hơn trong môi trường kinh doanh khó khăn. Tỷ lệ tham nhũng cũng có xu hướng gia tăng khi chủ DN có mối quan hệ với cán bộ chính quyền...

Ông Vũ Tiến Lộc-Chủ tịch VCCI cho biết, kết quả điều tra năm nay còn cho thấy tâm lý bi quan về triển vọng tăng trưởng tiếp tục trong năm 2012. Cả DN trong nước và nước ngoài đều tỏ ra bi quan hơn nhiều về triển vọng kinh doanh. Sự lạc quan của DN đã sụt giảm đáng kể trong vài năm gần đây, đặc biệt năm nay đã trượt dần từ mức 76% năm 2006 xuống còn 33% ở cả khối DN trong và ngoài nước. Năm 2012, hiệu quả hoạt động của DN cũng sụt giảm chưa từng thấy.

Chỉ 6,5% DN cho biết tăng quy mô đầu tư, 6,1% là tuyển thêm lao động. Ngay các tỉnh xếp vào hạng khá khá (xếp khoảng giữa) thì cũng chỉ có chưa đến 60% DN báo lãi, còn lại 21% DN báo lỗ. Đáng lo ngại cả quy mô đầu tư và lao động của DN đều sụt giảm. DN mở rộng đầu tư hay tuyển nhân viên giảm mạnh, từ 47% xuống còn 32%. Rõ ràng không chỉ tăng trưởng suy giảm mà vốn của khu vực tư nhân cũng sụt giảm...

Mai Hương