Công nghệ, mạng xã hội thay đổi cách chiến sự ở Ukraine ra sao?

Kể từ khi bắt đầu cuộc chiến sự của Nga vào Ukraine, các mạng xã hội đã tràn ngập các video của cả hai bên. Điện thoại di động trong tay, binh lính và dân thường đã ghi lại cuộc chiến khi nó xảy ra. Có thể thấy, phương tiện truyền thông xã hội đã trở thành một phần của chiến trường.

Tỷ phú Elon Musk gần đây đã được tìm kiếm trên Twitter bởi Phó thủ tướng Ukraine, Mykhailo Fedorov, người đã yêu cầu Musk hỗ trợ chống chiến tranh. Cụ thể, Fedorov đã yêu cầu trợ giúp thiết lập internet vệ tinh SpaceX Starlink để hoạt động như một phương án dự phòng nếu internet bị ngắt trong vùng chiến sự ở Ukraine. Musk trả lời trong vòng chưa đầy 12 giờ, nói rằng thiết bị Starlink đã được thiết lập và nhiều trợ giúp hơn đang được thực hiện.

Không chỉ dừng tại đó, công nghệ cũng giúp tất cả mọi người trên khắp thế giới dễ dàng nhìn thấy những gì đang diễn ra theo thời gian thực trên mặt đất ở Ukraine. Chuyên gia Paul Scharre từ Trung tâm An ninh Mỹ mới cho biết: "Một trong những khía cạnh hầu như không được báo cáo của vấn đề này là thông tin tình báo nguồn mở và hình ảnh vệ tinh. Và thực tế là chúng tôi có rất nhiều thông tin tình báo nguồn mở mà người khác có thể nhìn thấy bằng chính mắt của họ. Vì vậy, chúng tôi đã có hình ảnh về những đoàn xe Nga xếp hàng bên ngoài Kyiv đang tiến về phía đó. Điều đó thực sự có sẵn cho mọi người xem, và nó thực sự có ý nghĩa ở một nơi mà chúng ta đang thấy các công ty công nghệ tư nhân đóng một vai trò rất lớn trong việc cung cấp thông tin thông minh cho các nguồn dữ liệu mở đó".

Trong khi đó, phương tiện truyền thông xã hội cũng đóng một vai trò quan trọng trong cuộc xung đột với các video TikTok lan truyền cho thấy các binh sĩ Nga bị bắt. Paul Scharre nói với FOX 5 rằng, Ukraine đã đặc biệt hiệu quả trong việc khai thác phương tiện truyền thông xã hội để kể về câu chuyện của họ, điều này rất hữu ích trong việc thúc đẩy tinh thần và củng cố ý chí chiến đấu, điều này rất quan trọng đối với Ukraine trong tình hình căng thẳng hiện tại.

Một loạt các video thời gian thực trên Facebook, Telegram, TikTok và Twitter đã làm chùn bước tuyên truyền của Điện Kremlin và tập hợp thế giới về phía Ukraine khi nước này chiến đấu để bảo vệ nền dân chủ của mình.

Nó cũng có khả năng cứu sống nhiều người: Người Ukraine đã đua nhau phổ biến các chiến lược phòng thủ, vạch ra các lối thoát hiểm và ghi lại sự tàn khốc của một cuộc đụng độ dữ dội. Một số người hy vọng rằng, đoạn phim điện thoại được ghi lại trong những ngày gần đây có thể đóng một vai trò quan trọng trong việc điều tra tội ác chiến tranh sau khi cuộc chiến sự kết thúc.

Nhiếp ảnh gia người Ukraine Valeria Shashenok thường đăng video về những chuyến du lịch, chụp ảnh thời trang hoặc đi chơi đêm với bạn bè trên tài khoản TikTok của mình. Nhưng kể từ khi Nga bắt đầu xâm lược Ukraine, tài khoản của cô tập trung về cuộc sống hàng ngày của cô dưới sự bắn phá ở thành phố Chernihiv, cách Kyiv khoảng 100 km về phía bắc. Được chuyển sang âm nhạc và pha chút hài hước cô ấy mô tả "một ngày bình thường trong hầm trú ẩn của cuộc không kích" hoặc đưa ra lời khuyên về "mua gì ở siêu thị trong thời chiến" cho 300.000 người theo dõi của cô ấy. 

Ngay cả những người lính Ukraine cũng đang sử dụng Instagram, TikTok và Twitter để kể những câu chuyện của họ từ chiến trường. Với 4,3 triệu người theo dõi, Alex Hook là người được biết đến nhiều nhất trong số đó. Có trụ sở tại vùng Donbas phía đông, anh thường xuyên đăng video quay cảnh mình và đồng đội nhảy theo các bài hát của Nirvana hoặc chuẩn bị cho trận chiến. Trong khi đó, Quân đội Ukraine cũng có tài khoản Twitter riêng cung cấp thông tin cập nhật hàng giờ về cuộc chiến cho hơn 350.000 người theo dõi. Các lực lượng vũ trang của đất nước trưng bày những hình ảnh chiến đấu rất chân thực.

Ở một góc độ khác, người Ukraine cũng đã sử dụng mạng xã hội để cổ vũ tinh thần. Kira Rudik, một thành viên của Quốc hội Ukraine đã đăng một bức ảnh cô đi chân trần và cầm một khẩu súng trường Kalashnikov lên Instagram và Twitter nói rằng, "# phụ nữ của chúng tôi, tôi sẽ bảo vệ đất nước của chúng tôi theo cách này như những người đàn ông của đất nước chúng tôi". Cả ngôi sao nhạc rock Ukraine Andriy Khlyvnyuk và cựu Hoa hậu Ukraine, Anastasiia Lenna cũng đăng ảnh của họ với khẩu súng trên tay.

Thậm chí, Tổng thống Volodymyr Zelensky của Ukraine đã nổi lên như một anh hùng trực tuyến. Tài khoản Twitter của ông ấy đã tăng vọt hàng trăm nghìn người theo dõi mỗi ngày (hiện ông ấy có 4,3 triệu người theo dõi).

Có thể thấy, trong thời đại của mạng xã hội, khi điện thoại di động cho phép chúng ta xem trực tiếp một cuộc chiến, chúng đang tạo ra hàng triệu lượt xem. Nhưng bằng nhiều cách, Ukraine đã bắt đầu đánh bại Nga trong cuộc chiến mạng xã hội của riêng mình, sử dụng liên lạc liên tục, nhiều màu sắc đa hình thức để thúc đẩy một cuộc phản kháng kỹ thuật số rõ ràng.

Các chiến thuật tiết lộ cách mạng xã hội đã mở ra một chiều hướng mới của chiến tranh hiện đại, cho thấy Internet không chỉ trở thành một lãnh thổ để tranh giành xét về mặt kinh doanh, mà nó còn là một công cụ để chinh phục thế giới thực.

Peter W. Singer, một chuyên gia bảo mật và là tác giả của cuốn sách "LikeWar" cho biết, mạng xã hội đã chứng tỏ là một công cụ hiệu quả trong việc giúp thay đổi nhận thức của công chúng. Ông nói, những người Ukraine bình thường đã sử dụng nó để cho thế giới thấy cuộc sống của họ giống như thế nào giữa chiến sự. Và các nhà lãnh đạo quốc gia của họ đã sử dụng nó để đưa ra lập trường, quan điểm của bản thân giữa nhân dân và trong cuộc chiến. Và theo Peter W. Singer, cuộc chiến ở Ukraine sẽ đi vào lịch sử với tư cách là cuộc chiến đầu tiên được ghi lại đầy đủ trong thời gian thực.